Verklarende woordenlijst waterbouwkundige termen (TU Delft)

• Source file: https://www.kennisbank-waterbouw.nl/Glossary/printNL.php?subject=NLold
• Coastal Engineering department of the Delft University of Technology
• 627 terms; Dutch-English + Dutch with definitions

Dutch	English	Definition
aanplempen		laag gelegen terrein, sleuven, enz. ophogen of aanvullen door materiaal in het water te storten
aanwassen		aangroei van land door sedimentatie
Aanzanding	Accretion
Aanzanding	Aggradation
achterhar	heel post	verticale balk in sluisdeur (puntdeur) aan de kant van de sluiswand
achterkade		kade die het land moet beschermen tegen opdringend water uit het achterland
achterland	Hinterland
achterloopsheid		verschijnsel dat grondwater om een constructie heen loopt, en kwel veroorzaakt
achtersteven, hek	Stern
Achteruitgang, erosie	Recession
achterwende		oude naam voor de dijk aan de landzijde van een rivierpolder, moest deze polder beschermen tegen water uit het veengebied
afkalven		beschadiging van een aarden beloop of het afnemen van een oeverrand door golfslag of stroom
afname	Decay
afschuiving	slide	het verplaatsen van een deel van een grondlichaam door overschrijding van het de schuifspanningssterkte
afstoppen		het met puin en kleine stukken steen vol slaan van de openingen tussen de stenen van een steenglooiing
amplitude	Amplitude	De helft van het verschil tussen hoogste en laagste waterniveau van een cyclische waterstand (bijv. een getij of een windgolf)
Anisotropisch	Anisotropic
aquifer	Aquifer	watervoerende laag
aquitard	Aquitard	slecht waterdoorlatende laag
baardwerk		met zand gevulde rijshoutconstructie; vormde vroeger veelal de kern van kribben
balgstuw		stuw van rubber die gevuld wordt met lucht of water om in werking te komen
ballasthok		vak gemaakt van tuinen waarin ballast voor afzinken komt
bandijk		Rivierdijk, dijk van het winterbed
bank (zandbank)	bar
Bank, slik, schor	Tidal flat
banket		horizontaal gedeelte in een talud; ook gebruikt als ophoging op het strand tegen de duinvoet
basiskustlijn		vastgestelde kustlijn die gehandhaafd wordt middels suppletiewerken (in principe de kustlijn van 1990)
basisveiligheid		norm waarbij de kans op overlijden door overstromen voor iedereen in Nederland op 1/10000 is gesteld
bedijking		gebied dat natuurlijk al vrij hoog is komen te liggen (bijv. door aanslibbing) en beschermd wordt tegen stormvloeden door een dijk
beer		gemetselde waterkering
begin van beweging	incipient motion	Het ogengblik dat zand of stenen gaan bewegen onder invloed van de stroming
Bekledingselement	Armour unit
bekrammen		Een aarden beloop met een dunne laag stro of riet bedekken en dit laagje met beugels van stro aan de grond bevestigen ter bescherming van de grond tegen golfslag en stroom
Belasting, gehalte	Load
beloop		schuine kant (talud) van een ophoging (bijv. een dijk) of uitgraving
bemalen		waterstand in een polder regelen door een gemaal
benedenrivierengebied		het door Rijn en Maas gevoede rivierengebied the westen van de lijn Schoonhoven - Werkendam - Dongemond, inclusief Hollands Diep en Haringvliet, zonder de Hollandse IJssel
Benedenstrooms	Downdrift
benedenwater	tailwater
Berm	Berm	Horizontaal deel in het talud van een dijk of havendam
bermsloot		sloot langs de binnenteen van de dijk, ter voorkoming van wateroverspanning aan de binnenteen
beschermen, pantseren	armouring
beslag		bodembescherming bestaande uit een laag rijshout of riet, bezet met tuinen, of soms met ijzerdraden aan paaltjes
beteugelingsdam		Ter beperking van de stroom door een geul, slenk, sluitgat, enz. gelegde dam
beton	concrete
betrouwbaarheid	Reliability
betrouwbaarheidsfunctie	Limit state function
Bezwijkkans	Failure probability	De kans dat een constructie onder zijn belasting bezwijkt (is in het Nederlands niet gelijk aan de faalkans)
binnenberm	Inner berm	extra verbreding aan de landzijde van de dijk om het dijklichaam extra steun te bieden en/of om zandmeevoerende wellen te voorkomen
Binnendijks		Gebied aan de landzijde van een dijk
blees		dat deel van een stuk rijshout waar de bladeren gezeten hebben
bleeslaag		oeverbeschermingsconstructie van dun rijswerk dat in continu proces gemaakt en gezonken kan worden (kan dus heel lang zijn)
blinde palen		palen die niet boven het zetwerk uitsteken
bloksteen		Voor steenglooiing geschikte stenen, die vrij regelmatig rechthoekig zijn gehakt op ongeveer gelijke afmetingen
bochterosie	bend scour
bodem	bed
Bodem	Bottom
Bodembescherming	Bed protection
bodembescherming	Blanket	Een gegradeerde laag stenen onder een breuksteenconstructie om te voorkomen dat het natuurlijke bodemmateriaal wegspoelt
Bodemtransport	Bed load
boeg	bow	Voorkant van een schip
boezem		gebied in een polder dat gebruikt wordt voor (tijdelijke) opslag van water
boezemkade		waterkering langs een boezem
Bolder	Boulder
Boorkern	Core	Een ongeroerd grondmonster door boring verkregen dat de gelaagdheid van de bodem laat zien.
Borstwering	Crown wall
Borstwering	Parapet
botsen	collide
bouw, uitvoering, constructie	construction
bovenrivier		dat deel van de rivier waar het getij niet meer merkbaar is
Branding	Surf
Brandingszone	Surf zone
Breekdiepte	Breakerdepth
Breker, brekende golf	Breaker
Bres	Breach	gat in waterkering, waarna het dijklichaam faalt
Breuksteen	Quarrystone	Alle vormen van natuursteen afkomstig uit een groeve
Breuksteen golfbreker	Rubble mound
Breuksteen, puin, stortsteen	Rubble
breuksteen, stortsteen	Riprap	Losse steen, los gestort zonder regelmatig patroon.
buigen	inflection
Buik	Loop	Het deel van een staande golf waar de vertikale beweging maximaal is en de horizontale beweging minimaal.
Buik (van trilling)	Antinode
Buitendijks		Gebied aan de zeezijde of rivierzijde van een dijk
Caisson	Caisson	betonnen bak gebruikt voor afsluitingen en vertikale havendammen
Cirkelvormige baan	Orbit
Cno�daal	Cnoidal
cohesief	cohesive	Bodemmmateriaal van fine deeltjes die aan elkaar kleven (in tegenstelling tot los zand) zoals klei
compartimenteringsdijk		dijk die een polder onderverdeeld met als doel te voorkomen dat bij dijkdoorbraak de hele polder inundeert
consolidatie	Consolidation
Convergentie	Convergence
correlatie	Correlation
Dam	Dam	Donstructie in een rivier of estuarieum om de stroming af te sluiten. Dit in tegenstelling tot een dijk, die aan één zijde land heeft. De Afsluitdijk is dus een dam.
damwand	sheet pile
debiet	Discharge	hoeveelheid doorgestroomd water per tijdseenheid (dus in m3/s)
Deeltjessnelheid	Particle velocity
deinen	surge
Deining	Swell
dekzerk	coping	natuurstenen afdekplaat op metselwerk
demping	Damping
deterministisch	Deterministic
dichtheidsfunctie	Probability density function
Dichtslibben	Clogging
Diep water	Deep water
Diepte	Depth
Diepteligging, bodemprofiel	Bathymetry
Dieptelijnen	Contour
Dieptemeting	Sounding
Diffractie	Diffraction
dijk	dike (dyke)	Waterkering bestaande uit een grondlichaam
dijk	Levee	Rivierdijk; grondlichaam langs de rivier om achterland te beschermen tijdens topafvoeren van de rivier (in US bij New Orleans ook Zeedijk)
Dijk, kade	Embankment	waterkering bestaande uit een grondlichaam
dijkdeuvels		stabiliteitsverbeterende trekstangen met opgespannen grondankers
Dijkhoogte		Hoogte van een dijk ten opzichte van het referentieniveau (NAP), dus niet de hoogte van de dijk boven het land
dijkleger		De gezamenlijke arbeiders, die lang een dijk worden ingezet als er gevaar voor een doorbraak is
dijkring	dike circle	stelsel van waterkeringen, of hoge gronden, dat een dijkringgebied omsluit en beveiligt tegen overstromingen
dijkringgebied		gebied dat door een stelsel van waterkeringen, of hoge gronden, beveiligd moet zijn tegen overstroming, in het bijzonder bij hoge stormvloed, bij hoog opperwater van een van de grote rivieren, bij hoogwater van het IJsselmeer of een combinatie daarvan
dijktafel		register waarin de minimaal vereiste hoogte en afmeting van een dijk is vastgelegd; ander woord voor legger
dijkval		plotseling bezwijken van een dijk door een zettingsvloeiing in de oever
Divergentie	Divergence
dobbe		komvormige uitholling in de grond, al dan niet omringd door een kade, voor het verzamelen en bewaren van zoet water
Dood tij	Neap tide	tweewekelijks voorkomende getijsituatie waarbij het verschil tussen eb- en vloed minimaal is
doorlaatcaisson	sluice caisson	betonnen bak voorzien van schuiven waarmee sluitgaten mee afgedicht kunnen worden zonder al te grote contractieproblemen
doorlatend	permeable	Contructie die water doorlaat, maar meestal wel zanddicht moet zijn
Doorlatende krib of strandhoofd	Permeable groyne
doorlatendheid	Hydraulic conductivity
doorlatendheid	Transmissivity
Doorlatendheid	Permeability
drempel	sill
drempel	threshold
drijfzand	quicksand	Losgepakt zand verzdigd met water; situatie waarbij de korrelspanning naar nul kan naderen en het zand dus geen draagvermogen meer heeft
dromer		derde dijk in een reeks, ligt achter de waker en de slaper
droogmakerij		Uitgeveende plassen of meer, na omkading drooggemalen en verkaveld
Dubbeldaags getij	Semidiurnal tide
duiken	plunge
duiker	culvert	ondergrondse waterdoorlaat van beperkte afmetingen
duinvoet	dune foot	overgang van stand naar duinen
dwarsraai		meetlijn dwars op de kust of as van de rivier
Eb - vallend water	Ebb
Echo	Echo
Echolood	Echo sounder
Eenlinggolf	Solitary wave
effectieve korrelspanning	Effective stress
elevator		Machine, die met brede emmerbakken aan een ketting zonder eind, grond om hoog kan brengen
elevatorbak		vaartuig (bak), meestal zonder aandrijving, geschikt om grond te transporteren en geleegd te worden door een elevator
Energie	Energy
Enkeldaags	Diurnal
entrance point	Intredepunt
Erosie	Erosion
evenwicht	equilibrium
externe veiligheid	External safety
extreme waarde	Extreme value
Faalkans	Failure probability	De kans dat een constructie zijn functie niet langer kan vervullen (is in het Nederlands niet gelijk aan de bezwijkkans)
faalmechanisme	Failure mode
faalmechanisme	Failure mechanism
Filter	Filter
foutenboom	Fault tree
freatisch niveau	Phreatic level
Froude-getal	Froude
Geleidelijke sluiting	Gradual closure
gelijkrichter	rectifier
Gemengd getij	Mixed tide
Geotextiel	Geotextile
Gepiekt	Cuspate	Een golvende kustlijn, maar met puntige zeewaardse einden in golftoppen (meest zeewaarts gelegen strandpunten)
Getijgolf	Tidal wave	De golf veroorzaakt door het getij (dus een golf die meestal een periode van 11,5 uur heeft).
Getijprisma	Tidal prism
getijprisma	Tide
Getijstation	Tide station	Locatie waar het getij wordt waargenomen en waarvan de getijconstanten bekend zijn. Van secondaire stations zijn niet de eigenlijke constanten bekend, maar de verschillen met een primair station.
Geul, kanaal, gracht	Canal
Geul, kanaal, zeestraat	Channel
GHHW	MHHW
GHW	MHW
GHWS	MHWS
giertij		ander woord voor springtij
glijcirkel	Slip circle
glijvlak	Slip surface
GLLW	MLLW
GLW	MLW
GLWS	MLWS
Golf	Wave
Golfbreker	Breakwater
Golfdal	Trough
Golfdal	Wave trough
Golfgoep	Wave group
Golfhoogte	Wave height	De verticale afstand tussen de het hoogste punt en het laagste punt van een golf (= twee keer de amplitude). Zie ook Significante Golfhoogte.
Golflengte	Wavelength	De horizontale afstand tussen twee opeenvolgende golftoppen of golfdalen.
golfoploop	run-up
Golfopwekking	Wave generation
Golfopzet	Wave setup	Verhoging van de gemiddelde waterstand door het breken van de golven
Golfperiode	Wave period	De tijd tussen het passeren van twee opeenvolgende nuldoorgangen van de waterstand, dit is vrijwel gelijk aan te tijd tussen het passeren van twee opvolgende golftoppen of golfdalen.
Golfsnelheid	Celerity
Golfsnelheid	Wave celerity
Golfsnelheid	Wave velocity
Golfspectrum	Wave spectrum
Golfstraal, orthogonaal	Orthogonal
golfterugloop	run-down
Golftop	Crest
Golfvoortplanting	Wave propagation
gors		(mv. gorzen) intergetijdegebieden dat alleen bij springvloed nog onderloopt (term uit Zuid Holland, in Zeeland Schorren, in het waddengebied Kwelders)
Gradering	Gradings
Gradient, verhang	Gradient
Granulair filter	Granular filter
grensdiepte	boundary depth	Diepte die zich voordoet in het geval van kritische stroming, dat wil zeggen dat het Froudegetalgelijk is aan 1. In formule hg=(q^2/g)^(1/3) waarin hg de grensdiepte is en q de afvoer in m^2/s
grensvlak, overgang	interface
greppel	Ditch
griend		(mv. grienden) laaggelegen (intergetijde-) gebieden die veelvuldig onder lopen
griendhout		ander woord voor rijshout
Grind - kiezel	Gravel
Grind, kiezel	Shingle
grindkist		grindpakket aangebracht aan de binnenteen van de dijk om te voorkomen dan uittredend water ook gronddeeltjes meespoelt
groene dijk		dijk zonder steen- of asfaltbekleding
Groep	Group
groepsrisico	Societal risk
groepsrisico-curve	Risk curve
Groepssnelheid	Group velocity
Grondvernageling	Soil nailing
Haalgolf	Oscillatory wave
haalgolf		golf die langs de oever loopt als op enige afstand ongeveer evenwijdig aan die oever een vaartuig voorbij vaart
hangstuk		zinkwerk dat op de oever ligt, en met en verankering vastgelegd is om de voorkomen dat het naar beneden glijdt
har	post	verticale balk in sluisdeur, zie ook achterhar en voorhar
Haven	Harbour
Haven	Port
Havenhoofd, pier, steiger, strekdam	Jetty
heave	heave	onstabiel zand door naarbovenstromend water, veroorzaakt drijfzand
Helling	Slope
herhalingstijd	Return period
HHW	HHW
Hindcast	Hindcast	Het bepalen van de golfhoogte aan de hand van in het verleden opgetreden windsnelheden (er is geen Nederlandse term)
HLW	HLW
hoek van het natuurlijke talud	Angle of repose
Hoog	High
Hoog water (HW)	HW
Hoogwaterlijn	High water line
HW niveau bij normaal springtij	HWOST
hydraulische weerstand	Hydraulic roughness
Hydrografie	Hydrography
ijsdam		stuwwal van drijfijs
ijsgang		het afdrijven van grote hoeveelheden drijfijs op de rivier
Impuls	Momentum	product van massa en snelheid
in elkaar storten	collapse
individueel risico	Individual risk
indringingslengte	Intrusion length
inklinken		het dichter ineenpakken door eigen gewicht van een grondpakket
inlaagdijk		Dijk die achter een bestaande dijk gelegd wordt om bij het optreden van een dijkval inundatie van de achterliggende polder te voorkomen
inpeiling		opmeting van de bodem voor aanvang van de werkzaamheden
inscharing		afbrokkelen van een oever door uitschuring door de stroming
interferentie piek	cusp
intergetijdegebied		slikken, gebieden die bij laag water droog vallen
inundatie		overstromen van een gebied
inwassen		zand, grond of mortel met veel water in ander materiaal of in voegen doen dringen, bijv. in rijswerk, steenzettingen, en dergelijke
Iribarrengetal	Breaker parameter	dimensieloze parameter om het effect van golven op een kustconstructie te beschrijven, het quotient van de taludhelling en golfsteilheid
Iribarrengetal	Surf Similarity parameter	dimensieloze parameter om het effect van golven op een kustconstructie te beschrijven, het quotient van de taludhelling en golfsteilheid
Iribarrengetal	Iribarren number	dimensieloze parameter om het effect van golven op een kustconstructie te beschrijven, het quotient van de taludhelling en golfsteilheid
jaagpad		pad dat vroeger langs een kanaal liep t.b.v. paarden de een schip voorttrokken
jokdorpel		natuurstenen dorpel aan het einde van een sluiskolk
kade	quay	Aanlegplaats voor schepen met een vertikale wand
kadijk		een kade langs een wetering
kansverdeling	Probability distribution
kanteldijk		dijk aangelegd bij een tunnel om te voorkomen dat bij dijkdoorbraak de tunnel volloopt, en om te voorkomen dat bij doorbraak van de tunnel de polder volloopt
karakteristieke waarde	Characteristic value
Keermuur	Flood wall	Muur om te voorkomen dat achterland onder loopt
keileem	boulder clay	leem afgezet in de ijstijd, waarin zwerfkeien voorkomen, is zeer erosiebestendig
Kentering	Slack water	moment van omkering van de getijstroom
keren	Retain
Kern	Core	Het binnendeel van een (haven)dam, meestal van ongesorteerde breuksteen of zand
kesp		draagbalk over een rij palen van een paalfundering
keur		regelement ("wet") van een waterschap, heeft dezelfde status als een gemeentelijke politieverordening
keurzone		gebied rond de dijk waar gebruiksbeperkingen zijn opgelegd door de keur
kieltuin		de tuin op het diepste deel van het zinkstuk
kinematische viscositeit	Kinematic viscosity
Kinetisch	Kinetic	De kinetische energie van een golf: de som van alle bewegingsenergie van een golf
Kistdam	Cofferdam
Klei	Clay
kloeteling		kubusvormige, aan een zijde met dicht gras begroeide spit klei, gestoken van een rijpe schor
knip		een zeer taaie kleisoort
Knoop	Knot	Eenheid waarin de vaarsnelheid van schepen vak in wordt uigedrukt (1 knoop= 1 zeemijl per uur, ongeveer 0.5 m/s)
knoop (van trilling)	Node
Koraal	Coral
korengrond		zanderige, kruimelige klei in Zeeuwse polders
kraagstuk		zinkwerk dat zowel de oever als een deel van de bodem beschermt
krammat		dunne laag van samengebonden rietstengels, met beugels van stro aan de grond vastgehecht
kreukelberm		beneden hoog water gelegen, met stenen bestorte berm langs de teen van een dijk
Krib (rivierkrib)	Groyne (river groyne)	dwarsdam in een rivier met doel om de stroom te concentreren in het midden van de rivier
krib, scherm	spur-dike
kritisch stijghoogteverschil	Critical head difference
kruien		losgaan en met de stroom afdrijven van drijfijs
kruin	crest	Bovenkant van een constructie, bijv. de kruin van een dijk of havendam
kruin	Crown
kruip	Creep
kunstwerk		een civieltechnisch werk of installatie rond de natte en/of droge infrastructuur dat één of meer functies vervult
Kustlijn	Coastline
Kusttransport	Littoral transport
kwel	Seepage	uittredend grondwater
kwelder	Saltmarsh	intergetijdegebied dat alleen bij springvloed nog onderloopt (term uit het waddengebied, in Zeeland Schorren, in Zuid Holland Gorzen)
kwelkade		een achter de bandijk gelegen ongeveer een halve meter hoge kade die het kwelwater opvangt
kwellengte	Seepange length	afstand, die het water door de grond moet afleggen om aan de binnenkant van een waterkering uit de grond te kunnen stromen
kwelscherm	Seepage screen	een ondoorlatende, in de regel verticale, constructie voor de verlenging van de kwelweg
kwelsloot	Toe ditch	Een sloot aan de binnenzijde van de dijk die tot doel heeft kwelwater op te vangen en af te voeren
kwelweg		een mogelijk pad in de grond die het kwelwater aflegt, van intreepunt tot uittreepunt
kwetsbaarheidscurve	Fragility curve	Functie die de conditionele faalkans als functie van de belasting aangeeft
Laagwaterlijn	Low water line
landhoofd	Abutment
landhoofd		overgang van een grondlichaam naar een brug, sluis of viaduct
landscheidingsdijk		dijk tussen twee peilgebieden, is vaak ook de grens ussen twee polders
langskrib		ander woord voor strekdam
langsraai		meetlijn evenwijdig aan de kust of aan de as van de rivier
langsstroom	Littoral drift
legger		register waarin hoogte en afmetingen van een dijk zijn vastgelegd
lek	leakage
lekfactor	Leakage factor
leklengte	Leakage length
lekvlak	Seepage surface
LHW	LHW
Lij (beschutting)	Lee
Lijzijde	Leeward
liniedijk		dijk die onderdeel is van een militair inundatiegebied
LLW	LLW
Lood	Lead
Loodlijn	Sounding line
Lopende golf	Progressive wave
LW	LW
maaiveld		de oppervlakte van een terrein
maaiveldsluiting	tidal flat closure	een zeegat sluiten door het ondiepe deel boven de platen als laatste te sluiten
macroinstabiliteit	Macro instability
magere grond		grond met een hoog zandgehalte
Mangrove	Mangrove
Massatransport	Mass transport
Mediaan	Median
Mediane diameter	Median diameter
meerlaagsveiligheid	Multi-layered safety
microinstabiliteit	Micro instability
Moeras	Marsh
molentocht		hoofdtocht van een polder, waar aan het eind een gemaal ligt
Monochromatisch	Monochromatic	bij golven: met slechts één periode, regelmatig
mopnmolitisch	Monolithic	Als een enkele steen of blok. Wordt meestal gebruikt bij betonconstructies.
morsen	spill
Mui	Rip
Muistroom	Rip current
Muraltmuur		Betonnen muurtje op de dijk om het waterkerend vermogen van de dijk te vergroten (genoemd naar De Muralt)
NAP	MWL	Het referentieniveau in Nederland,, dit is vrijwl gelijk aan de gemiddelde zeestand, in het Engels MSL of MWL
Nautisch	Nautical
neer, wervel	vortex, eddy
nevengeul		stroomvoerende geul van een rivier die niet de hoofdgeul is
niet poreus, ondoorlatend	impermeable
nol		resterend einde van een overigens door de zee weggeslagen dijk
oever	bank
oeverval		plotseling bezwijken van een oever door een zettingsvloeiing
omhoog stromen in golfoploop	Uprush
Omleiden van sediment	Bypassing
ondergrond	Subsoil
onderloopsheid		verschijnsel dat grondwater onder een constructie door loopt, en kwel veroorzaakt
onderlosser		bak of schip met deuren in de bodem om materiaal te kunnen storten
Ondiep water	Shallow
Ondiepte	Shoal
ondoordringbaar	impervious
ontgronding, uitschuring	scour	Het wegstromen van zand en slib onder water (bijv. bij een constructie) door een te hoge stroomsnelheid (tgv stroom en/of golven)
ontmenging	segregation
Ontwerpstorm	Design storm	Storm waarvan de parameters (bijv. H, T, duur)gebruikt worden voor het ontwerp van de constructie. is vaak gerelateerd aan een terugkeertijd.
ontwerpwaterstand	design water level	waterstand te gebruiken voor het ontwerp, normaliter een waterstand die een bepaalde gegeven terugkeerkans heeft
Onvolkomen overlaat	submerged weir, imperfect weir, submerged overfall
opbarsten		het bezwijken van de grond, door het ontbreken van verticaal evenwicht in de grond, onder invloed van wateroverdrukken
opdijk		dwarsdijk, dijk die van de landzijde naar de zeedijk loopt en de scheiding vormt tussen twee polders
opdrijven	heave	het opdrukken van het afdekkend (grond)pakket door het bereiken van de grenspotentiaal
Opdrijving	Buoyancy
opening van de uitstroming	orifice
opkisten		een kist aanbrengen rond een zandmeevoerende wel
oplosser		speciaal soort onderlosser, waarbij de bodemdeuren niet onder het schip uit komen
opperwater		water dat van elders de rivier af komt stromen (dus niet afkomstig is van lokaal hemelwater)
Opwaaiing	Setup
Opwaaiing, windopzet	Storm surge	Verhoging van de waterstand (boven het astronomisch getij) door de wind
Opwaartse druk	Uplift	Waterdruk die een grondlichaam of constructie op wil lichten
opzinken	stacking up willow mattresses	het maken van een (afsluit)dam door het boven op elkaar afzinken van zinkstukken
Orbitaalbeweging	Orbital movement
Orkaan, wervelstorm	Hurricane
overbelasting	Overload
overdijken		een dijk iets hoger maken dan die aan de overzijde van de rivier met als doel te zorgen dat de dijk aan de andere zijde eerder overtroomd en de eigen dijk behouden blijft
overhoogte		de extra hoogte die aan een dijk gegeven wordt ter compensatie van de klink
overlaat		gedeelte van een waterkering, opzettelijk lager gemaakt om bij hoog water te kunnen overstromen
overloop	Overflow
overschrijdingskans	Probability of exceedance
Overslag	Overtopping	De hoeveelheid water die over een constructie (bijv. een dijk) heenslaat ten gevolge van golfactie
Overslag	Overwash
overstroming	Inundation
overstromingsrisico	Flood risk
pakwerk		oeververdediging van rijshout, door beperkte houdbaarheid niet meer toegepast
pand		deel van een kanaal tussen twee sluizen
Parallel aan de kustlijn of dichtbij de kustlijn	Alongshore
perkoen		gepunte paal, meestal van vuren- of grenenhout
pijler, pier	pier
piket		klein paaltje, te gebruiken als tijdelijk meetpunt in het veld
piping (pijpvorming)	piping	het verschijnsel dat onder een waterkering een holle, pijpvormige ruimte ontstaat doordat het erosieproces van een zandmeevoerende wel niet stopt
plakzode		dunne graszode
plasberm		met stenen bestorte berm lang de teen van een dijk ter hoogte van laag water
poriën	voids
potentiaal	Potential
potentiaallijn	Equi-potential line
primaire waterkering		waterkering die beveiliging biedt tegen overstroming door de zee of door de grote rivieren, is gereglementeerd middels de waterwet
Prisma	Prism	Zie GETIJPRISMA
Prototype	Prototype
raai	profile (measurement profile)	meetlijn
randvoorwaarde	Boundary condition
Referentiepeil	Chart datum
Referentievlak	Datum	Hert vlak ten opzicht waarvan de hoogte of diepte is uitegezet. In Nederland meestal NAP (op land) of Chart Datum (LLLW) op Zeekaarten
Refractie	Refraction
Refractieco�fficient	Refraction coefficient
Regelmatige golf	Monochromatic wave
regionale waterkering		niet-primaire waterkering, in beheer bij waterschap en gereglementeerd bij provinciaal besluit
remmingwerk		verticaal houten raamwerk bij invaart van sluizen, etc. om de schepen bij het invaren te geleiden
Resonantie, opslingering	Resonance
restrisico	Residual risk
reststerkte	Residual strength
retentiebekken	Retention basin	een bekken om tijdelijk water op te slaan om overstoming benedenstrooms te voorkomen en om de waterkwaliteit te verbeteren
Reynoldsgetal	Reynolds
rietbeslag		tijdelijke afdekking met riet als taludverdediging
rijsbeslag		een laag rijshout die de grond bedekt, en aan de grond bevestigd is met paaltjes e/of ijzerdraad
rijsdam		dam gemaakt van rijshout
rijshout	brushwood	wilgenhout (uitlopers van de stam), dunne takken, meestal zo'n vier jaar oud
rijspakwerk	osier revetment	oeverbescherming van rijshout en kraagstukken
rijte		kanaal langs de polderzijde van een dijk (in Groningen)
rollaag		rij vertikaal gemetselde bakstenen
rolsteen	Cobble
rolsteen		in stromend water rondgeslepen steen
rommel, afval	debris
romp (van schip)	hull
Rotatievrij	Irrotational
samenhangend	coherent
Samenvloeiing	Confluence
schaardijk		rivierdijk die zo dicht langs het zomerbed is gelegen, dat het water vlak langs de dijk stroomt en het onderwaterbeloop zou kunnen inscharen
schadefunctie	Damage function
schans		Een schans of verschansing is een oud militair verdedigingswerk, meestal gemaakt van afgegraven aarde; schansen werden veel gebruikt tijdens de Tachtigjarige Oorlog als verdediging van strategische plaatsen, zoals riviermondingen, belangrijke aanvoerroutes over land of als extra verdediging van een stad
schanskorf	Gabion	draadmand gevuld met steen als oeverbescherming of taludbescherming
schenkeldijk		korte dijk die een dwarsverbinding vormt tussen twee dicht bij elkaar gelegen dijken
schor		intergetijdegebied dat alleen bij springvloed nog onderloopt (term uit Zeeland, in Zuid Holland Gorzen, in het waddengebied Kwelders)
schorkloeten		blokken klei van ca 0,2 x 0,2 x 0,2 m3 ,soms doorgroeid met wortels, en gebruikt als ballast bij afzinken van zinkstukken
schotbalk	stoplog	balk die in een sponning geplaatst kan worden om een tijdelijke waterkering te maken
schroefstraal	propeller race
schuifspanning	shear stress
schuin	Oblique
Seiche	Seiche
Serie strandhoofden	Groyne system
Significante golf	Significant wave
sjorringtouw		relatief dun touw, gebruikt voor het binden van zinkstukken
slakken	slags
slaperdijk		oude zeedijk die inmiddels vervallen is, omdat er een nieuwe dijk voor gebouwd is t.b.v. landaanwinning, maar toch als secundaire waterkering gehandhaafd wordt
sleepboot	tug
slenk		geul in bij laag water droogvallende gronden
slepen - trekken - stromingsweerstand	drag
slik		opgeslibd gebied, tussen laag en hoog water, intergetijdengebied
slikken		gebieden die bij laagwater droogvallen, intergetijdegebieden
sloot	Ditch
snelle daling waterniveau	Drawdown
sondering	CPT (cone penetration test)
specie		opgebaggerd materiaal
spier		weke vette klei (in Zeeland)
Spit	Spit
splijtbak	split-barge
Splitsingspunt	Bifurcation
springtij	spring tide	tweewekelijks voorkomende getijsituatie waarbij het verschil tussen eb- en vloed maximaal is
spuien		krachtig laten wegstromen van water uit boezems of spuikommen
spuikom		omkade plas waarin tijdens hoog water, water wordt ingelaten om het bij laag water in korte tijd te kunnen spuien om zo een geul voor een haventje op diepte te kunnen houden
spuikom		waterberging aan binnenzijde van de dijk, bedoeld om tijdens hoogwater buiten het binnenwater tijdelijk te bergen en dit dan tijdens laagwater te spuien
staal (fundering op ..)	spread foundation	op staal funderen is rechtstreeks op de grond bouwen, dus zonder palen
Staande Golf	Clapotis
Staande golf	Standing wave
stabiliteit	Stability
steengroeve	quarry
Steenzetting, bekleding	Revetment	Bekleding van een oever (met steenachtig materiaal) om erosie ervan door stroming en golven tegen te gaan
stijghoogte	Head
stijghoogte	Phreatic level
stijghoogteverschil	Head difference
stil water niveau	SWL
stochast	Stochastic variable	een variabele met een bepaalde kansverdeling
stootijzer		ijzeren staaf met stalen kop en punt, door steenzetters gebruikt om blokken op hun juiste plaats te krijgen
stormopzet	surge	de waterstandsverhoging op zee ten gevolge van de door de storm op de watermassa van de zee uitgeoefende kracht
stortebed		bestorting van de bodem met breuksteen, meestal op een zinkstuk
stortebed		bodembescherming aan de uitstroomzijde van een gemaal, etc. om verdieping of ontgronding door uitstromend water te voorkomen
stortebed, bodembescherming (lett. beschermlap,	Apron
straal	jet
Strand	Beach
Strandhoofd	Groin
Strandhoofd	Groyne (beach groyne)	dwarsdam langs de kust met doel om langtransport te verminderen of te stoppen
Strandmuur	Seawall
strang		dode rivierarm
strekdam		dam evenwijdig aan de oever van een rivier om de stroom te geleiden; soms ook langskrib genoemd (NB dit woord wordt vaak ten onrechte ook gebruikt voor een rivierkrib of een strandhoofd)
Strijklengte	Fetch	De lengte waarover de wind over het water blaast en golven opgewekt kunnen worden.
Stroom, stroming	Current
stroomgat sluiting	tidal gully closure	een zeegat sluiten door het sluiten van het strommgat
stroomgebied	Catchment	Het gebied dat natuurlijk afwatert op een bepaalde plaats in een rivier
stroomlijn	Stream line
stuifdijk		zanddijk langs de kust, gevormd door opvangen van stuivend zand met schermen
Stuw	Barrier
stuw, kering	barrage	Beweegbare constructie in een river of zeegat om gedurende bepaalde perioden het debiet te stoppen (bijv. om zoutindringing of stormvloeden bovenstrooms tegen te gaan)
Stuwkromme	Backwater curve
suatiesluis		Uitwateringssluis
synoptisch	Synoptic	Een synoptische kaart is een kaart die de weercondities op verschillende punten maar op &eacu;én moment weergeeft.
taats	Pivot	stalen pen waaromheen een sluisdeur draait
taatskom	pivot	kom in de sluisdeur waar de taats in valt
talud		de schuinte van het zijvlak van aardwerken, dijken, spoorbanen, vestingwerken
teen	Toe
Terug- of afloop	Backrush
Teruggekaatste golf	Refelcted wave
terugstromen (in golfoploop)	downrush
terugstroming (in golfoploop)	Backwash
tiendweg		onsluitingsweg in een polder, vaak iets verhoogd aangelegd met aan beide zijden een sloot, lijkt daarom op een dijkje
Tijdsduur	Duration
Tijverschil	Tidal range
tijwerk		werkzaamheden die afhankelijk zijn van het getij, dus allen bij hoogwater of alleen bij laagwater gedaan kunnen worden
tocht		hoofdafwateringskanaal van een polder
toetsing	Safety assessment
tonrondte		iets gebogen vorm van een talud
Toplaag	Cover layer	Bovenstre laag van een (breuksteen) bescherming van een constructie ter bescherming tegen de hydraulische belasting
Toplaag	Armour layer
totaalspanning	Total stress
Translatiegolven	Translation wave
trapsgewijs falen van opeenvolgende dijken	Cascading dike failures
treffen, botsen	impinge
Trilling	Oscillation
Trochoïdale golf	Trochoidal wave
Tsunami	Tsunami
tuimeldijk		lage dijk die zo ontworpen is dat bij hoge waterstand overstroming toegelaten kan worden
tuin		eigenlijk 'vlechttuin', opstaande rij palen op een zinkstuk met daardoorheen gevlochten rijshout, ter voorkoming van het afrollen van ballaststeen
tuit	nozzle
uiterwaard	Floodplain	deel van de rivierbedding tussen zomerdijk en bandijk (winterbed)- opm: Uiterwaard en floodplain zijn niet echt sysnomiemen. Floodplane is een natuurlijke gebied en een uiterwaard is kunstmatig.
uitlogen	leach
Uitlogingserosie	Suffusion	beweging van gronddeeltjes door de matrix van het bovenliggend filter
uitpeiling		opmeting van de bodem na afloop van de werkzaamheden
uitschotlaag		laag rijsbossen, die verder in het water reikt dan de daarvoor gelegde laag, bij het uitvoeren van bleeslaag of baardwerk
uitsteken	protrude
uittreegradient	Exit gradient
uittreepunt	Exit point
Vaargeul	Fairway
vaart		tocht die ook voor scheepvaart gebruikt kan worden
Vadem	Fathom	oude maateenheid (6 voet, 1.83 m)
val		zie dijkval of oeverval
vanaf het water (lett. door het water gedragen)	water-borne
veek	Flotsam	drijvend afval op het water
veekrand		aangespoeld drijfvuil dat de hoogste waterstand (incl. Golfoploop) op een oever markeert
veen	Peat
veiligheidsfactor	Factor of safety
veiligheidsnorm	Safety standard
verdelingsfunctie	Cumulative distribution function
verdelingsfunctie	Probability distribution function
verdichten	Compacting
Verdonken overlaat	Drowned flow
verhang	gradient	gradiënt van de waterspiegel, waterstandsverschil (verval) per afstandseenheid
verlichtingswel	Relief well
vernauwing	constriction
Verondiepen	Shoal
verskade		tijdelijke kade gelegd om buitendijks gelegen terreinen, waaruit grond gewonnen wordt voor de dijkaanleg
verval		verschil in hoogte tussen twee aangrenzende waterspiegels, of het hoogteverschil van de waterspiegel tussen twee punten langs een rivier; verval per afstandeenheid is verhang
verwachte jaarlijkse schade	Expected annual damage
verzadigd	saturated
vierkantennet	Flow net
vingerling		omringdijk om een funderingsput of dijkdoorbraak
vingerling		hersteldijk die achter een wiel om aangelegd is
Viscositeit	Viscosity
Vlechtende rivier	Braided river
vlechttuin		opstaande rij palen op een zinkstuk met daardoorheen gevlochten rijshout, ter voorkoming van het afrollen van ballaststeen
vleugelmuur		muur die niet evenwijdig aan (bijv. de sluisas) loopt, maar onder een kleine hoek
vlijlaag		laag plat geplaatste stenen in een talud, waarop later de zetsteen geplaatst wordt
Vloed, opkomend water	Flood
vloedplank		schotbalk die geplaatst wordt in een coupure omdeze bij stromvloed te sluiten (deze term wordt niet bij rivierkeringen gebruikt)
Volkomen overlaat	clear weir, perfect weir, clear overfall
volumegewicht	Volumetric weight
voorhar	mithre post	verticale balk in sluisdeur (puntdeur), aan de kant waar de twee puntdeuren tegen elkaar aankomen
voorland		terrein aan de zeezijde van een waterkerende dijk
voorlandkering		regionale kering die buiten de dijkringgebieden ligt
Vooroever	Foreshore	In het Engels wordt met Foreshore (vooroever) het gebied tussen hoog- en laag water bedoeld. In het Nederlands betekend Vooroever meestal de onderwateroever.
Voorraad	Stockpile
voorversching		Dat gedeelte van den nieuwen zeedijk, waarmede de te bedijken schorren het eerst van de zee worden afgesloten. Woord gebruikt door Vierlingh, maar in begin 20e eeuw nog steeds in gebruik.
voorwende		oude naam voor de dijk langs een rivier bij een rivierpolder
waakhoogte	Freeboard	hoogte van een waterkering boven de stand van het te keren water (vrijboord)
Waakhoogte, vrijboord	Freeboard	De benodigde extra hoogte tussen het ontwerppeil en de daadwerkelijke hoogte van de waterkering ter voorkoming van overslag door golven en voor extra zekerheid tegen overstromen. Bij schepen het verschil tussen de waterlijn en het dek.
waker		zeewerende dijk, achter een waker ligt een slaperdijk
waterbezwaar		water dat door diverse oorzaken de polder instroomt, en door spuien of bemaling verwijderd moet worden
watergang		kanaal voor de afvoer van polderwater
waterkering	Flood defence
waterschap	Water board
waterspanning	Pore water pressure
watervoerende laag	Aquifer	watervoerende laag
wel	well	plek waar water (meestal verticaal) met enige snelheid geconcentreerd uit de bodem komt stromen
wel	Sand boil
welton		ton met een bodem met daarop een pijp voor het bedwingen van een wel
Wervel, neer	Eddy
wet op de waterkering	Flood defence act	deze wet is inmiddels opgenomen in de Waterwet
wetering		brede, gegraven afwateringskanaal
wiel		bij een dijkdoorbraak ontstaan meertje ter plaatse van de stroomgeul
wiep	faggot	bundel van rijshout, met omtrek van ca. 50 cm
wierdijk		dijk met een wieriem
wierriem		muur of wal van zeegras, vroeger gebruikt als glooiingsverdediging
Windgolven	Wind waves
windopzet (opwaaing)	wind set up (storm surge)	de lokale waterstandsverhoging ten gevolge van de door de wind op een watermassa uitgeoefende kracht
winterbed		uiterwaard
winterdijk		bandijk van de rivier, uiterste begrenzing van het winterbed
worteleind		landwaartse einde van een krib of dam
wrijvingshoek	Friction angle
zandbank	bar
zandmeevoerende wel		erosieverschijnsel waarbij uittredend kwelwater zand uitspoelt; een wel die zand meevoert uit de ondergrond en die zo onbeheersbaar kan worden dat dit leidt tot piping
zandmotor		kunstmatige zandbank die voor de kust wordt aangelegd om zand op natuurlijke manier langs de kust te verspreiden
Zandsuppletie	Artificial nourishment
Zandsuppletie	Beach replenishment
zate		ondergrond waarop een dijk gebouwd wordt, of het terrein wat gebruikt wordt voor de constructie van een zinkstuk
zathe		zie zate
zeearm	Estuary
Zeegang	Seas
Zeegat	Inlet
Zeekaart	Chart
Zeemijl	Nautical mile
zetten (plaveien)	pitch	Plaatsen van steen in een geordend patroon op een glooiing
zetten (van grond)	settlement
zetting	Settlement	de verticale vervorming van grondlagen, hoofdzakelijk ten gevolge van bovenbelasting
zettingsvloeiing	flow slide
zettingsvloeiing	liquefaction	het verschijnsel dat een verzadigde zandmassa zich gedraagt als een vloeistof als gevolg van het wegvallen van de korrelspanning
zetwerk		oeverbekleding van zorgvuldig geplaatste stenen
ziende palen		palen die een korte afstand boven het zetwerk uitsteken
zijdewende		dijk bij een onbedijkte rivier (bijv. bij onbedijkte Maas) loodrecht op de rivier om stroming in het overstroomde hoogwaterbed te voorkomen
zijl		Uitwateringssluis
zinkstuk	fascine mattress
zinkstuk	mattress	vlechtwerk van wiepen op een filterlaag (tegenwoordig meestal een geotextiel, vroeger ook van riet of pakwerk gemaakt) dat wordt afgezonken als bescherming van de bodem tegen erosie
zog (van schip)	wake
zolderbak		eenvoudige doosvormige bak, gebruikt als ponton voor diverse werkzaamheden
zomerbed		laawaterbed
zomerdijk		begrenzing van zomer- en winterbed van de rivier
zonnebrand		gebrek dat basalt uit sommige groeven, na een bepaalde tijd in korrels en gruis uiteen doet vallen
zool		de onderkant van een dijk, terp of kade
Zwaartekracht	Gravity
Zwaartekrachtsgolf	Gravity wave
zwalpen		zware (houten) balken in een sluisvloer tegen opdrukken