De Helianthus - Verklarende woordenlijst

Source: http://www.dehelianthus-haarlem.nl/newhtml/lexicon/list_A.html (retrieved 2022-08-10)

Afkorting of woord:	Verklaring:
A	1: Het aminozuur alanine. 2: Ampère, de eenheid van electrische stroomsterkte. 3: Eén van de bloedgroepen. 4: Adenosine. 5: Adenine.
AA	1: Aminozuur. 2: Anonieme alcoholisten. 3: Arachidonzuur, een omega-6 vetzuur. 4: Aplastische anemie. 5: Amyloïd A. 6: Arts-assistent.
AAA	Aneurysma aortae abdominalis, oftewel aneurysma van de abdominale aorta.
AAAA	Aneurysma aortae abdominalis atheroscleroticum, oftewel atherosclerotisch aneurysma van de abdominale aorta.
AAAAI	Amerikaanse academie voor allergie, astma en immunologie.
AAB	Algemeen aanduidingen besluit (warenwet).
AAC	Acute allergische conjunctivitis.
AACC	Antistof-afhankelijke cellulaire cytotoxiciteit.
AAD	1: Antibiotica geassocieerde diarree. 2: Alfa-antitrypsine deficiëntie.
AADC	Aromatisch aminozuur decarboxylase.
AAF	Algemeen arbeidsongeschiktheidsfonds.
AAG	1: Artsenfederatie additieve en alternatieve geneeskunde. 2: Arts voor arbeid en gezondheid.
AAH	Analgetica-afhankelijke hoofdpijn.
Aambei	Er bestaan inwendige, die zich binnen de anus bevinden en uitwendige. Aambeien (hemorroïde of haemorrhois) ontstaan door de uitzetting van aders van de endeldarm door stuwing in de anus.
AAPV	Alopecia areata patiëntenvereniging. De AAPV is een landelijk werkende vereniging van en voor lotgenoten. Alopecia areata betekent 'pleksgewijze haaruitval'. Het is een aandoening die iedereen - man of vrouw, jong of oud - kan treffen.
AAR	Antigeen-antistofreactie.
AAS	1: Anabole / androgene steroïden. 2: Atomaire absorptie spectrometrie. Een AAS instrument werkt volgens het principe dat elk metaal licht kan absorberen met een specifieke golflengte. Men kan er het gehalte van chemische elementen mee bepalen. Bijvoorbeeld een bepaling van mineralen, zware metalen of vluchtige zware metalen.
AASV	Algemeen aanvaarde standaard gezinsverzorging.
AAT	Alfa-antitrypsine.
AAW	Algemene arbeidsongeschiktheidswet.
Ab	Antilichaam of antistof.
ABA	Abscisinezuur, een isoprenoïde.
Abacterisch	Het vrij van bacteriën zijn.
ABB	Artsenvereniging voor biofysische geneeskunde en bio-informatie therapie.
ABBE	Aandoening aan het bewegingsapparaat in de bovenste extremiteit.
ABC	1: Academisch biomedisch centrum Utrecht. 2: Arbeid, bezigheid en creatief. 3: Ademweg vrijhouden, beademen en cardiale massage.
Abces of abscessus	Dit is de, in een daarvoor niet bestaande holte in het lichaam, aanwezigheid van pus. Een abces wordt ook wel etterbuil genoemd.
ABE	Acute bacteriële endocarditis.
ABGD	Arts bedrijfs-gezondheidsdienst.
ABMT	Autologe beenmergtransplantatie.
ABNG	1: Artsenvereniging voor biologische en natuurlijke geneeskunde. 2: Artsenvereniging tot bevordering van de natuurgeneeskunde. Natuurgeneeskunde is een vorm van geneeskunde die een fundamenteel vertrouwen heeft in het zelfgenezend vermogen van de mens. Ziekte betreft altijd de gehele mens en zijn omgeving, ook wanneer de klachten slechts plaatselijk schijnen te zijn. Omdat ziekte-verschijnselen en symptomen een gevolg kunnen zijn van het genezingsproces, houdt de natuurgeneeskunde zich derhalve niet primair bezig met het bestrijden van de ziekte en het behandelen van symptomen, maar richt zijn aandacht op de hele mens (holistisch) en heeft oog voor de samenhang van lichaam, ziel en geest. Natuurgeneeskunde richt zich dus op bevordering van het zelfgenezend vermogen door de natuurlijke genezingsprocessen in het lichaam te stimuleren en te activeren met natuurlijke, biologische, psychische en/of energetische methodes.
ABP	1: Androgeen-bindend peptide. 2: Androgeen-bindend proteïne. Eén van de eiwitten die, onder invloed van het follikelstimulerend hormoon of FSH, door de cellen van Sertoli in de zaadballen (teelballen of testes) worden geproduceerd. Het ABP eiwit bindt testosteron en vervult een rol bij de vorming van zaadcellen (spermatogenese of spermiogenese).
ABPA	Allergische bronchopulmonale aspergillose.
ABS	Acrylonitril butadieen styreen, een copolymeer.
Absorbens	Een absorberend middel of stof. Het meervoud is absorbentia.
Absorberen	Opslorpen, inzuigen of het in zich opnemen.
Absorptie	Alle weefsels in het lichaam zijn in staat om andere, van buitenaf komende, stoffen in zich op te nemen (opslorping).
Abstergens	Abstergentia zijn laxerende of afvoerende middelen.
ABV	Amsterdamse biografische vragenlijst.
ABvC	Algemene beroepsvereniging voor counselling. Hoewel counselling in Nederland steeds meer bekendheid verkrijgt is het voor velen een nog onbekend begrip. In Engeland en Amerika is het echter volledig geïntegreerd in de psychosociale hulpverlening. De professionele counselling-relatie met mensen wordt gebruikt om hen te helpen zichzelf te ontwikkelen en te helen. Om dit ook in Nederland te realiseren, hebben een aantal praktiserende counsellors besloten zich te verenigen in een beroepsvereniging.
ABVD	1: Adriamycine, bleomycine, vinblastine en DTIC. 2: Adriblastina, bleomycine, vinblastine en dacarbazine. Het is een combinatie van cytostatica.
ABVK	Amsterdamse biografische vragenlijst voor kinderen.
ABW	Algemene bijstandswet.
ac	Op een recept betekent dit: ante cenam, ofwel vóór de maaltijd.
Ac	1: Acidum, ofwel zuur. 2: Symbool voor het actinium element uit het periodiek systeem.
AC	1: Audiologisch centrum. 2: Auto-immuun cholangitis. 3: Abdominale circumferentie. 4: Anticholinergicum. 5: Anticoagulans of anticoagulantia. 6: Adenylaatcyclase. 7: Amino chelaat of aminozuurchelaat. 8: Adriblastina en cyclofosfamide, een combi van cytostatica.
ACA	1: Acuut coronair syndroom. 2: Anticentromeer-antistof. 3: Acrodermatitis chronica atrophicans. 4: Anticardiolipine antistof.
ACAH	Auto-immune chronisch actieve hepatitis.
Acaricide	Dit is een middel dat mijten doodt.
ACAT	Acetyl-coenzym A-cholesterol-acyltransferase.
ACBG	Agentschap ten behoeve van het college ter beoordeling van geneesmiddelen.
ACBO	Aortocoronaire bypass-operatie.
ACC	1: Akademie commissie voor de chemie. 2: Agenese van het corpus callosum.
Acceptor	Een ontvanger.
AcCoA	Acetyl-coenzym A.
Accretie	Een vergroeiing van, in een normale toestand, gescheiden weefsels.
Accumulatie	Het accumuleren - denk aan het opslaan van energie in een accu - of een opeenstapeling, ook wel cumulatieve werking genoemd.
ACD	1: Arteria coronaria dextra. 2: Atopische constitutionele dermatitis.
ACE	1: Allergisch contacteczeem. 2: Angiotensine omzettend (converterend) enzym. 3: Acetylcholinesterase. 4: Alcohol, chloroform en ether.
ACER	Angiotensine converterende enzym-remmer.
Acetaat	Azijnzuurzout.
ACh	Acetyl-choline. ACh is een transmitterstof die betrokken is bij de overdracht van neuromusculaire prikkels.
AChE	Acetyl-cholinesterase.
AChR	Acetylcholine-receptor.
ACH	Arm, borstkas en heup.
ACI	Accu-check inform, een glucosemeter voor de glucosebepaling in volbloed.
Acidum	Zuur.
ACK	Amsterdams centrum voor kinderstudies.
ACM	Academisch college voor mesologie.
ACMG	Academisch centrum mondzorg Groningen.
ACN	1: Acetanilide. 2: Anthocyanine.
Acne	Een ontsteking van de talgklieren van de huid. Er ontstaan puisten of meeëters (aangezichtsvin), vaak veroorzaakt door hormonale veranderingen tijdens de puberteit.
ACP	Acyl vervoerend proteïne. ACP is van belang voor de synthese van cholesterol en vetzuren.
ACPA	Anticytoplasmatische antistof.
ACS	1: Arteria coronaria sinistra. 2: Acuut coronair syndroom. 3: Adenoom carcinoom sequentie.
ACSW	Academisch centrum sociale wetenschappen.
ACT	1: Alfa-chymotrypsine. 2: Geactiveerde stollings-tijd.
ACTA	Academisch centrum tandheelkunde Amsterdam.
ACTB	Advies-commissie toelating en begeleiding.
ACTH	Het adrenocorticotroop hormoon van de hypofysevoorkwab. ACTH wordt ook wel corticotrofine of corticotropine genoemd.
Activator	Een stof die zorgt dat een andere stof werkzaam wordt.
ActiZ	ActiZ is een organisatie van zorgondernemers met, stand 1 januari 2008, 450 leden. Deze organisatie vertegenwoordigt zorgondernemers in een verpleeghuis, verzorgingshuis, de thuiszorg, jeugdgezondheidszorg en kraamzorg.
ACTP	Adrenocorticotroop polypeptide.
Acupunctuur	Als onderdeel van de traditionele Chinese geneeswijzen, de TCM of TCG, mag ook acupunctuur zich over een steeds groter wordende belangstelling verheugen.
Acuut	Plotseling beginnend en meestal snel verlopend.
ACV	1: Aciclovir. 2: Adviescommissie verslavingszorg.
ACVP	Adriblastina, cyclofosfamide en VP16. Het is een combinatie van cytostatica.
AD	1: Alzheimer ziekte (ziekte van Alzheimer). 2: Antidecubitus. 3: Arbeidsdeskundige. 4: Androgene deprivatie. 5: Auris dextra, het rechter oor. 6: Atopische dermatitis ofwel constitutioneel eczeem.
ADA	Een enzym in het purine-metabolisme: adenosine-desaminase. In de cellen van het lymfatische systeem wordt de grootste activiteit van het ADA enzym aangetroffen.
Adamantine	Tandglazuur.
ADB	Ambulante deeltijd behandeling.
ADC	Aids-dementie-complex.
ADCA	Autosomaal dominante cerebellaire ataxie.
ADCC	Antilichaam afhankelijk cel-gemedieerde of cellulaire cytotoxiciteit.
ADD	Aandachts-tekort stoornis. ADD is een vorm van ADHD waarbij de hyperactiviteit niet voorkomt.
ADDH	Aandachts-tekort stoornis met hyperkinesie.
Additief	Een stof die aan voedingsmiddelen wordt toegevoegd. Zo'n toevoeging moet bijvoorbeeld de geur, houdbaarheid, kleur of smaak verbeteren. Het meervoud is additieven.
Ade	Adenine.
ADEM	Acute gedissemineerde encefalomyelitis.
ADF	Angst, dwang en fobie.
ADH	1: Een enzym dat alcohol in de lever oxideert, alcohol dehydrogenase. 2: Aldehyde-dehydrogenase. 3: Antidiuretisch hormoon. 4: Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Volgens de warenwet de dosis die benodigd is om geen tekorten te laten ontstaan. Er wordt hierbij logischerwijs geen rekening gehouden met een eventuele verhoogde behoefte of de persoonlijke omstandigheden. Op de etiketten kunnen we ook RLV of RDA tegenkomen. Ze hebben een gelijke betekenis.
ADHD	Aandachts-tekort stoornis met hyperactiviteit. Men noemt ADHD ook wel 'alle dagen heel druk'.
ADI	1: Aanvaardbare dagelijkse inname. 2: Aanbevolen dagelijkse inname.
Adipositas	Corpulentie, vetlijvigheid of vetzucht, wordt ook obesitas genoemd.
Adjuvans	Een toevoeging aan een geneesmiddel of medicijn die de werking ervan versterkt. Het meervoud is adjuvantia.
Adjuvant	Als bijvoeglijk naamwoord: aanvullend, behulpzaam, ondersteunend of toegevoegd.
ADL	1: Activiteiten in het dagelijkse leven. 2: Algemene dagelijkse levensverrichtingen.
ADMA	Asymmetrisch dimethylarginine.
ADO	Arbeid, dagbesteding en opleiding.
ADONIS	Alcohol, drugs en overige middelen Nederlands informatie systeem.
ADP	1: Antidiuretisch principe. 2: Adenosinedifosfaat. Bij diverse processen in het lichaam waar energie overgedragen wordt is ADP benodigd. Verder is het een voorloper van adenosinetrifosfaat en activeert een aantal enzymen.
ADPKD	Vertaald is dit: autosomaal dominante polycysteuze nierziekte.
ADPN	Autosomaal dominante polycysteuze nierziekte.
ADR	Vertaald is dit: bijwerking van een geneesmiddel.
Adrenaline	Hormoon uit het bijniermerg.
ADS	1: Aandachtstekort-stoornis syndroom. 2: Antibiotica deficiëntie syndroom na het innemen van breedspectrum antibiotica. Onder andere micro-organismen in de mond en darm, die hier gevoelig voor zijn, kunnen hierdoor afsterven.
AE	1: Antitoxine eenheid. 2: Immuniteits-eenheid.
AED	Automatische externe defibrillator.
AES	Atomaire emissie spectrometrie.
AES-ICP	Atomaire emissie spectrometrie met inductief gekoppeld plasma.
AF	1: Audiofrequent. 2: Atrium fibrillatie of fibrilleren. Een toestand van het hart waarbij de hartspieren zich snel en zonder coördinatie samentrekken. Het wordt ook wel fladderen genoemd. 3: Alkalische fosfatese. De waarde hiervan, die bij een kind hoger ligt dan bij een volwassene, kan tijdens een bloedonderzoek gemeten worden.
AFBZ	Algemeen fonds bijzondere ziektekosten.
AFC	Antilichaam-vormende cel.
Afla	Aspergillus flavus, een soort uit het schimmelgeslacht Aspergillus. Zie ook: aflatoxine hier onder.
Aflatoxine	Sommige soorten schimmels uit het Aspergillus geslacht zijn ziekteverwekkend ofwel pathogeen. Op ondeugdelijke pinda's (aardnoten of olienoten) vinden we aflatoxine. Het is een product uit de stofwisseling van de schimmel Aspergillus flavus wat giftig is. Deze aflatoxinen, metabolieten of mycotoxinen, kunnen aanleiding zijn voor het ontstaan van leverkanker.
AFM	Atomaire kracht microscoop.
AFO	1: Autonoom functie onderzoek. 2: Enkel-voet orthese. Een hulpmiddel in de vorm van een beugel of spalk wat de enkel en voet steun geeft en stabiliseert.
AFP	1: Arteria femoralis profunda. 2: Alfa-foetoproteïne. 3: Anatomie, fysiologie en pathologie. 4: Ambulante forensische psychiatrie.
AFT	Autogene frequencie therapie.
Aften	Pijnlijke zweertjes van het mondslijmvlies, soms ook van de vulva.
Ag	1: Symbool voor het zilver (argentum) element uit het periodiek systeem. 2: Antigeen. Dit is een stof die in het organisme als lichaamsvreemd wordt gezien. Vervolgens wordt er door het immuunsysteem een afweer reactie op gang gebracht.
AG	1: Adviserend geneeskundige. 2: Assistent(e) gezondheidszorg. 3: Alternatieve geneeswijze.
AGA	Alimentair geïnduceerde aandoening.
AGB	1: Algemene gezondheidszorg en beroepen. 2: Algemeen gegevensbeheer zorgverleners. Deze zorgregistratie wordt door Vektis gedaan.
AGE	1: Algemene gezondheidszorg en epidemiologie. 2: Geavanceerd glycosilatie eindproduct. Een AGE is een geglycosileerd eiwit.
AGF	Aardappelen, groenten en fruit.
AGG	Ambulante geestelijke gezondheidszorg. Zie ook: AGGZ.
Agglutinatie	1: Een samenkleving van kleine deeltjes om zodoende vreemde stoffen te verwijderen die niet in bijvoorbeeld de neus of het oor thuishoren. 2: De samenklontering van bijvoorbeeld rode bloedlichaampjes of bacteriën.
Agglutineren	Het samenklonteren of aaneenkleven.
AGGZ	Ambulante geestelijke gezondheidszorg. Ambulante zorg is een vorm van, in dit geval, geestelijke hulpverlening en begeleiding waarbij men niet hoeft te worden opgenomen in een (zorg) instelling.
AGIKO	Assistent-geneeskundige in klinisch onderzoek.
AGIO	Assistent-geneeskundige in opleiding.
AGLT	Zure-glycerol lysis test.
AGN	1: Acute glomerulo-nefritis. 2: Ayurvedisch gezondheidscentrum Nederland.
AGNIO	Assistent-geneeskundige niet in opleiding.
AGO	1: Algeheel geneeskundig onderzoek. 2: Arbeid, gezondheid en opvoeding.
AGS	Adreno-genitaal-syndroom. AGS is een erfelijke ziekte, waarbij een stoornis optreedt in de aanmaak van (steroïd)hormonen in de bijnierschors.
AGSW	Antistof tegen glad spierweefsel.
AGW	1: Adem grenswaarde. 2: Anogenitale wratten, het is de meest voorkomende virale sexueel overdraagbare aandoening (SOA).
AGZ	Algemene gezondheidszorg.
Ah	Ampère-uur.
AH	1: Abdominale hysterectomie. 2: Apotheekhoudend huisarts.
AHC	Acute hemorragische conjunctivitis.
AHF	Antihemofilie factor.
AHG	1: Antihumaan globuline. 2: Antihemofilie globuline.
AHL	Acylhomoserinelacton.
AHNP	Acute hemorragische necrotiserende pancreatitis.
AHO	Achter het oor toestel (hoortoestel).
AHOP	Adipositas, hyperthermie, oligomenorroe en parotitis.
AHTR	Acute hemolytische transfusiereactie.
AI	1: Auto-immuun. 2: Artificiële inseminatie. 3: Adequaat niveau van inneming. 4: Aviaire influenza. 5: Aorta-insufficiëntie.
AID	Anti-inflammatoir geneesmiddel.
AIDS	Het verkregen of verworven immuno-deficiëntie syndroom. Het is een syndroom dat wordt veroorzaakt door het HIV-virus. Bij AIDS wordt de afweer van het lichaam langzaam afgebroken. AIDS wordt gekenmerkt door een specifieke vermindering van de T-cellen en het ontstaan van karakteristieke secundaire infecties.
AIF	Apoptose inducerende factor.
AIG	Algemene inwendige geneeskunde.
AIH	Auto-immuun hepatitis. AIH is een aandoening waarbij de lever ontstoken is doordat het afweersysteem zich, om tot nog toe onbekende redenen, tegen de lever richt.
AIHA	Auto-immuun hemolytische anemie.
AIL	Angio-immunoblastische lymfadenopathie.
AILD	Angio-immunoblastische lymfadenopathie met dysproteïnemie.
AIN	Acute interstitiële nefritis.
AIO	Assistent(e) in opleiding.
AION	Anterieure ischemische opticusneuropathie.
AIOS	1: Arts in opleiding tot specialist. 2: Assistent in opleiding tot specialist.
AION	Anterieure ischemische opticus neuropathie.
AIP	Aldosteron geïnduceerde proteïne.
AIS	1: Apotheek informatie systeem. 2: Androgeen ongevoeligheids-syndroom. 3: Algemene intravasale stolling. 4: Artsen informatiesysteem.
AISA	Verkregen idiopathische sideroblastaire anemie.
AITP	1: Auto-immuun trombocytopenie. 2: Autoimmuun trombocytopenische purpura.
AIVA	Algemene en internationale volksgezondheids-aangelegenheden.
AIZ	1: Auto-immuunziekte. 2: Afdeling voor intensieve zorg.
AJN	Artsen jeugdgezondheidszorg Nederland.
AJO	Adviesbureau voor jongeren en ouders.
AKA	Anti-kern-antilichaam.
AKBA	Acetyl-keto-bèta boswellia zuur.
AKC	1: Atopische kerato-conjunctivitis. 2: Afdeling klinische chemie.
AKF	Antikern-factor, ANF wordt ook gebruikt.
AKG	Alkoxylglycerol.
AKJ	1: Advies- en klachtenbureau jeugdzorg. 2: Advies- en klachtenburo jeugdhulpverlening.
AKSV	Algemene kokswaren en snackproducenten vereniging.
Al	1: Antilichaam. 2: Symbool voor het aluminium element uit het periodiek systeem.
Ala	Het aminozuur alanine.
ALA	1: Alfa-linoleenzuur, een omega-3 vetzuur. 2: Aminolevulinezuur. 3: Alfa-liponzuur.
Alanine	Alanine of L-alanine is één van de aminozuren.
ALAT	Alanine-aminotransferase. Dit is een enzym waarvan de hoeveelheid tijdens een bloedonderzoek vastgesteld kan worden.
ALBA	Allergenenbank, het is een databank met gegevens over overgevoeligheid ten aanzien van voedsel.
Albumine	Albumine is een eiwit wat in water oplost.
ALC	1: Alcoholische levercirrose. 2: Acetyl-L-carnitine. Het is een vorm van L-carnitine die stabiel gemaakt is.
ALCAR	Acetyl-L-carnitine. Zie ook ALC hierboven.
ALCAT	Antigeen leucocyten cellulaire antistoffen test.
ALCO	Algemeen co-assistentschap.
Alcohol	Een chemische stof die wordt afgeleid van koolwaterstof.
ALD	Adrenoleukodystrofie.
ALDIO	Assistent laboratoriumdiagnostiek in opleiding.
Aldosteron	Een hormoon van de bijnierschors.
Alfa-antitrypsine	Een trypsine remmend eiwit. Een test door het laboratorium kan onder andere ontstekingen aan het licht brengen.
Alfa-liponzuur	Een zowel in vet als water oplosbare antioxidant. Dit zuur kan zodoende zijn werk in en buiten de lichaamscellen doen.
ALFMV	Algemene landelijke federatie minder-validen.
ALG	Antilymfocyten-globuline.
Algesie	Een voor pijn verhoogde gevoeligheid.
Algidus	IJskoud.
Algurie	Plassen (urinelozing) wat (die) gepaard gaat met pijn.
Alifatisch	Met betrekking tot vetten.
Alimentair	Wat met voeding te maken heeft.
Alimentatie	Binnen deze context: voeding.
Alkali	Stof die in verbinding met zuur een zout vormt.
Alkaloïden	Een alkaloïd wordt, laag gedoseerd, ook in geneesmiddelen toegepast. Het zijn stikstofhoudende bestanddelen van planten die een sterke werking vertonen.
ALL	1: Acute lymfatische leukemie. 2: Acute lymfoblastische of lymfoblastaire leukemie. 3: Acute lymfocytaire leukemie.
Allergenen	Lichaamsvreemde stoffen die allergische reacties kunnen veroorzaken.
Allergie	Een, soms heftige, reactie opgeroepen door een overgevoeligheid voor bepaalde stoffen. Deze website bevat 3 pagina's met allergie als onderwerp: • Allergie regulier bekeken. • Allergie en acupunctuur volgens de traditionele Chinese geneeswijzen (TCM). • Allergie en Ayurveda, allergie en intolerantie ayurvedisch bekeken.
ALMN	Adreno-leuko-myelo-neuropathie.
ALO	Academie lichamelijke opvoeding.
ALS	1: Antilymfocytenserum. 2: Amyotrofische lateraalsclerose. 3: Amyotrofe laterale sclerose (lateraalsclerose). 4: Vertaald is dit: geavanceerd levens-support.
ALT	Alanine aminotransferase. Zie ook: ALAT.
ALVA	Apparatuur voor lichamelijk, visueel en auditief gehandicapten.
Alvleesklier	Pancreas. Deze heeft een endocriene functie en scheidt een voor de spijsvertering belangrijk sap af, het pancreassap.
ALW	Aard- en levenswetenschappen.
ALZ	Alfa-linoleenzuur. De afkorting ALA wordt vaker gebruikt.
Am	Symbool voor het americium element uit het periodiek systeem.
AM	Amplitudemodulatie.
AMA	Antimitochondriën-antistoffen.
Amalgaam	Word (werd) gebruikt als vulling voor tanden en kiezen. Het is een verbinding van metaal met kwikzilver.
AMAN	Acute motorische axonale neuropathie.
Amandel	Tonsil. Lymfatisch orgaan, links en rechts achterin de mondholte.
AMC	Academisch medisch centrum Amsterdam.
AMCR	Anaerobic moving curved rods. Dit kan b.v. de Trichomonas vaginalis zijn met vaak ook bacteriële infecties.
AMD	Aan de leeftijd gerelateerde macula-degeneratie, een belangrijke oorzaak van blindheid.
Amenorroe of amenorrhoea	Het uitblijven van de menstruatie wat ontstaat in de hypothalamus.
Ameube	Zie: amoebe.
Amfetaminen	Zie: wekaminen.
AMI	Acuut myocardinfarct.
Aminozuren	Zij vormen bouwstenen van de eiwitten en zijn organische zuren van vaak gecompliceerde structuur.
AMK	Advies- en meldpunt kindermishandeling.
AML	Acute myeloïde leukemie.
AMN	Adrenomyeloneuropathie.
Amnesie	Geheel of gedeeltelijk verlies van het geheugen.
Amoebe of amoeba	Een ééncellig diertje dat zich voortbeweegt op schijnvoetjes en gemakkelijk van vorm verandert.
AMP	Adenosinemonofosfaat.
Ampul	Een glazen buisje, bijvoorbeeld voor het opslaan van een injectiestof of gevuld met materiaal benodigd voor testdoeleinden.
AMS	1: Alfa-methylstyreen. 2: Alfa-methylstyrol. 3: Arteria mesenterica superior.
AMV	Adem-minuut-volume.
AMW	Algemeen maatschappelijk werk.
an	Op een recept betekent dit: voor de nacht.
AN	Acrylonitril.
ANA	1: Antistoffen tegen nucleaire antigenen. 2: Antinucleaire antistof of antilichaam, ANF wordt ook gebruikt.
Anaal	Tot de anus behorend.
Anaboliet	Anabole metaboliet.
Anabolisme	De opbouwende fase in het stofwisselingsproces (opbouwend metabolisme). Wordt ook wel assimilatie genoemd.
Analgeticum	Een geneesmiddel dat pijnstillend werkt.
Anamnese	Het intake gesprek, om zodoende gegevens te verzamelen over het ontstaan van een aandoening of ziekte.
Anatomie	De leer van de samenstellende delen van het menselijk lichaam (ontleedkunde).
ANBI	Algemeen nut beogende instelling.
ANBN	Stichting anorexia en boulimia nervosa.
ANBO	Algemene Nederlandse bond van ouderen.
ANBoS	Algemene Nederlandse bond van schoonheidsinstituten.
ANC	Absoluut neutrofielen (neutrofiele granulocyten) aantal.
ANCA	Anti-neutrofiele cytoplasmatische antistof.
Androgeen	Mannelijke kenmerken veroorzakend.
Androgene stoffen	Hormonen die een vermannelijking tot gevolg hebben. De kenmerken worden bij de man versterkt en bij de vrouw veroorzaakt.
Anemie of anaemia	Bloedarmoede met onder andere als kenmerk een te laag gehalte aan hemoglobine (Hb).
ANF	1: Atrium-natriuretische factor. 2: Anti-nucleaire factor, ANA wordt ook gebruikt. 3: Atriaal-natriuretische factor.
ANG	Alliantie van natuurlijke geneeswijzen.
Angina	Elke aandoening die gepaard gaat met een pijnlijk gevoel van verstikking.
ANGNN	Academie voor natuurlijke geneeswijzen noord-Nederland.
ANGO	Algemene Nederlandse gehandicapten organisatie.
Angulair	Hoekvormig.
Angulus	Hoek.
ANH	Acute normovolemische hemodilutie.
ANIB	Algemene Nederlandse invalidenbond.
Anisakiasis	De zogenoemde haringwormziekte. De larve van Anisakis, die sporadisch in ongezouten verse haring voorkomt, kan bij de mens acute etterige darmwandontsteking veroorzaken.
ANLL	Acute niet-lymfatische leukemie.
ANP	Atrium- (atriaal- of atrio-) natriuretisch peptide.
ANT	Associatie Nederlandse tandartsen.
Anthelminthicum	Geneesmiddel tegen infecties van wormen in het maag-darmkanaal.
Antibioticum	Chemische stof die bacteriën kan doden of het vermenigvuldigen hiervan verhindert. Het meervoud is antibiotica.
Anticonceptie	Alle middelen die bevruchting moeten voorkomen.
Antigeen	Een lichaamsvreemde stof, het is meestal een eiwit, die de vorming van een specifieke antistof veroorzaakt en zich daar aan bindt. Het meervoud is antigenen.
Antigliadine	Er zijn mensen die absoluut niet tegen gluten in hun eten kunnen. Deze gluten komen echter in veel voedingsmiddelen voor. Eén van de stoffen die we in gluten aantreffen is het eiwit gliadine. Het aanwezige gehalte aan antigliadine in de ontlasting (feces) kan in het laboratorium bepaald worden.
Antilichamen	Zie: antistoffen iets lager op deze pagina.
Antimycoticum	Een geneesmiddel tegen schimmelinfecties.
Antioxidans of antioxidant	Een stof die oxydatie tegengaat.
Antistoffen	Antistoffen of antilichamen zijn eiwitten die in het bloedserum voorkomen. Ze worden gevormd als beschermende reactie op in het lichaam binnengedrongen antigenen. Dit binnendringen kan naar aanleiding van een infectie gebeuren of door inenting ontstaan. De antistof kan met het antigeen een, voor het lichaam niet meer schadelijke, verbinding aangaan. Zie ook: immunoglobulinen.
Antiviraal	Het tegen een virus werkzaam zijn.
Antropologie	De leer van de natuurlijke eigenschappen van de mens.
ANTTT	Artsenvereniging voor niet-toxische tumortherapie.
ANUG	Acute necrotiserende ulceratieve gingivitis.
ANVAG	Algemene Nederlandse vereniging voor ayurveda geneeskunde.
ANVC	Algemene Nederlandse vereniging van contactlens-specialisten.
ANW	1: Avond, nacht en weekend. 2: Algemene natuur-wetenschappen. 3: Algemene nabestaandenwet.
ANZ	Algemene Nederlandse zuivelbond.
ANZN	Academie voor natuurgeneeskunde Zuid-Nederland.
AO	1: Anonieme overeters. 2: Arbeidsongeschiktheid.
AOE	Angiotensine omzettend enzym. De afkorting ACE wordt vaker gebruikt.
AOF	Arbeidsongeschiktheidsfonds.
AOK	Achterste oogkamer.
AOL	Acute ongedifferentieerde leukemie. AUL wordt ook gebruikt.
AOM	Acute otitis media.
AOP	1: Arbeidsongeschiktheidspensioen. 2: Adipositas, oligomenorroe en parotiszwelling.
Aorta	Een uit de linker hartkamer ontspringende grote slagader in het lichaam.
Aorticus	Met betrekking tot de aorta of hiertoe behorend.
Aortitis	Ontsteking van de aortawand.
Aortografie	Na het inspuiten van een contrastvloeistof kan met behulp van röntgenapparatuur de aorta en vertakkingen onderzocht worden.
Aortogram	Het door middel van een röntgenfoto verkregen beeld tijdens de aortografie.
AOS	Androgeen ongevoeligheids-syndroom.
AOT	Adem- en ontspannings-therapie.
AOV	1: Algemeen ouderen verbond. 2: Arbeidsongeschiktheidsverzekering.
AOW	Algemene ouderdomswet.
AP	1: Anus praeternaturalis. 2: Angina pectoris. 3: Alkalische fosfatase, AF wordt ook gebruikt. 4: Acute patiënt. 5: Antipsychoticum. 6: Actie-potentiaal. 7: Anaemia perniciosa, ofwel pernicieuze anemie. 8: Amnion-punctie, een punctie van het lamsvlies. 9: Arteria-pulmonalisdruk.
Apathie, apathisch	Ongevoeligheid voor indrukken van buitenaf, lusteloosheid.
APC	1: Antigeen presenterende cel. Verwekkers van ziekten kunnen door de APC's worden opgenomen en vervolgens afgebroken. 2: Adenomateuze polyposis coli. 3: Geactiveerd proteïne-C. 4: Acetosal-paracetamol-cafeïne (coffeïne). Een lang bekend koortswerend en pijnstillend middel tegen hoofdpijn, spierpijn en andere pijnen. 5: Adenoïd-pharynx-conjunctiva, een tot de adenovirussen gerekende groep virussen.
APCA	Anti-pariëtale-cellen antistof.
APCP	Amsterdams patiënten consumenten platform. De APCP behartigt de belangen van mensen die lijden aan migraine, spierspannings-hoofdpijn, aangezichtspijn, clusterhoofdpijn of chronische dagelijkse hoofdpijn.
APD	1: Pamidroninezuur. 2: Acuut psychiatrische dienst. 3: Automatische peritoneaal dialyse. 4: Amino-hydroxypropylideen-difosfonaat.
APF	Anti-perinucleaire factor.
APKD	Vertaald is dit: autosomaal polycysteuze nierziekte.
APL	Acute promyelocytaire leukemie.
APLA	Abortus provocatus lege artis.
APLD	Automatische percutane lumbale discectomie.
APO	1: Apolipoproteïne. 2: Algemeen periodiek onderzoek.
APP	Amyloïde precursor proteïne.
Appendix	Aanhangsel. Bijvoorbeeld het wormvormig aanhangsel van de blindedarm, ofwel appendix vermiformis.
APR	Achillespees-reflex.
APS	1: Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. 2: Adenosine-fosfosulfaat. 3: Actie potentiaal simulatie. 4: Acute pijn service.
APSAC	Geacyleerd plasminogeen streptokinase activerend complex.
APTT	Geactiveerde partiële tromboplastinetijd. Dit wordt ook wel cefalinetijd genoemd en deze kan tijdens een bloedonderzoek gemeten worden.
APUD	Amine-voorloper, opname en decarboxylatie.
APZ	Algemeen psychiatrisch ziekenhuis.
AQP	Aquaporine.
Ar	Symbool voor het argon element uit het periodiek systeem.
AR	Allergische rinitis.
Ara	Arabinose.
ArA	Aromatische amine.
ARAM	Antigeen receptor activatie motief.
ARAS	Ascenderend reticulair activerend systeem. Dit systeem bestaat uit een groep neuronen in de hersenstam - onderdelen van de reticulaire formatie - en een diep in het centrum van de grote hersenen liggende groep neuronen, onderdeel van de thalamus. Voor een normaal bewustzijn is het ARAS essentieel.
ARB	Angiotensine-receptor-blokkeerder of blokker.
ARBO	Arbeidsomstandigheden.
Arbovirussen	Een verzamelnaam voor virussen welke door geleedpotigen (artropoden) overgebracht worden. Denk hierbij maar aan muggen en teken.
ARC	AIDS-gerelateerd complex.
Arcade	Anatomische structuur in de vorm van een boog.
Arcuaris	Boogvormig.
Arcus	Boog.
ARD	Acute respiratoire ziekte.
ARE	Amoxicilline resistente Enterococcus.
ARF	Acute nierinsufficiëntie.
Arg (R)	Het aminozuur arginine.
Arginine	Arginine of L-arginine is één van de semi-essentiële aminozuren.
ARGO	Advies en onderzoek in de gezondheidszorg en ouderenzorg.
ARI	Anti-resus immunoglobuline.
ARIN	Acute omkeerbare intrinsieke nierinsufficiëntie.
ARS	Arterio-renale stenose.
ART	1: Anti-repressor translatie. 2: Attentie restoratie theorie. 3: Algemene relativiteitstheorie.
Arterie of arteria	Een slagader of bloedvat waarin het bloed in een richting van het hart af stroomt. De belangrijkste is, er zijn er vele, de aorta.
Arteriitis	Een ontsteking van de slagaderwand.
Arteriosclerose of arteriosclerosis	Verharding van het weefsel van de wand der slagaders waardoor deze niet meer soepel blijft. Men noemt het meestal slagaderverkalking.
Artificieel of artificialis	Kunstmatig.
Artritis of arthritis	Gewrichtsontsteking.
Artropoden	Geleedpotigen.
Artrose of arthrosis	De meest op hogere leeftijd voorkomende degeneratie van gewrichten.
ARUI	Antireflux ureter-ileum.
ARV	AIDS-geassocieerd retrovirus.
As	1: Het aminozuur aspartaat. 2: Symbool voor het arseen (arsenicum) element uit het periodiek systeem.
AS	1: Aortastenose. 2: Atherosclerose. 3: Anabole steroïden. 4: Auris sinistra, het linker oor.
ASA	1: Acetylsalicylzuur. 2: Aminosalicylzuur. 3: Anti-spermatozoën- of antispermatozoa-antistof. Een antistof die bevruchting verhindert door zich aan spermatozoa te hechten.
ASAS	Astrologische associatie. De ASAS is een vakvereniging van astrologen.
ASAT	1: Aspartaat-amino-transferase. ASAT is een enzym wat betrokken is bij de aanmaak van eiwitten. Een verhoogd ASAT past onder andere bij een leverontsteking (hepatitis) of schade aan de spieren. Wanneer de ASAT-waarde meer is verhoogd dan de ALAT-waarde duidt dit vaak op een vergiftiging. 2: Asparagine-amino-transferase. De hoeveelheid hiervan kan tijdens een bloedonderzoek vastgesteld worden.
ASB	Antishockbroek.
Ascorbinezuur	Vitamine C.
ASD	1: Adenylsuccinase-deficiëntie. 2: Autisme spectrum stoornis. 3: Atrium-septum defect. Dit betekent een opening in het tussenschot van het hart. Het ASD en PFO ofwel 'patent foramen ovale' zijn beide aangeboren openingen in het tussenschot van de boezems in het hart. Zowel bij een ASD als bij een PFO vermengt zuurstofrijk bloed uit de linkerboezem zich met zuurstofarm bloed uit de rechterboezem. Bij een ASD stroomt het bloed van de linker- naar de rechter boezem. Bij een PFO is dit omgekeerd: hierbij kan bloed van de rechter- naar de linker boezem stromen.
Aseptisch	Vrij van ziektekiemen.
ASF	1: Agrarisch sociaal fonds. 2: Algemeen sociaal fonds.
ASG	Anion stabiliserende groep.
ASH	1: Asymmetrische septale hypertrofie. 2: Aandachtstekort-stoornis met hyperactiviteit.
ASK	Antistreptokinase.
ASM	Ademstimulerende massage.
Asn (N)	Het aminozuur asparagine.
ASN	Actieve kweek-supernatant.
ASO	Antistreptolysine O.
Asomnie	Slapeloosheid.
Asp	De afkorting voor asparaginezuur.
ASP	1: Asparaginase. 2: Apotheek service punt.
Asparaginezuur	Asparaginezuur of L-asparaginezuur is een aminozuur.
ASPS	Antisociale persoonlijkheidsstoornis.
ASR	1: Antistreptolysine reactie. 2: Aldosteron secretie waarde. 3: Analytisch-synthetische respons.
ASS	1: Autisme spectrum stoornis. 2: Acute stress-stoornis. 3: Arginino-succinezuur-synthetase. 4: Atypische somatoforme stoornis. 5: Academie voor sociale studies.
Assay	Analyse (essaai, keuring of toets).
Assimilatie	Het in het lichaam verwerken van verschillende voedingsstoffen door een hele reeks scheikundige processen.
AST	1: Ademstoot-test. 2: Anti-streptolysine-titer. 3: Ayurvedisch schoonheids-therapeut.
Astma of asthma	Een belemmering in de doorgang van de luchtwegen. Men spreekt ook wel over benauwdheid, ademnood of aamborstigheid en men bedoelt meestal astmatische bronchitis.
Astrocyt	1: Cel van het beenweefsel. 2: In het centrale zenuwstelsel vinden we stervormig vertakte gliacellen met korte dan wel lange uitlopers, de astrocyten. Zie ook: macroglia.
Astroglia	Zie: macroglia.
ASV	Federatieve vereniging van specialisten in academische ziekenhuizen. Het is nu de 'Orde van medisch specialisten' die na een fusie in januari 1997 ontstaan is.
Asymptomatisch	Zonder ziekteverschijnselen.
ASZ	1: Acetylsalicylzuur. 2: Albert Schweitzer ziekenhuis.
At	Symbool voor het astaat (astatium) element uit het periodiek systeem.
AT	1: Antitoxine. 2: Arbeidstherapie. 3: Alt-tuberculine. 4: Applanatie-tonometrie. 5: Antitrombine. AT vermindert de werking van trombine en remt zodoende diverse actieve bloedstollings-factoren.
ATA	Atmosfeer absoluut.
ATBC	Alfa-tocoferol, beta-caroteen.
ATC	1: Academisch transmuraal centrum. 2: Automatische temperatuur controle. 3: Anatomisch, therapeutisch en chemisch.
ATCL	Volwassen T-cel lymfoom.
ATE	Adenotonsillectomie.
ATG	1: Anti-T-celglobuline. 2: Anti-thymocyten globuline of antithymocyten immunoglobuline.
ATL	Volwassene T-cel leukemie.
ATLL	Volwassene T-cel leukemie lymfoom.
Atm	Atmosfeer.
ATM	1: Acute transversale myelitis. 2: Acute transversale myelopathie.
ATN	Acute tubulusnecrose.
ATNR	Asymmetrische tonische nekreflex.
Ato	Atmosfeer overdruk.
Atopie	Een aangeboren of erfelijke constitutie. Deze veroorzaakt dat het lichaam overgevoelig reageert op het in contact komen met een stof of allergeen. We vinden atopische allergenen onder andere in het stuifmeel van grassen, huisstof, voedingsmiddelen en de ook in Nederland steeds meer voorkomende Ambrosia plant.
Atopisch	Met betrekking tot een atopie. Atopische ziekten of een atopisch syndroom. Een paar voorbeelden hiervan: allergisch astma, hooikoorts en constitutioneel eczeem.
ATP	1: Adenosinetrifosfaat. 2: Auto-immuun trombopenie.
Atrium	De voorkamer of boezem van het hart. Wordt ook wel met sinus (holte) aangeduidt.
Atrofie of atrophia	Het verkleinen of verschrompelen van organen, vezels of weefsels door een teruggang in de voedingstoestand.
ATS	1: Anti-tetanus serum. 2: Anti-thymocyten serum.
ATT	1: Anti tetanus toxoïd. 2: Arginine tolerantie-test. 3: Anti toxine-titer. 4: Adrenaline Thorn test.
Au	Symbool voor het goud (aurum) element uit het periodiek systeem.
AU	1: Anson eenheid of eenheden. 2: Allergie-unit.
AUC	1: Aminoglycosiden topconcentratie. 2: Oppervlakte onder de plasmaconcentratie/tijd-curve. De AUC is een maat voor de totale blootstelling (expositie) aan een geneesmiddel.
AUL	Vertaald is dit: acute ongedifferentieerde leukemie. AOL wordt ook gebruikt.
Auraal	Met betrekking tot het oor of gehoor.
Auris	Oor.
Autisme	Een storing in de ontwikkeling die meestal jong begint. Deze levert ernstige beperkingen op met betrekking tot de communicatieve en sociale vaardigheden. Er is tevens vaak sprake van een verstandelijke handicap en zich herhalende stereotiepe gedragspatronen.
Auto-immuunziekten	Dit kunnen een hele rij ziekten zijn. Zij worden toegeschreven aan door het lichaam gevormde antistoffen die tegen eigen lichaamsweefsels werken.
Autonoom	Onafhankelijk of zelfstandig, naar eigen wetten levend.
Autosomaal	Het bijvoeglijk naamwoord van autosoom.
Autosoom	Dit is een chromosoom dat geen geslachtschromosoom is.
AUV	Amsterdamse universiteits-vereniging.
AV	1: Arterioveneus. 2: Atrioventriculair. 3: Atrium-ventrikel. 4: Accessore verbinding. 5: De gezichtsscherpte, acies visus. 6: Aanvullende verzekering. 7: Apothekers vereniging.
AVA	1: Arterioveneus aneurysma. 2: Arterioveneuze anomalie. 3: Afdelings-vertrouwensarts. 4: Arterioveneuze anastomose.
AVADI	Aanvaardbare veilige en adequate dagelijkse inneming.
AVAG	Academie verloskunde Amsterdam en Groningen.
Avasculair	Geen vaten of bloedvaten bevattend.
AVC	1: Aberrante ventriculaire conductie. 2: Antilichaam-vormende cel. 3: Audiovisuele communicatie.
AVD	Atrium-ventrikel-dual.
Aversie	Afkeer of tegenzin.
AVG	1: Aangepaste (adaptieve) voorziening voor gehandicapten. 2: Arts voor verstandelijk gehandicapten. 3: Ambulante verslavingszorg Groningen.
AVIB	Algemene vereniging van instellingen voor bejaardenzorg.
Avirulent	Niet ziekte-verwekkend of giftig.
Avitaminose	Een door gebrek aan vitaminen veroorzaakte aandoening of ziekte.
AVKV	Alvleesklier vereniging.
AVL	1: Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis. 2: Agressie vragenlijst.
AVM	1: Arterio-veneuze malformatie. 2: Ayurvedisch massage therapeut.
AVMV	Algemene vereniging medisch verzekerden.
AVN	1: Astrologische vakvereniging Nederland. 2: Antroposofische vereniging in Nederland. 3: Afasie vereniging Nederland. Afasie staat voor door hersenletsel veroorzaakte stoornissen.
AVO	Aanvullende opvang.
AVP	1: Alcohol voorlichtingsplan. 2: Arginine-vasopressine.
AVRUEL	Abdomino-vaginale radicale uterus-extirpatie en lymfeklieren-extirpatie.
AVSD	Atrioventriculair septum-defect.
AVVV	1: Algemene vereniging verplegenden en verzorgenden. 2: Algemene vergadering verplegenden en verzorgenden. Sinds 1 augustus 2006 is de AVVV gefuseerd met de beroepsverenigingen tot verpleegkundigen en verzorgenden Nederland, namelijk de V&VN.
AVZ	Actuariële voorziening ziektekostenverzekeringen.
AWBZ	Algemene wet bijzondere ziektekosten. De AWBZ verzekert iedere Nederlander tegen 'onverzekerbare risico's', zoals het bekostigen van langdurige en chronische zorg. De AWBZ vergoedt (hoge) medische kosten die ziekenfonds-verzekeringen of particuliere ziektekosten-verzekeringen niet vergoeden. Onderzoek en preventieve maatregelen komen ook ten laste van de AWBZ. De zorgbehoefte van mensen die in aanmerking komen voor de AWBZ wordt uitgedrukt in een zestal functies. Iemand kan een indicatie krijgen voor één of meer van de volgende functies: persoonlijke verzorging, verpleging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding, behandeling, verblijf.Iemand met een indicatiebesluit voor AWBZ-zorg heeft de keuze tussen zorg in natura en een persoonsgebonden budget ofwel PGB. Er is geen PGB mogelijk voor de functies behandeling en verblijf. Voor 'tijdelijk verblijf' gelden aparte regels. De huishoudelijke verzorging is per 1 januari 2007 overgegaan uit de AWBZ naar de Wmo.
AWEG	Academische werkplaats voor eerstelijns-gezondheidszorg.
AWI	Aanvaardbare wekelijkse inname.
AWO	Arbeidsmarkt-, werkgelegenheids- en opleidingsfonds voor de sector zorg en welzijn.
AWOB	Arbeidsmarkt-, werkgelegenheids- en opleidingsfonds voor bejaardenoorden.
AWOZ	Arbeidsmarkt-, werkgelegenheids- en opleidingsfonds voor het ziekenhuiswezen (ziekenhuizen).
AWW	Algemene weduwen- en wezenwet.
Axilla	Oksel.
Ayurveda	Een manier van behandelen die onderdeel is van de traditionele geneeswijzen in India. De Ayurveda, als holistisch toegepaste natuurgeneeswijze, bestaat al vele eeuwen. Zie ook de aparte pagina over Ayurveda.
AZ	1: Academisch ziekenhuis. 2: Algemeen ziekenhuis. 3: Arachidonzuur. De afkorting AA wordt ook gebruikt.
AZA	Algemeen ziekenfonds Amsterdam.
AZC	Asielzoekers-centrum.
AZF	Azoöspermie-factor.
AZG	1: Artsen zonder grenzen. 2: Academisch ziekenhuis Groningen. Het AZG is op 1 januari 2005 na een fusie het UMCG, ofwel universitair medisch centrum Groningen.
AZH	Algemeen ziekenhuis.
AZI	Algemene zwakzinnigen-inrichting.
AZM	Academisch ziekenhuis Maastricht.
AZN	1: Ambulance zorg Nederland. 2: Academisch ziekenhuis Nijmegen of St. Radboud.
Azoöspermie	Een veel te klein aantal of het afwezig zijn van zaadcellen (spermatozoa) in het zaad (ejaculaat) van de man. Een oorzaak van mannelijke onvruchtbaarheid.
AZR	1: AWBZ-brede zorgregistratie. 2: Aschheim-Zondek reactie. 3: Academisch ziekenhuis Rotterdam. Het AZR heet thans het Erasmus medisch centrum ofwel Erasmus MC.
AZS	Autonoom zenuwstelsel.
AZT	1: Azidothymidine (azido-deoxythymidine). 2: Zidovudine, een middel (virustaticum) tegen infectie-ziekten. Het wordt toegepast bij een HIV-infectie.
AZU	Academisch ziekenhuis Utrecht. Sinds 1999 is dit het universitair medisch centrum Utrecht, ofwel het UMC Utrecht.

Afkorting of woord:	Verklaring:
B	1: Bacillus. 2: Bacterium. 3: Biotine. 4: Afkorting voor bloed die internationaal gebruikt wordt. 5: Symbool voor het boor (borium) element uit het periodiek systeem.
Ba	Symbool voor het barium element uit het periodiek systeem.
BA	Bewegingsagogiek.
Babesiosis	Een infectie met een protozoön, de Babesia, die door een teek wordt overgedragen. Deze infectie veroorzaakt een op malaria gelijkend ziektebeeld. Men noemt dit ook wel piroplasmose of piroplasmosis. We kennen de Babesia bovis, Babesia capreoli, Babesia divergens en Babesia microti. Deze parasiet wordt overgebracht op de mens door dezelfde teek, uit de Ixodes familie, die ook Borrelia burgdorferi veroorzaakt
BAC	Bloed-alcoholconcentratie.
Bacil of Bacillus	Een bacterie die staafvormig is.
Bacillair	Veroorzaakt door bacillen.
Bacillose	Een door bacillen verwekte ziekte.
Bacillurie	Urine waarin bacillen gevonden worden.
Bacillus	Zie bacil.
Bactericide	In staat tot het doden van bacteriën.
Bactericidum	1: Een bacteriedodende stof. 2: Geneesmiddel wat bacteriën doodt.
Bacterie	Bacteriën zijn alom aanwezig, zeer klein en kunnen zich ongelofelijk snel vermenigvuldigen. Het is een kernloos ééncellig micro-organisme. In ons lichaam vinden we zowel nuttige als schadelijke bacteriën.
Bacteriëmie	Er kunnen in het hele lichaam infecties ontstaan wanneer er zich bacteriën in het bloed bevinden. Dit noemen we bacteriëmie.
Bacteriocide	Zie bactericide.
Bacteriologie	De kennis of leer der bacteriën.
Bacteriostase	Het door remming van de deling of eiwitsynthese tegengaan van het vermenigvuldigen van bacteriën.
Bacteriurie	Urine waar bacteriën in aangetroffen worden.
BADGE	Bisfenol-A-diglycidylether.
Badkamereczeem	Een huidziekte die door schimmels wordt veroorzaakt. De benaming zwemmerseczeem wordt ook gebruikt.
BADL	Bijzondere activiteiten in het dagelijks leven.
BAF	B-cel activerende factor.
BAG	Bloedalcoholgehalte.
BaGZ	Basis gezondheidszorg.
BAH	Bio-arbeidshygiënisch.
BAL	Broncho-alveolaire lavage.
Balantidium	Een zich d.m.v. trilhaartjes voortbewegend trilhaardiertje of protozoön.
Balantidium coli	Dit trilhaardiertje leeft parasitair in een gedeelte van de dikke darm, het colon of karteldarm, en kan enterocolitis veroorzaken.
Ballistocardiogram	De door de hartactie teweeggebrachte terugstoot in het stelsel van slagaders kan in de vorm van een curve electrisch geregistreerd worden.
Ballonkuiten	Bovenmatige dikte van de onderbenen. Meer precies in de kuiten, doordat er een sterke ontwikkeling van weefsel plaatsvindt zonder dat het aantal cellen toeneemt.
Balsem of balsamum	Een smeersel wat etherische oliën bevat en gebruikt kan worden voor onder andere massage of verbandzalf.
BALT	Bronchus geassocieerd lymfatisch of lymfoïd weefsel. Zie ook: CMIS, GALT, MALT, MIS, NALT en SALT.
BAM	Bescherming akoestisch milieu.
BAO	Vertaald is dit: basale zuuruitscheiding.
Barbituraat	Een slaapmiddel in de vorm van een barbituurzuur verbinding.
BAS	1: Bejegening, aandacht en sfeer. 2: Benzoëverbindingen, azokleurstoffen en salicylaten. Deze additieven in onze voeding kunnen leiden tot gedragsproblemen zoals onhandelbaarheid of depressies.
Basofiel	Het zich kleuren met basische kleurstoffen uit aniline. Bijvoorbeeld basofiele cellen of basofiele korreling.
BATC	Beroepsorganisatie therapeuten en belangen associatie consumenten. Zowel bij een bepaalde groep artsen en therapeuten als bij consumenten in de natuurgerichte gezondheidszorg bestaan behoeften om tot verbetering van de gezondheidszorg te komen. B.A.T.C is een meervoudige beroepsorganisatie die de belangen van zowel artsen als therapeuten, welke op hun vakgebied als natuurgeneeskundig therapeut meervoudige disciplines hanteren, behartigt.
BAV	Beroepsorganisatie arbo-verpleegkunde.
BAZ	Beleidskader arbeidsmarkt zorgsector.
BB	1: Bufferbasen. 2: Besnier-Boeck. 3: Bekkenbodem. 4: Bilirubine, een voornamelijk in de milt gevormde galkleurstof die rood-bruin van kleur is.
BBA	Besluit bereiding en aflevering van farmaceutische producten.
BBB	1: Bio-Bifidobacterium bifidum. 2: Bloed-hersenbarrière. De afkorting BHB wordt ook gebruikt.
BBG	Bureau bijwerkingen van geneesmiddelen.
BBI	Bio-Bifidobacterium infantis.
BBRS	Basis bio-regulatie systeem. Belangrijk binnen dit systeem zijn de cellen van bindweefsel, het autonoom zenuwstelsel, het hormonaal-systeem en het immuun-systeem.
BBS	Besnier-Boeck sarcoïdose.
BBSBN	BBS-belangenvereniging Nederland.
BBTB	BBTB Beschikbaarheid, bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid.
BBZ-FNV	Bureau beroepsziekten FNV.
BCAA	Aminozuur met vertakte keten.
BCC	1: Basaalcel carcinoom. 2: Basocellulair carcinoom.
B-cellen	Zie B-lymfocyten.
BCG	1: Zie ballistocardiogram. 2: Broncho centrische granulomatose. 3: Bacille of Bacillus Calmette Guérin. Het is een entstof (vaccin) in de vorm van een levend verzwakte stam van de staafvormige tuberkel-bacterie Mycobacterium bovis, afkomstig van runderen. Een vaccinatie met BCG geeft een immuniserende werking tegen tuberculose (TBC). Er blijft op de plaats van injectie een oppervlakkig litteken zichtbaar. BCG blijkt ook wel toegepast te worden bij blaaskanker.
BCND	Vereniging van beoefenaars van complementaire en natuurlijke geneeswijzen voor dieren.
BCPS	Bischloorfenylsulfon.
BCR	1: B-celreceptor. 2: B-celreceptorcomplex. 3: Breekpunt chromosome regio.
BCS	Budd-Chiari syndroom.
BD	Biologisch-dynamisch.
BDE	Bijna-dood-ervaring.
BDIH	Bond Duitse industrie en handelsonderneming voor geneesmiddelen, voedingssupplementen, farmaceutische-, reform- en (natuur-)cosmetische producten.
BDL	Bezigheden in het dagelijks leven.
Be	Symbool voor het beryllium element uit het periodiek systeem.
BE	1: Basen overschot. 2: Bethesda-eenheden.
Becquerel	De eenheid van radioactieve straling of radioactiviteit. Afgekort: Bq. 1 becquerel = één verandering van een atoomkern per seconde.
Bedsonia	Zich uitsluitend in de cel vermenigvuldigende ovale bacteriën. Men noemt ze ook wel Chlamydia.
BEJ	Butanol-extraheerbaar jodium.
Bel	Eenheid voor de intensiteit van geluid.
Benigne	Goedaardig of ongevaarlijk.
Benigniteit	Goedaardigheid.
Benzodiazepinen	Een groot aantal geneesmiddelen met anti-epileptische, hypnotische, sederende of spierverslappende werkingen.
BEP	Bleomycine, etoposide en cisplatine (platina), een combinatie van cytostatica. Na het uitzaaien (metastase) van testis-tumoren is BEP een veelgebruikt chemotherapie schema.
BER	Bond van Europese reflexologen, afdeling Nederland.
Beroerte	Zie cerebrovasculair.
BES	Betrokkenen evaluatieschaal.
BEST	Bio-electrische stimulatie therapie.
Bestrijdingsmiddel	Zie: pesticide.
Bèta defensin	Bèta defensin is één van de defensinen. Ze worden geacht in staat te zijn diverse, voor het lichaam schadelijke, organismen onschadelijk te maken. Ze zijn van belang voor een goede werking van de lichamelijke afweer of het immuunsysteem. Met behulp van een in het laboratorium uitgevoerd ontlastingsonderzoek kan de waarde van dit defensin bepaald worden.
BeTTEL	Beroepsvereniging voor trainers en therapeuten emotioneel lichaamswerk.
BEWO	Beschermd wonen.
BG	Behandelend geneesheer.
BGA	Belangenvereniging voor gehandicapten en arbeidsongeschikten.
BGD	1: Bedrijfs-geneeskundige dienst. 2: Bedrijfs-gezondheids-dienst.
BGT	Bilirubine-glucuronyl-transferase.
BGZ	Bedrijfs-gezondheidszorg.
Bh	Symbool voor het borium element uit het periodiek systeem.
BHA	Butylhydroxyanisol of E320.
BHB	Bloed-hersenbarrière. De Engelse afkorting BBB wordt ook gebruikt.
bHCG	Bètahumane choriongonadotrofine.
BHET	Beroepsvereniging holistisch energetisch therapeut.
BHK	Baarmoederhals-kanker.
BHP	Britse kruiden farmacopee (artsenijboek).
BHR	Bronchiale hyperreactiviteit.
BHT	1: Butylhydroxytolueen of E321. 2: Butylhydroxytoluol.
BHV	Belangenvereniging hart- en vaatpatiënten.
bi-	In samenstellingen: dubbel of tweevoudig.
Bi	Symbool voor het bismut element uit het periodiek systeem.
BI	1: Bekkeninstabiliteit. 2: Betrouwbaarheids-interval.
BIA	Bioelectrische impedantie analyse. Er bestaat apparatuur om het lichaamsgewicht te beoordelen gebaseerd op bio-electrische analyse van de impedantie (BIA). Door middel van deze meting van de impedantie (weerstand) kan het vetgehalte van het lichaam bepaald worden. BIA gaat uit van de weerstand die een wisselstroom in het lichaam ondervindt. Stroom wordt slecht geleid door botten en vet maar veel beter door alle andere lichaamsweefsels. Deze electrische weerstand vormt daarmee de basis voor het berekenen van de vetvrije massa in het lichaam. Aan de hand hiervan wordt het percentage lichaamsvet afgeleid. De nauwkeurigheid van deze meting (vetmeting) is natuurlijk afhankelijk van de kwaliteit van het apparaat dat hiervoor gebruikt wordt.
BIBA	Bijzondere individuele begeleidings-afdeling.
BIBO	Bijzonder instituut voor bloedgroepen onderzoek.
BIC	Borstprothesen informatiecentrum.
Bicarbonaat	Zie natriumbicarbonaat.
Biceps	De tweehoofdige of grote armspier.
bid	Op een recept betekent dit: 2 maal daags (bis in die).
BIG	Beroepen in de individuele gezondheidszorg.
BIH	Benigne intracraniale hypertensie.
Bijnier	Boven de nieren ligt deze dubbelzijdige klier met een afscheiding van het merg en de schors.
Bilirubine	Een roodbruine galkleurstof, vooral gevormd door de milt.
BIND	Bilirubine geïnduceerde neurologische dysfunctie.
Bindweefsel	Dit is een steunweefsel met eiwitrijke vezels, wat zenuwen en bloedvaten bevat, met als functie het binden in en het omhullen van organen.
BIO	Breed indicatie overleg.
Biofysica	Het analyseren en bestuderen van natuurkundige invloeden op processen van biologische aard.
Biologie	De wetenschap van al het materiaal wat leeft.
Bioresonantie	De Bioresonantie-therapie wordt bedreven met een modern apparaat waarmee de therapeut een diagnose kan stellen en talloze klachten kan behandelen. Zie verder de aparte pagina over Bioresonantie.
Biotensor	De Biotensor is in de praktijk zelfstandig inzetbaar maar ook in combinatie met het Bioresonantie-apparaat toe te passen. Zie ook de aparte pagina over Biotensor.
Biotine	Biotine wordt ook wel vitamine B8 of vitamine H genoemd.
BIP	Bronchiolitische interstitiële pneumonie.
BIS	Bio-electrische impedantie spectroscopie.
Bismut	In een aantal geneeskundige preparaten wordt dit metaal toegepast.
BIT	1: Bio-informatie therapie. 2: Beroepen interesse test.
BJZ	Bureau jeugdzorg.
Bk	Symbool voor het berkelium element uit het periodiek systeem.
BKJ	Bureau klachtondersteuning jeugdhulpverlening en jeugdbescherming.
BKPZ	Bevordering kwaliteitsontwikkeling paramedische zorg.
BKZ	Budgettair kader zorg.
BLA	Bio-Lactobacillus acidophilus.
BLE	Buiten-lichamelijke-ervaring.
BLM	Bleomycine.
Bloeddruk	De druk van het bloed in de grote slagaders. Deze druk is afhankelijk van een aantal factoren en wordt gemeten in twee waarden: de minimale of diastolische en de maximale of systolische.
Bloedgroep	Dit is, compleet gezien, eigenlijk een tamelijk ingewikkeld verhaal. In de praktijk wordt de groep benoemd met A, B, AB of 0 (geen O maar nul).
Bloedspotmethode	Het is voor sommige onderzoeken niet meer nodig om naar het ziekenhuis te gaan. Bij de bloedspotmethode prikt de patiënt zichzelf met een automatisch lancet in een vinger en laat één bloeddruppel in de cirkel op een voorbedrukt kaartje vallen. Na opdrogen van de druppel bloed wordt het kaartje in een plastic zakje gedaan en in een envelop per post naar het laboratorium gestuurd. Deze manier werkt efficiënt, is patiëntvriendelijk en tevens kostenbesparend.
B-lymfocyten	Alle lymfocyten zijn van belang voor het afweersysteem. De B-lymfocyten of B-cellen maken antilichamen aan. Zie ook lymfocyt en T-lymfocyten.
BM	1: Beenmerg. 2: Basale membraan. 3: Basaal metabolisme.
BMC	1: Bureau voor medicinale cannabis. 2: Bindweefsel-mestcel. 3: Botmineraalgehalte.
BMD	Bot mineralen densiteit of dichtheid.
BME	Bezinkingsmaat van de erytrocyten ofwel rode bloedcellen. De afkorting BSE wordt ook gebruikt.
BMG	1: Benigne monoklonale gammopathie. 2: Bot mineraal gehalte.
BMI	Lichaams massa index, zie: quetelet.
BMR	Bof-, mazelen- en rubella vaccin. BMR is een gevriesdroogd preparaat van levende en verzwakte bof-, mazelen- en rode hond (rubella) virussen. Al deze drie kinderziektes zijn zeer besmettelijk. Het BMR-vaccin werkt immuniserend tegen bof, mazelen en rode hond maar is niet altijd zonder bijwerkingen.
BMS	Bristol Myers Squibb, een farmaceutisch bedrijf.
BMT	Beenmerg-transplantatie.
BNP	B-type natriuretisch peptide. Het hormoon BNP wordt door het hart aangemaakt. Dit gebeurt met name wanneer de linker kamer van het hart uitgerekt wordt en een te groot volume aan bloed moet rondpompen. BNP heeft een verlagend effect op de bloeddruk, bevordert de productie van urine en tevens het uitplassen van natrium. Hierdoor daalt het bloedvolume zodat het hart ontlast wordt. Het bepalen van BNP is van belang bij de diagnose, het vervolgen en de vooruitzichten (prognose) van hartfalen. BNP kan ook worden gebruikt voor de indeling van patiënten met acute hartklachten door verstopping van de kransslagaders (acuut coronair syndroom).
BNS	De bijnierschors.
BOA	Bloedoverdraagbare aandoening.
BOB	Bevolkings-onderzoek naar borstkanker.
BOC	Basis onderwijs cardiologie.
BOD	Biologisch zuurstofverbruik.
Boelimie	Zie boulimie.
Boezem	Het atrium of de voorkamer van het hart. Wordt ook wel met sinus (holte) aangeduidt.
Bof	Zie parotitis.
BOGIN	Bond van de generieke geneesmiddelen-industrie Nederland.
BOKA	Belangenvereniging voor orthopedagogen en klinisch pedagogen met academische opleiding.
Bombesine	Een voornamelijk in de maag en pancreas voorkomend enterohormoon. Wordt ook als GRP afgekort.
BOOG	Borstkanker onderzoek groep.
BOPZ	Wet bijzondere opnamen in psychiatrische ziekenhuizen.
Borrelia	Deze bacterie behoort tot de spirocheten, dit zijn dunne beestjes in de vorm van een spiraal. De Borrelia burgdorferi verwekt de ziekte van Lyme en wordt overgebracht door de beet van een teek, de Idoxes dammini.
BOS	Buurt, onderwijs en sport.
BOSK	Bond van ouders van spastische kinderen en motorisch gehandicapten. Mensen met een aangeboren motorische handicap, een spraaktaalstoornis of een schisis kunnen bij de BOSK terecht. De BOSK geeft informatie, adviseert, brengt lotgenotencontact tot stand en behartigt de belangen van mensen met een motorische handicap.
Boterzuur	Butyraat, een vetzuur met korte keten uit onder andere boter.
Botontkalking	Bot is net zoals huid en spieren levend weefsel. Het vernieuwt zichzelf voortdurend. In een normale situatie wordt er evenveel nieuw bot aangemaakt als er oud bot wordt afgebroken. Op deze manier blijft het bot optimaal gezond en sterk. Botverlies treedt op wanneer het evenwicht tussen botaanmaak en botafbraak verstoord is. Dat wil zeggen wanneer er meer bot wordt afgebroken dan aangemaakt. Men spreekt dan van osteopenie of osteoporose.
Botulisme	In hiermee besmet vlees komt het toxine van Clostridium botulinum voor. Dit is een spoelvormige, zonder zuurstof levende (anaërobe), bacil. De schadelijke stoffen die worden gevormd werken voornamelijk op het zenuwstelsel in.
Boulimie of boulimia	Bij boulimia (nervosa), het is een eetstoornis, komen onder andere onbeheerste vreetbuien en zelfopgewekt braken vaak voor.
Bovien of bovinus	Met betrekking tot het rund.
BP	Bindingsproteïne.
BPA	1: Beroepsvereniging van psychologisch astrologen. 2: Bisfenol-A. BPA treffen we onder andere aan in kunststof flessen met bronwater en frisdrank, babyflessen, de coating van conservenblikken, witte tandvullingen en verpakkingen van voedsel. De afbraakproducten (metabolieten) van BPA worden ook aangetroffen in de menselijke urine en ze vertonen een op het hormoon oestrogeen lijkende werking.
BPD	Bronchopulmonaire dysplasie.
BPH	Goedaardige ofwel benigne prostatische hyperplasie. Bij ouder wordende mannen voorkomende vergroting van de prostaat. Dit komt door een overmaat testosteron en een bovenmatige groei van het weefsel zodat de urinebuis (plasbuis of urethra) gedeeltelijk dichtgedrukt wordt. Het gevolg is een veelvuldig moeten plassen terwijl de druk laag is.
BPI	Bacterieel permeabiliteits-bevorderend eiwit.
BPPD	Benigne paroxismale positie-duizeligheid.
BPR	Bicepspeesreflex.
BPS	Borderline persoonlijkheidsstoornis.
Bq	De afkorting voor Becquerel. Zie aldaar.
Br	Symbool voor het broom (bromium) element uit het periodiek systeem.
BR	Biologische raad.
BRA	Bio-regulatie analyse.
Branhamella	Dit is een bacterie behorend tot het geslacht Neisseria (zie aldaar).
BRE	Bio-resonante equivalenties.
Breedspectrum-antibiotica	Deze antibiotica is werkzaam tegen vele micro-organismen en sommige virussen en heeft zodoende een 'breed' toepassingsgebied.
BRIC	Benigne (ongevaarlijke) recidiverende intrahepatische cholestase.
BRIG	Beroeps register integrale gezondheidszorg.
BRM	Biologische respons modificeerder. Het is een stof, in staat tot het veranderen van de immuunrespons of het opwekken van een immunoreactie.
Bronchi	Het meervoud van bronchus.
Bronchiaal	Betrekking hebbend op de luchtwegen of luchtpijpen.
Bronchiën	Zie bronchi.
Bronchitis	Ontsteking van het slijmvlies in de vertakkingen van de luchtpijp. Dit kan door o.a. bacillen, kokken of virussen veroorzaakt worden. Er bestaan verschillende vormen van bronchitis.
Bronchus	Vertakking van de luchtpijp of luchtweg. Het meervoud van bronchus is bronchi.
Broom	Dit is één van de halogenen.
BSA	Bovien serum albumine.
BSE	1: De bezinkingssnelheid van de rode bloedcellen of erytrocyten. Deze snelheid, die bij man en vrouw verschillend is, kan tijdens een bloedonderzoek bepaald worden. 2: Boviene spongiforme encefalopathie. BSE staat ook bekend als de gekke koeien-ziekte.
BSF	Broom-sulftaleïne.
BSG	1: Besluit subsidiëring gezondheidscentra. 2: Beroepsvereniging van sociaal gerontologen.
BSM	Beroepsvereniging voor synergene massage.
BSN	Burger service nummer.
BSP	Broomsulfaleïne of natriumsulfobromoftaleïne.
BSS	Bernard-Soulier syndroom.
BST	Beroepsvereniging van spiritueel therapeuten.
BT	1: Biotechnologie. 2: Bewegingstherapie. 3: Beeldende therapie.
BTB	Bundeltakblock.
BTC	Basale temperatuur curve.
BTD	Bloedtransfusie-dienst.
BTEX	De aromatische koolwaterstoffen benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xyleen.
BTG	Bètatromboglobuline.
BTV	Blauwtongvirus.
BUN	Bloed-ureum-stikstof(concentratie).
Burnout-syndroom	Een toestand van emotionele, lichamelijke en psychische uitputting.
Bursitis	Ontsteking van een slijmbeurs of bursa.
BUS	Bonnevie-Ullrich syndroom.
Butyraat	Boterzuur, een vetzuur met korte keten uit onder andere boter.
BV	1: Bejaarden verzorgende. 2: Bejaarden verzorging. 3: Bacteriële vaginose. 4: Bloedvolume.
BVA	1: Bureau vertrouwensarts. 2: Beroepsvereniging ambulancezorg.
BVAT	Beroepsvereniging voor APS-therapie.
BVD	Bovien virus diarree.
BVF	1: Bewaking vitale functies. 2: Het BVF-platform is een vereniging van en voor biologische veiligheids-functionarissen.
BVG	Bedrijfsvereniging voor de gezondheid.
BVK	Beroepsvereniging voor kinesiologie.
BVN	Borstkanker vereniging Nederland.
BVO	Bevolkingsonderzoek.
BVP	1: Beroepsvereniging van pedagogen. Na een fusie is dit nu de Phorza. 2: Beroepsorganisatie voor psychologische therapieën.
BVV	Beroepsgroep verplegenden en verzorgenden.
BvZB	Beroepsvereniging van zijnsgeoriënteerde begeleiders.
BW	1: Borstwervel. 2: Beschermd wonen. 3: Biologische waarde. 4: Bindweefsel. 5: Begeleid wonen.
BWMC	Bindweefsel-mestcel.
BZA	Bijzondere zorgafdeling.
BZK	Budgettair zorg kader.
BZO	Borst zelfonderzoek.
BZU	Basale zuuruitscheiding.
BZV	Biochemisch zuurstofverbruik.
BZW	Begeleid zelfstandig wonen.

Afkorting of woord:	Verklaring:
C	1: Cytidine. 2: Het symbool voor Celsius, een eenheid van temperatuur. 3: Cervicale wervel of halswervel. 4: Het aminozuur cysteïne. 5: Cytosine. 6: Symbool voor het koolstof, carbon of carboneum element (periodiek systeem).
Ca	Symbool voor het calcium element uit het periodiek systeem.
CA	Carboanhydrase.
CAB	Catheter geassocieerde bacteriëmie.
CABG	Coronairarterie-bypasstransplantatie.
CAC	Codex Alimentarius commissie.
CAD	Consultatiebureau voor alcohol en drugs.
Cadmium	Het giftige metaal cadmium kan chronische bronchitis en beschadiging van de nierbuisjes (tubuli) veroorzaken.
Caecaal	Met betrekking tot de blindedarm of caecum.
Caecum	De blinde darm, het begin van de dikke darm of colon. Het wormvormig aanhangsel of appendix zit hier aan vast.
Caecus	Blind of blind eindigend.
Cafeïne	Een alkaloïd wat in koffiebonen en thee voor komt.
Cafestol	Een koffieboon bevat vet, cafestol is er één van. Dit koffievet verhoogt de cholesterol-spiegel. Je krijgt hiervan het meeste binnen door gekookte koffie, waarbij de gemalen koffie naar de bodem zinkt, te drinken. Senseo en ouderwets koffie zetten bevat veel minder van deze stof. Het papieren filter houdt het grotendeels tegen.
CAG	1: Code voor de aanprijzing van gezondheids-producten. 2: Complementaire en alternatieve gezondheidszorg. 3: Complementaire en alternatieve geneeswijzen. 4: Coronaire angiografie. Met behulp van de CAG, wat ook wel hartkatheterisatie wordt genoemd, worden door middel van röntgenstraling en contrastmiddelen de bloedvaten van het hart in beeld gebracht. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een cardioloog, geassisteerd door een verpleegkundige en röntgenlaborant. Voor dit onderzoek moet de patiënt in een ziekenhuis worden opgenomen.
CAH	Chronische agressieve of actieve hepatitis.
CAHAG	COPD en astma huisartsen advies groep.
CAHZ	Coronaire atherosclerotische hartziekten.
CAI	1: Catheter geassocieerde infectie. 2: Klinische activiteitsindex.
CAKBZ	Centraal administratiekantoor bijzondere zorgkosten.
Cal	Calorie, eenheid van warmte of de voedingswaarde van een product (is verouderd).
Calcaneum of calcaneus	Hielbeen.
Calciëmie	1: Als hypercalciëmie; teveel calcium in het bloed. 2: Als hypocalciëmie; te weinig calcium in het bloed.
Calciferol	Vitamine D.
Calcium	Symbool is 'Ca'. Wordt ook wel gewoon kalk genoemd. Calcium is een voor het lichaam onmisbaar element wat met de juiste hoeveelheid in het bloed aanwezig moet zijn.
Calicivirus	Een subgroep van de picornavirussen.
CALLA	Gewoon acute lymfatisch leukemie antigeen.
Callositas	Een plaatselijke verdikking der hoornlaag van de opperhuid: eelt of eeltplek.
Calorie	1: De voedingswaarde van een product (is verouderd). 2: De benodigde hoeveelheid warmte om 1 gram water 1 graad Celcius te verwarmen. 1 calorie = 4,187 Joule. Deze eenheid is verouderd.
Calprotectine	Calprotectine is een eiwit of proteïne wat een paar mineralen bindt. Bij ontstekingen in de darm wordt er een verhoogde waarde van dit eiwit gemeten.
CAM	1: Complementaire en alternatieve geneeskunde. 2: Chorio-allantoïs membraan. 3: Cel- of cellulair adhesiemolecuul. CAM's zijn een groep eiwitten uit de immunoglobuline-supergenfamilie die betrokken zijn bij de adhesie tussen cellen.
cAMP	Cyclisch adenosine-monofosfaat.
Campylobacter	Een bacteriegeslacht dat voornamelijk infecties van het spijsverteringskanaal teweegbrengt.
Candida albicans	Zie candidiasis.
Candidemie	Wanneer er virulente Candida albicans in het bloed wordt aangetroffen.
Candidiasis of candidose	De door Candida albicans veroorzaakte schimmelinfectie van slijmvliezen.
CAP	Kataboliet-genactivator-proteïne.
CAPD	Continue ambulante peritoneaal dialyse.
CAR	Cliënten advies raad.
CARA	Chronische aspecifieke respiratorische of respiratoire aandoeningen. Afkorting voor allergische, bacteriële, hyperreactieve en virale aandoeningen van de slijmvliezen der ademhalingsorganen.
Carbo	Kool, er bestaat dierlijke en plantaardige kool.
Carbonaat	Koolzuurzout.
Carcinogeen	Kanker verwekkende stof of kankerverwekkend.
Carcinoom of carcinoma	Kanker, kwaadaardig woekergezwel van huid, klierweefsel of slijmvlies.
Cardio-	Wordt in samenstellingen gebruikt; met betrekking tot het hart.
Cardioloog	Een arts die gespecialiseerd is op het gebied van hart- en vaatziekten.
Cardiomegalie	Een hartvergroting.
Cardiovasculair	Het betrekking hebben op vaten en hart.
CARIM	Cardiovasculair onderzoek instituut Maastricht.
Carminativum	Een windverdrijvend middel wat wordt toegepast bij de ophoping van gassen in het darmkanaal.
Carnitine	Een onmisbaar aminozuur.
CAS	1: Centrale anticholinerge syndroom. 2: Congenitaal adrenogenitaal syndroom.
CASA	Centra voor anticonceptie, seksualiteit en abortus. De CASA is een landelijke organisatie die hulp biedt op het gebied van geboorteregeling en seksuele gezondheidszorg. CASA Nederland is in 2003 ontstaan uit het samengaan van 5 abortusklinieken en 3 Rutgershuizen. In 2005 is besloten om de naam CASA voor alle centra in te voeren. Bij de verschillende CASA-vestigingen kunt u terecht voor: abortus, abortuspil, advies over anticonceptie; piladvies, en nuvaring, plaatsen van spiralen of hormoonspiralen en implanon, sterilisatie, SOA-onderzoek, kortdurende seksuologische therapie, seksuele vragen en problemen.Het aanbod kan echter per CASA vestiging verschillend zijn.
Caseïne	Een op eiwit gelijkend bestanddeel van melk. We vinden het in zowel geitenmelk als koemelk. Het vormt de grondstof voor het bereiden van kaas en wordt ook wel kaasstof genoemd.
Casuïstiek	De beschrijving van een aandoening of ziektegeval.
CAT	Choline-acetyl-transferase.
Catarre, catarrhe of catarrhus	De ontsteking van slijmvliezen met het afscheiden van slijm.
Caudaal of caudalis	Betrekking hebbend op het achtereind of staartuiteinde van het lichaam.
Causaal	Oorzakelijk, het behandelen van een ziekte of aandoening door de oorzaak er van aan te pakken. Dit in tegenstelling tot een behandeling die slechts gericht is op de verschijnselen of symptomen van deze ziekte (symptomatisch).
Cavitas	Latijns voor holte.
CB	Complementaire behandelwijze.
CBB	1: Collectieve belangen behartiging. 2: Cliënten belangen bureau. 3: Commissie voor de biochemie en biofysica.
CBD	1: Commissie biotechnologie bij dieren. 2: Cannabidiol, een bestanddeel van cannabis. 3: Centraal bureau drogisterijbedrijven. Het CBD is de koepelorganisatie van de drogisterijbranche. In het bestuur van het CBD zijn alle segmenten van de bedrijfstak vertegenwoordigd: het grootwinkelbedrijf, de zelfstandige drogisten en de supermarkten die een drogisterijafdeling hebben.
CBF	Centraal bureau fondsenwerving.
CBG	College ter beoordeling van geneesmiddelen. Het CBG beoordeelt en bewaakt - naar eigen zeggen - de werkzaamheid, risico's en kwaliteit van geneesmiddelen voor mens en dier. Ook beoordeelt het CBG de veiligheid van nieuwe voedingsmiddelen voor de mens en is een gezaghebbend kenniscentrum van geneesmiddelen. Het beschikt over unieke kennis op het gebied van de ontwikkeling, de werkzaamheid, de veiligheid, de kwaliteit en de post-marketing surveillance van geneesmiddelen. Deze kennis kan ook op andere terreinen binnen de Nederlandse gezondheidszorg benut worden.
CBK	Centraal brouwerij kantoor.
CBL	Centraal bureau levensmiddelenhandel.
CBO	1: Consultatie bureau voor ouderen. 2: Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg. De organisatie is in 1979 opgericht als het centraal begeleidings-orgaan voor de intercollegiale toetsing. Het CBO zet zich in voor verbetering van de kwaliteit van de patiëntenzorg.
CBOG	College voor beroepen en opleidingen in de gezondheidszorg.
CBP	College bescherming persoonsgegevens.
CBR	Complement-bindingsreactie.
CBS	1: Centraal bureau voor de statistiek. 2: Centraal bureau voor schimmelculturen. Het CBS beheert een, naar eigen zeggen, wereldvermaarde collectie van levende schimmels, gisten en bacteriën. Het verricht taxonomisch en evolutie-biologisch onderzoek aan geselecteerde groepen uit het rijk der schimmels en zwammen ofwel fungi. Tevens wordt met moleculaire en genomics-methoden onderzoek verricht aan de biologie en ecologie van schimmel.
CBSL	Centraal bacteriologisch en serologisch laboratorium.
CBT	Centrum bijzondere tandheelkunde.
CBZ	College bouw ziekenhuisvoorzieningen.
CCA	Kanker centrum Amsterdam.
CCC	Chloorcholinechloride.
CCE	Centrum voor consultatie en expertise.
CCFonds	Contusio cerebri fonds. Contusio of contusie cerebri staat voor een meer of minder ernstige beschadiging van hersenweefsel, of hersenkneuzing.
CCG	Centrum voor complementaire geneeskunde.
CCK	Cholecystokinine. Dit hormoon vinden we in de twaalfvingerige darm (duodenum) en nuchtere darm (het jejunum), respectievelijk het bovenste en middelste deel van de dunne darm.
CCKL	Het CCKL is een coördinerende commissie voor de kwaliteitsverbetering van laboratoriumonderzoek en accreditatie van laboratoria in de gezondheidszorg. De CCKL samen met de RvA beoordelen laboratoria op hun deskundigheid en onafhankelijkheid. De CCKL richt zich specifiek op medische laboratoria werkzaam in de Nederlandse humane gezondheidszorg.
CCKPZ	Cholecystokinine-pancreozymine.
CCMO	Centrale commissie mensgebonden onderzoek. De CCMO houdt toezicht op de toetsing van medisch-wetenschappelijk onderzoek met proefpersonen in Nederland.
CCMS	Centraal college medisch specialisten.
CCP	1: Cyclisch gecitrullineerd proteïne. 2: Complement controle proteïne.
CCPD	Continue cyclische peritoneaal dialyse.
CCR	1: Centrale cliëntenraad. 2: Complete cytogenetische respons.
CCTC	Cardiologie en cardio-thoracale chirurgie.
CCUVN	Crohn en colitis ulcerosa vereniging Nederland.
CCV	Verpleegkundige hartbewaking.
CCyR	Complete cytogenetische respons.
CCZ	Coördinatiecentrum chronisch zieken.
Cd	Symbool voor het cadmium element uit het periodiek systeem.
CD	1: Cluster aanduiding. 2: Crohn's ziekte ofwel de ziekte van Crohn. 3: Clusters die zich verschillend ontwikkelen (differentiatie).
CDA	Chlorodeoxyadenosine.
CDD	1: Chlorodibenzodioxine. 2: Cyclododecadieen. 3: Celdood en differentiatie. 4: Clostridium difficile diarrhoea.
CDF	Chlorodibenzofuraan.
cDNA	Complementair DNA.
CDP	Cytidine-difosfaat.
CDR	Cliënten deelraad.
CDT	1: Koolhydraat-deficiënt transferrine. 2: Cyclododecatrieen.
Ce	Symbool voor het cerium element uit het periodiek systeem.
CEA	Carcino-embryonaal antigeen, een tumormerker. CEA wordt gevonden in het bloed van patiënten met alvleesklier-, blaas-, borst-, cervix-, colon-, of ovarium-kanker.
CEBV	Chronisch Epstein-Barr virus.
CEE	Centraal Europese encefalitis.
CEG	Centrum voor ethiek en gezondheid.
Cel	De kleinste eenheid binnen een organisme.
CEL	Chronisch eosinofiele leukemie.
CELAZ	College voor ethische en levensbeschouwelijke aspecten van de zorgverlening.
Celdeling	Het proces waarbij na het delen van de kern, uit één cel twee cellen ontstaan.
Celmembraan	Het plasma in een cel wordt omringd door een dun vlies, het membraan.
CENZOR	Centrum voor zorgcoördinatie, openbare GGZ en rehabilitatie.
Ceraat	Zalf waar was in verwerkt is.
Cerebraal	Met betrekking tot de hersenen.
Cerebrovasculair	Betreffende de bloedvaten in de hersenen.
Cestoden	Plat- of lintwormen, er zijn verschillende geslachten te onderscheiden.
CEV	Commissie electromagnetische velden.
Cf	Symbool voor het californium element uit het periodiek systeem.
CF	1: Cystische fibrose of taaislijmziekte. 2: Gekationiseerd ferritine.
CFA	Cetyl veresterd vetzuur. CFA's zijn natuurlijke enkelvoudig onverzadigde en verzadigde vetzuren die veresterd zijn met een vetalcohol, namelijk cetylalcohol.
CFC	Chloorfluorkoolstof.
CFH	1: Commissie farmaceutische hulp. 2: Chronische frequente hoofdpijn.
CFIDS	Chronische vermoeidheid en immuun disfunctie syndroom.
CFK	1: Chloorfluorkoolwaterstof. 2: Commissie farmacie en kwaliteit.
CFS	Chronisch vermoeidheids-syndroom. Zie encefalomyelitis.
CFTR	Cystische fibrose transmembraan geleidings regulator.
CFU	Kolonie vormende eenheid.
CG	Chronische granulomatose. CG ontstaat door een defect bij het vormen van toxische zuurstofmetabolieten.
CGC	Kanker genomics centrum.
CGD	Chronische granulomateuze ziekte.
CGF	Chlorella groei factor.
CGG	Centrum voor geestelijke gezondheidszorg.
CGL	1: Corpus geniculatum laterale. 2: Centrum gezond leven.
cGMP	Cyclisch guanosine-monofosfaat.
CGO	Coördinatieorgaan geneeskundige ouderenorganisatie.
CGOR	Centrum voor gezondheidsonderzoek bij rampen.
CGR	Stichting code geneesmiddelen reclame.
CG-Raad	Chronisch zieken en gehandicapten raad Nederland.
CGRP	1: Calcitonine gen-gerelateerd peptide. 2: Calcitonine gen-gerelateerd proteïne.
CGT	Cognitieve gedrags-therapeut of therapie.
CGZ	Chronische granulomateuze ziekte.
CH	Cyclo-hydrolase.
Chalcose of chalcosis	Ophopen van koper in de weefsels.
CHE	Choline-esterase. CHE is een enzym dat betrokken is bij het geleiden van prikkels in de zenuwen. Er komen verschillende vormen voor in de lever. Het is tevens een maat voor de leverfunctie.
Chelaat	Een samenvoeging van metaalionen met een organische stof.
Chinolonen	Een verzameling van synthetisch vervaardigde antibiotica die verschillende bacteriën kunnen doden.
Chlamydia	Zich uitsluitend in de cel vermenigvuldigende ovale bacteriën.
CHMP	Comité voor medische producten voor humaan gebruik. De CHMP heeft een viertal werkgroepen die zich richten op beleids-ontwikkeling rond de beoordeling, werkzaamheid, chemisch-farmaceutische kwaliteit en de veiligheid van biotechnologische geneesmiddelen.
CHO	Chinese hamster-ovarium.
Cholecalciferol	Vitamine D3.
Cholesterol	Een niet in water oplosbare vetachtige stof die tot de sterolen behoort.
Choline	Vitamine B4, behorend tot het B-complex.
CHOP	Cyclofosmamide, doxorubicine, vincristine en prednison.
CHP	Centrale huisartsenpost.
CHR	Complete hematologische respons.
Chromatine	Bij het delen der celkernen ontstaan de chromosomen uit de sterk kleurbare kernstof chromatine. In chemisch opzicht bestaat deze stof uit eiwitten en DNA.
Chromosoom	Chromosomen bevatten de genen en bevinden zich als staafvormige structuren in de celkern. Ze ontstaan uit chromatine tijdens het delen der celkern. Een cel in het menselijk lichaam bevat normaliter 46 van deze chromosomen. Ieder chromosoom bestaat voor het grootste deel uit ribonucleïnezuur en desoxyribonucleïnezuur en bevat een DNA-molecuul wat spiraalvormig gewonden is. De erfelijke eigenschappen maar ook de eventuele afwijkingen van de mens liggen besloten in de chromosomen.
Chronisch moeheidssyndroom	Zie encefalomyelitis.
Chronisch vermoeidheidssyndroom	Zie encefalomyelitis.
Chroom	Een sporenelement.
ChS	Chondroïtine-sulfaat.
CHT	Congenitale hypothyreoïdie is een niet aangeboren onvoldoende aanmaak van het schildklierhormoon. Het meest vaak komt de primaire hypothyreoïdie voor. Hierbij ligt de oorzaak van deze ziekte in de schildklier zelf. De secundaire vorm ontstaat door een gestoorde werking van de hypofyse, terwijl de tertiaire vorm in de hypothalamus is gelegen. De secundaire en tertiaire vorm komen samen in slechts 5% van de gevallen voor. De kenmerken bestaan onder andere uit verminderde geestelijke prestaties, vertraagde stofwisseling en werking van organen.
CHZ	Coronaire hartziekten.
CI	1: Cellulaire infiltratie. 2: Chemotactische index.
CIAK	Coördinatie informatievoorziening en automatisering kruiswerk.
CIAP	Chronisch inflammatoire axonale poly-neuropathie.
CIb	Centrum infectieziekte-bestrijding. De missie van het CIb van het RIVM is signalering, bestrijding en preventie van infectieziekten ten behoeve van de volksgezondheid in Nederland.
CIB	Chronische inflammatoire bindweefselziekte.
CIBG	Centraal informatiepunt beroepen gezondheidszorg.
CIC	Circulerend immuuncomplex.
CIDC	Centraal instituut voor dierziekte controle, dit is gevestigd in Lelystad.
CIG	Centrum indicatiestelling gehandicaptenzorg.
CIN	Cervicale intra-epitheliale neoplasie.
CINT	Internationaal centrum voor nieuwe therapiën.
CIP	Centrum integrale psychiatrie.
CIPO	Centraal informatiepunt ouderen.
Ciprofloxacine	Ciprofloxacinehydrochloride-monohydraat. Een synthetisch antibioticum van het chinolon-type (urologisch). Het wordt vaak voorgeschreven bij het behandelen van infecties aan de blaas en urineweg. Het bevat o.a. propyleenglycol (E1520).
CIRE	Centrum voor individuele rehabilitatie en educatie.
Cirrose of cirrhosis	Het ineen schrompelen van een orgaan, met name de lever.
CIS	Carcinoma in situ. CIS is een voorstadium van kanker die zich op één plaats bevindt. Het verkeert in een vroeg stadium en heeft zich niet uitgezaaid buiten het ontstaansgebied.
Citroenzuurcyclus	De citroenzuurcyclus wordt ook wel de Krebscyclus genoemd en bestaat uit een reeks stofwisselingsreacties. Deze reacties worden gereguleerd door enzymen en zorgen er uiteindelijk voor dat er energie voor de lichaamscellen vrijkomt. De citroenzuurcyclus heeft zowel anabole als katabole functies.
CIVAS	Centraal instituut voor alternatieve scholing.
CIZ	Centrum indicatiestelling zorg.
CJD	Creutzfeldt-Jakob ziekte.
CJG	Centrum voor jeugd en gezin.
CK	1: Chemokinen. 2: Creatine kinase, een enzym. 3: Creatinine klaring.
CKC	Chronische klachten door cyclische bewegingen.
CKCH	Centraal klinisch chemisch hematologisch laboratorium.
CKMB	Creatine kinase iso-enzym. Het enzym creatine kinase gevormd door de eenheid M plus eenheid B.
CKW	Chloororganische koolwaterstof.
CKZ	Centrum klantervaring zorg.
Cl	Symbool voor het chloor (chlorum) element uit het periodiek systeem.
CL	Cardiolipine.
CLA	Geconjugeerd linolzuur.
Clavus	Eksteroog of likdoorn. Door mechanische belasting kan er plaatselijk een eeltachtige verdikking op de huid ontstaan. Dit komt voornamelijk op de tenen van de voet voor.
CLB	Centraal laboratorium van de bloedtransfusiedienst.
CLDO	Centrum voor lever- en darmonderzoek.
Clec	C-type lectine.
CLL	Chronische lymfatische leukemie.
CLO	Kabeljauw-lever-olie.
Clostridium	Dit zijn spoelvormige ziekteverwekkende bacillen. Zij putten hun levensenergie uit processen die gisting en rotting doen ontstaan en veroorzaken bij de ontleding gasvormige producten. Dit zijn onder andere ammoniak en zwavelwaterstof.
CLSM	1: Continu langdurig systematisch multidisciplinair. 2: Confocale laser-scanning microscoop.
Cm	Symbool voor het curium element uit het periodiek systeem.
CM	Cutis marmorata.
CMBI	Centrum voor moleculaire en biomoleculaire informatica.
CMBWO	College voor medisch biologisch wetenschappelijk onderzoeker. Zie ook: SMBWO.
CMC	Chronische mucocutane candidiasis.
CME	Centrum menselijke erfelijkheid.
CMF	Cyclofosfamide, methotrexaat en fluorouracil. Het is een cytostaticum.
CMI	Cel-gemedieerde immuniteit. Dit is een immuunreactie die door cellen wordt gemedieerd en niet door antilichamen of humorale factoren.
CMIS	Gemeenschappelijk mucosaal (de slijmvliezen betreffend) immuun systeem. Zie ook: BALT, GALT, MALT, MIS, NALT en SALT.
CML	Chronische myeloïde leukemie.
CMO	Centrum voor maatschappelijke ontwikkeling.
CMP	1: Centraal meldpunt. 2: Cytidine monofosfaat.
CMPC	Centraal medisch pharmaceutische commissie.
CMPD	Chronische myeloproliferatieve aandoening.
CMS	Afkorting voor chronisch moeheidssyndroom. Zie encefalomyelitis.
CMT	Centraal medisch tuchtcollege.
CMTC	Cutis marmorata telangiectasia congenita.
CMV	Zie het cytomegalovirus.
CMZ	Centraal meldpunt zorg.
CNCR	Centrum voor neurogenomics en cognitief onderzoek.
CNE	Centrum voor natuurgeneeskunde en educatie.
CNKI	Chinese nationale kennis infrastructuur.
Co	Symbool voor het kobalt element uit het periodiek systeem.
CoA	Coënzym A, een nucleotide met een ingewikkelde bouw, activeert resten van vetzuren.
Cobalamine	Vitamine B12.
COC	Nederlandse vereniging tot integratie van homoseksualiteit
Coccus	Een bolvormige, ronde of kogelvormige bacterie. Het meervoud wat we kennen is cocci, coccen en gewoon oerhollands, kokken. Het heeft hier niets met de keuken vandoen. Alhoewel ...
COD	Colloïd-osmotische druk.
COEUR	Cardiovasculair onderzoekinstituut Erasmus universiteit Rotterdam.
COGEM	Commissie genetische modificatie.
COL	Chronisch obstructieve longziekte. Zie ook COPD.
Colitis	Een ontsteking van de dikke darm.
Colitis ulcerosa	Met zweervorming, afscheiding van pus en koorts gepaard gaande ontsteking van de dikke darm. U kunt op deze website de scriptie van Arda over Colitis ulcerosa lezen.
Collageen	Collageen, een ondersteunend eiwit van bindweefsel, is een van de meest in het lichaam voorkomende eiwitten. Het wordt onder andere aangetroffen in de huid, bloedvaten en botten.
Collateraal	Zijdelings.
Colpitis	Ontsteking van het vaginale slijmvlies. Ontstaat veelal door de aanwezigheid van Trichomonas vaginalis of Candida albicans. Wordt ook vaginitis genoemd.
Commensaal	Een organisme dat in of op een gastheer leeft zonder deze te schaden of ziek te maken. Deze commensalen behoren tot de natuurlijke flora van een gezond lichaam.
Competitief	Concurrerend of mededingend.
Complement	Aanvulling.
Complex	Meerdere verbonden tot een eenheid.
COMT	Catechol-o-methyltransferase. COMT is een enzym dat de methylering van adrenaline, dopamine en noradrenaline catalyseert. Voor het stellen van een diagnose bij onder andere feochromcytoom, neuroblastoom en de ziekte van Parkinson kunnen catecholaminen en hun metabolieten worden gebruikt.
ConA	Concanavaline A. ConA bevorderd de celdeling of mitose voor T-cellen.
Concentratie	1: De hoeveelheid vaste stof in een oplossing. 2: Het vasthouden van de aandacht.
Conflueren	Samenvloeien of ineenvloeien.
Congestie	Bloedaandrang of overmatige bloedtoevoer naar een orgaan in het lichaam.
Conglomeraat	Opeenhoping.
Conjugatie of conjugatio	In de biochemie is dit een chemische koppeling.
Conjugeren	Chemisch koppelen.
Conjunctivitis	Een door allergische, bacteriële, chemische, traumatische of virale oorzaak ontstane ontsteking van het oogbindvlies. Door deze ontsteking ontstaat veelal afscheiding van slijm en soms etter, brandende pijn, jeuk, lichtschuwheid, roodheid, tranenvloed en zwelling.
Consecutief	Opvolgend.
Consistentie	De dichtheid van een vloeistof of lichaam.
Constipatie of constipatio	Hardlijvigheid of verstopping. We gebruiken ook wel obstipatie en obstructie.
Contaminanten	Ziekte veroorzakende stoffen die in verontreinigd eten en drinken kunnen voorkomen.
Contractie	Het samentrekken van spieren.
Convulsie	Een hevige krampaanval, stuip of toeval.
COOV	Centraal orgaan opleidingen voor verpleegkundigen.
COPD	Chronische obstructive longziekte. Astma, longemfyseem en chronische bronchitis worden vaak met de Engelse afkorting COPD aangeduid.
COPZ	Centrum ontwikkeling palliatieve zorg.
COREON	Commissie regelgeving van onderzoek.
Corium	Lederhuid, de onder de opperhuid liggende huidlaag.
Corpulentie	Vetlijvigheid.
Correlatie	Een onderlinge wisselwerking of samenhang.
Cortex	Bast of schors.
Corticoïd	Zie corticosteroïd.
Corticosteroïd	De corticoïden of corticosteroïden zijn hormonen die afgescheiden worden door de bijnierschors.
COSBO	Centraal orgaan samenwerkende bonden van ouderen.
Costaal	De ribben betreffend.
Couperose	Ontsteking van de huidklieren en roodheid in het gelaat.
COV	1: Controle op verzekeringsrecht. 2: Centrale organisatie voor de vleessector.
COX	Cyclo-oxygenase is het centrale enzym in de prostaglandine-synthese. Het wordt ook wel prostaglandine-endoperoxide-synthase genoemd. COX zorgt voor de omzetting van arachidonzuur in prostaglandine H2.
CP	1: Creatinefosfaat. 2: Cronische patiënt. 3: Ceruloplasminespiegel. 4: Consumenten platform.
CPA	Centrale post ambulancevervoer.
CPE	1: Cyto-pathologisch effect. 2: Controlebureau pluimvee, eieren en eiproducten.
CPG	Code voor de publieksreclame van geneesmiddelen.
CPK	Creatine fosfo-kinase. De waarde hiervan kan tijdens een bloedonderzoek vastgesteld worden.
CPLD	Chronische polymorfe lichtdermatose.
CPP	Chloorfenylpiperazine.
CPPP	Cliëntenplatform voor psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie.
CPR	Cardiopulmonale resuscitatie.
CPV	Wet collectieve preventie volksgezondheid.
CPZ	Categoraal psychiatrisch ziekenhuis.
Cr	Symbool voor het chroom (chromium) element uit het periodiek systeem.
CR	1: Calorie restrictie. 2: Complement receptor.
Craniaal	Met betrekking tot, of in de richting van, de schedel (cranium).
Cranium	De uit twee delen bestaande schedel, de aangezichtsschedel en hersenschedel.
CrAZ	Cliëntenraad academische ziekenhuizen.
CRD	Centrale RIAGG-dienst.
Creatine	Een tussenproduct in de stofwisseling.
Creatinine	Een tijdens de spierstofwisseling uit creatine vrijkomende stof in het bloedserum.
CRF	1: Coagulase reactie factor. 2: Cortisol of corticotrofine vrijmakende factor.
CRH	Corticotropine vrijmakend hormoon.
CRIA	Cardiovasculair onderzoek instituut Amsterdam.
CRL	Communautair referentie-laboratorium.
CRP	C-reactief proteïne. Dit proteïne wordt door de lever aangemaakt wanneer er ergens in het lichaam een ontsteking ontstaat.
CRPS	Complex regionaal pijn-syndroom.
CRS	Chronische rhinosinusitis.
CRT	Chemoreceptor trigger zone.
Crusta	Korst op de huid, slijmvlies of wonden.
Crusteus	Met korstvorming.
Cryo-EM	Cryo-electronenmicroscoop of microscopie. Cryo-EM is een techniek waarbij een eiwitoplossing in vloeibare helium bevroren wordt. Men past een zeer snelle bevriezing toe die er voor zorgt dat de structuren van de eiwitten behouden blijven. Dit doordat het water geen ijskristallen vormt waardoor het eiwit beschadigd zou kunnen worden.
Crypto-	In samenstellingen gebruikt: onduidelijk, onzichtbaar of verborgen.
Cryptococcose	Een schimmelziekte veroorzaakt door Cryptococcus neoformans.
Cryptococcus	Een ziekteverwekkende schimmel, er bestaan verschillende soorten van.
Cryptomennorroe	De menstruatie zonder uitwendig bloedverlies.
Cs	Symbool voor het cesium element uit het periodiek systeem.
CSF	Kolonie stimulerende factor. CSF's zijn de voorlopers van de leukocyten in het bloed. Verder spelen zij een rol bij het reguleren van deling en ontwikkeling van stamcellen die zich in het beenmerg bevinden. Sommige van de kolonie stimulerende factoren bevorderen het uitrijpen van cellen die zich buiten het beenmerg bevinden.
CSIF	Cytokinen synthese remmende factor.
CSIZ	Coördinatiepunt standaardisatie informatievoorziening in de zorgsector.
CSN	1: Candidiasis stichting Nederland. 2: Controle-kweek supernatant.
CSO	1: Centrale spoedopvang. 2: Centraal coördinatieorgaan samenwerkende ouderenorganisaties.
CSZ	College sanering ziekenhuisvoorzieningen.
CT	1: Calcitonine. 2: Computer-tomografie. 3: Chlamydia trachomatis veroorzaakt in Nederland de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (SOA).
CTA	CT-angiografie, een combinatie van computertomografie en angiografie.
CTB	1: College voor de toelating van bestrijdingsmiddelen. 2: Centrum voor thuisbeademing.
CTC	Cardio-thoracale chirurgie.
CTE	Centrum voor terrestrische ecologie. Het CTE onderzoekt de ecologie op het land.
CTG	1: Cardiotocografie wordt toegepast om de hartfrequentie van de foetus en de samentrekkingen van de baarmoeder te controleren. Deze vorm van controle wordt meestal toegepast bij bevallingen op medische indicatie. 2: Centraal tuchtcollege voor de gezondheidszorg. 3: College tarieven gezondheidszorg, is sinds oktober 2006 samen met CTZ de NZa ofwel de Nederlandse zorgautoriteit.
CTL	Cytotoxische T-lymfocyten.
CTLp	Cytotoxische T-lymfocyt voorloper.
CTP	Cytidinetrifosfaat.
CTS	Carpaal tunnel syndroom.
CTSV	College van toezicht sociale verzekeringen.
CTU	College van toezicht op de uitvoeringsorganen.
CTZ	College toezicht zorgverzekeringen, is sinds oktober 2006 samen met CTG de NZa.
Cu	Symbool voor het koper (cuprum) element uit het periodiek systeem.
CU	1: Klinische eenheid. 2: Colitis ulcerosa. U kunt hier ook de scriptie van Arda over colitis ulcerosa inzien.
Culicide	Een middel dat muggen doodt.
Culmineren	Het bereiken van een hoogtepunt.
Cumulatief of cumulatieve	Het zich ophopen of opstapelen. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op gifstoffen of geneesmiddelen.
Cuppen	Zie cupping.
Cupping	Het zetten van cups wordt ook bij de acupunctuur toegepast en valt dus onder de traditionele Chinese geneeswijzen, de TCG of TCM.
Curabel	Het geneeslijk zijn.
Curatie	Genezing.
Curatief	Genezend.
CV&V	Continentie verpleegkundigen en verzorgenden.
CVA	1: Cardio-vasculair accident. 2: Cerebro-vasculair accident.
CVADF	Christelijke vereniging angst- en dwangstoornissen en fobieën.
CVAH	College voor accreditering huisartsen.
CvB	Centrum voor bevolkingsonderzoek.
CVBO	Commissie voor de vernieuwing van het biologie onderwijs.
CvI	Commissie voor indicatiestelling.
CVI	Centraal veterinair instituut.
CVL	Centraal veneuze lijn.
CVLG	Centrum voor lichaam en geest.
CvO	College voor osteopathie.
CVO	Centrum voor ouderenonderzoek.
CVOI	Cardio vasculair onderwijs instituut.
CvP	Centrum voor psychiatrie.
CVP	1: Cliënt vertrouwenspersoon. 2: Cyclofosfamide, vincristine en prednison.
CvR	Centrum voor revalidatie.
CVRM	Cardiovasculair risicomanagement.
CVS	Chronisch vermoeidheids-syndroom. Zie encefalomyelitis.
CVTM	Coördinatie vrijwillige thuiszorg en mantelzorg.
CVV	1: Collectief vraagafhankelijk vervoer. 2: Cliëntenraad verpleging en verzorging.
CVVH	Continue venoveneuze hemofiltratie.
CVZ	1: Cardio-vasculaire ziekten. 2: College voor zorgverzekeringen. 3: College van ziekenhuisvoorzieningen. 4: Christelijke vereniging van zorginstellingen.
CW	Chemische wetenschappen.
Cx	Connexin, een gen.
Cyanocobolamine	Vitamine B12.
Cyclisch	Iets wat periodiek terugkeert of zich in een kring beweegt.
Cyclus	Kring of kringloop. Zie ook cyclisch.
CYP	Cytochroom P450, een enzym.
Cys (C)	Het aminozuur cysteïne.
Cystalgie	Pijn in de urineblaas.
Cyste of cystis	Een holte of blaas gevuld met stroperige of taaie vloeistof.
Cysteïne	Een aminozuur wat zwavel bevat.
Cystica	Zie Cysticercus
Cysticercus	De blaasvin of blaasworm, een overgangsvorm van het lintwormei naar de volwassen lintworm. Deze wormsoort kan in verschillende organen binnendringen en ziekten genereren.
Cystitis	Blaascatarre of blaasontsteking; ontsteking in het slijmvlies van de blaas.
Cystocele	Een zogenaamde blaasbreuk, het uitpuilen of uitzakken van de urineblaas.
Cystoom of cystoma	Een hol gezwel, voornamelijk bij de eierstok voorkomend.
Cyt	Cytosine.
Cyto-	In samenstellingen: de cellen betreffend.
Cytokinen	Cytokinen worden niet door klieren afgescheiden maar door vele verschillende cellen afgegeven. Het zijn eiwitten en peptiden die een signaalfunctie vervullen. Ze lijken op hormonen en hun aantal is zeer groot. Ze zijn betrokken bij de afweer, het immuunsysteem en de vorming van bloedcellen.
Cytomegalovirus	Afgekort tot CMV, is één van de herpesvirussen. Deze smeerlappen kunnen zich verspreiden door middel van bijvoorbeeld speeksel en urine maar ook bij seksueel contact of een bloedtransfusie. Ze ondermijnen het immuunsysteem van ons lichaam.
Cytoplasma	Het vloeibare deel van een cel of celplasma. Cytoplasma wordt ook wel protoplasma genoemd.
Cytostaticum	Een middel dat een belemmerende werking uitoefent op de celdeling en celgroei. Het meervoud van deze middelen is cytostatica, er bestaan er nogal wat...
CytR	Cytokine receptor.
CZ	1: Colloïdaal zilver. 2: Complementaire zorg.
CZK	Consultatiebureau voor zuigelingen en kleuters.
CZO	1: Centrale zorg-overeenkomst. 2: College ziekenhuis opleidingen.
CZS	Afkorting van het centraal zenuwstelsel.
CZT	Cognitieve zelftherapie.

Afkorting of woord:	Verklaring:
D	1: Dioptrie, zie aldaar. 2: Dalton. 3: Op een recept; verdeel. 4: Dilutie, een decimale verdunning. 5: Het aminozuur aspartaat.
D4T	Stavudine, een middel tegen infectie-ziekten. Het wordt ingezet bij een HIV-infectie.
dA	Desoxy-adenosine.
DA	Dopamine.
DAB	1: Diaminobenzidine. 2: Ductus arteriosus Botalli. 3: Di-aminoazobenzidine.
DAC	1: Dag activiteiten centrum. 2: Desoxy-adenosyl-cobalamine.
Dactylitis	Ontsteking van een vinger.
Dactylogie	Vingerspraak of vingertaal, het spreken met behulp van de vingers.
DAG	Diacyl-glycerol.
Dalton	De eenheid van moleculairgewicht. Het symbool is D of Da.
Daltonisme	Het vooral voor de kleuren groen en rood kleurenblind zijn.
DAO	Diamine-oxidase.
DAP	Dagbehandeling algemene psychiatrie.
DAT	1: Dementie Alzheimer-type. 2: Differentiële aanlegtest. 3: Gedifferentieerde agglutinatietest.
Dauwworm	Een bij kleuters en zuigelingen optredende vorm van constitutioneel (atopisch) eczeem (eczematoïd).
DAWE	Diacetyl-wijnzuurester.
dB	Decibel, de eenheid van geluidsintensiteit. Het kleinste verschil in de sterkte van geluid wat het menselijk oor kan onderscheiden is ongeveer 1 dB.
Db	Symbool voor het dubnium element uit het periodiek systeem.
DBC	Diagnose behandel combinatie. Het is de bedoeling dat ziekenhuizen meer met elkaar gaan concurreren. Op 1 januari 2005 zijn hiertoe onder meer de DBC's ingevoerd.
DBD	Disruptieve gedragsstoornis. Bij DBD noemt men drie groepen van gedrag: met antisociale, agressieve en oppositionele (tegenwerken of verzet) verschijnselen.
DBE	Dubbelballon-endoscopie.
DBH	1: Dopamine-bètahydrolase. 2: Dopamine-bèta-hydroxylase
DBP	Diastolische bloeddruk. Dit is de minimale bloeddruk.
DBPG	Dubbel blind, placebo gecontroleerd.
DBPGOVT	Dubbel blinde, placebo gecontroleerde orale voedseltest.
DBT	Dialectische gedragstherapie.
d.c.	Op een recept: tijdens de maaltijd.
DC	1: Diagnostisch centrum. 2: Ductus colligens. 3: Decompensatio cordis, hartfalen of hartzwakte. 4: Dendritische cel. Dendritisch betekent boomvormig of vertakt.
d.c.c.	Op een recept: met een bijsluiter verstrekken.
DCDL	Diagnostisch centrum diaconessenhuis Leiden.
d.c.m.	Op een recept: met een waarschuwing verstrekken.
DCM	Dilaterende cardiomyopathie.
DCN	Diëtisten coöperatie Nederland.
d.c.p.	Op een recept: met een verbod verstrekken.
DCPIP	Dichloorfenol-indofenol. Deze stof kleurt rood in een zuur milieu en in een basisch milieu blauw.
d.d.	Op een recept: per dag.
DD	Doktersdienst.
DDAVP	Desamino-D-arginine-vasopressine.
ddC	Zalcitabine, een middel tegen infectie-ziekten. Het wordt ingezet bij een HIV-infectie.
DDC	Didesoxycitidine.
DDD	Gedefiniëerde dagelijkse dosis ofwel de vastgestelde hoeveelheid voor elke dag.
ddI	Didanosine, een middel tegen infectie-ziekten. Het wordt ingezet bij een HIV-infectie.
DDS	Diamino-difenyl-sulfon.
DDT	Een insecticide en afkorting van dichloor-difenyl-trichloorethaan.
DE	D-antigeen eenheden.
DEA	Di-ethanolamine.
DEC	1: Dier-experimenten commissie. 2: Dendritische epidermale cel.
Decibel	Eenheid van geluidsdruk en een tiende deel van een Bel. Een enkele dB is wel zo ongeveer het kleinste verschil in geluidssterkte dat het menselijk gehoor kan waarnemen.
Decongestivum	Een geneesmiddel dat congestie doet verminderen.
DEET	Di-ethyltoluamide. De meeste middelen tegen muggen bevatten DEET. Deze blijken ook bruikbaar tegen tekenbeten.
Defect	Het ontbreken van of een gebrek aan iets.
Defensin	Defensinen zijn eiwitten die betrokken zijn bij de afweer van het menselijk lichaam (immuunsysteem). Bèta defensin is één van deze eiwitten.
Deficiëntie	Een tekort of gebrek.
Deficit	Het tekort of ontbreken aan iets.
Dehydratie of dehydratatie	Een tekort aan vocht in of ontrekking aan de weefsels.
Deltaspier	Musculus deltoideus.
Demodex	Een geslacht van mijten.
Densiteit	De dichtheid of de hoeveelheid van een bepaalde stof in een zeker volume.
Dentine	Tandbeen of tandstof.
DEP	Diesel-uitlaatdeeltje.
Depigmentatie	Het verdwijnen van het pigment.
Depilatorium	Ontharingsmiddel.
Depot	De ophoping of voorraad van een stof op een bepaalde plaats in het lichaam.
Derivaat	Een chemische verbinding die is afgeleid uit een andere verbinding.
Dermatitis	Ontsteking van de huid.
Dermato-	In samenstellingen: met betrekking tot de huid.
DES	Diëthylstilbestrol. DES werd gedurende de periode na het einde van de tweede wereldoorlog tot 1975 vaak voorgeschreven. Bij een dochter van een moeder die gedurende de zwangerschap DES heeft gebruikt bleek dit geneesmiddel de kans op gynaecologische problemen en het krijgen van vagina- of baarmoederkanker te vergroten. De moeder zelf had een grotere kans op het krijgen van borstkanker. Bij een zoon kunnen zich afwijkingen aan de geslachtsorganen voordoen.
Desaturase	Bij de synthese van vetzuren zijn twee belangrijke enzymen betrokken, elongase en desaturase. Het desaturase enzym is bijvoorbeeld nodig voor het omzetten van alfa-linoleenzuur (ALA) naar stearidonzuur (SA). Zie ook: elongase.
Desaturatie	Het overgaan van een verzadigde in een onverzadigde verbinding. Door middel van desaturatie en het verlengen van de molecuulketen kunnen er meervoudig onverzadigde vetzuren gesynthetiseerd worden.
Desinfectans	Een middel dat ziektekiemen doodt.
Desinfecteren	Het ziektekiemvrij maken of ontsmetten.
Desoxyribonucleïnezuur	Zie: DNA.
Detox	Detoxificatie of ontgifting, het afvoeren van de aanwezige giftige stoffen.
Detoxicatie of detoxificatie	Ontgifting of ontwenningskuur bij een verslaving.
Deviant	Het afwijkend van de norm zijn.
DEX	Dexamethason.
DEXA	Tweevoudige energie röntgenstralen absorptiemetrie. Een ander woord wat voor DEXA gebruikt wordt is botdichtheidsmeting. Het is een techniek om door middel van absorptie van energie uit gammastralen de botmineraaldichtheid ofwel het kalkgehalte van een bot te meten. Het gehalte aan kalk in het bot is hoger naarmate er meer straling wordt geabsorbeerd. Met behulp van onderzoek dat de botdichtheid bepaalt kan, nog voor er een botbreuk optreedt, de diagnose osteoporose gesteld worden. DEXA biedt een zeer precies onderzoek, deze techniek wordt ook wel afgekort tot DXA.
Dexter	Rechter, rechts of rechtsdraaiend.
Dextrine	Zetmeelgom, een polysacharide.
Dextro-	In samenstellingen: rechts.
DFN	Diabetes fonds Nederland.
DFZ	Doelmatigheid farmaceutische zorg.
dG	Deoxyguanosine.
DG	Districts-geneeskundige.
DGAVP	Desglycinamide arginine vasopressine.
DGD	1: Districts-geneeskundige dienst. 2: Districts-gezondheidsdienst.
DGE	Diglycidylether.
DGEBPA	Diglycidylether van bisfenol-A.
DGLA	Dihomo-gamma-linoleenzuur, een omega-6 vetzuur. De afkorting DGLZ wordt ook wel gebruikt.
DGLZ	Dihomo-gamma-linoleenzuur. De afkorting DGLA wordt vaker gebruikt.
DGN	Dialysegroep Nederland.
DGV	Stichting doelmatige geneesmiddelen-voorziening. Nederlands instituut voor verantwoord medicijngebruik. DGV is een onafhankelijke organisatie en heeft als doel de kwaliteit van het medicijngebruik in Nederland te bevorderen.
DH	Dermatitis herpetiformis.
DHA	Docosahexaeenzuur, een belangrijk omega-3 vetzuur. De afkorting DHZ wordt ook wel gebruikt.
DHAP	Daunorubicine/doxorubicine, hoge dosis cytarabine, adriamycine en cisplatinum. Deze stoffen vormen een combinatie voor chemotherapie.
DHCC	Dihydroxycholecalciferol, wordt tijdens de stofwisseling gevormd uit vitamine D.
DHEA	Dehydro-epiandrosteron. DHEA wordt voornamelijk in de bijnier geproduceerd en is een zwakke mannelijke kenmerken veroorzakende ofwel androgene stof.
DHEAS	Dehydro-epiandrosteron-sulfaat. De referentiewaarden klinische chemie zijn bij mannen en vrouwen verschillend.
DHF	Dihydrofolaat.
DHODH	Dihydro-orotaat-dehydrogenase. Dit enzym speelt een belangrijke rol bij de synthese van pyrimidine.
DHPR	Dihydro-pterine reductase.
DHT	Dihydrotestosteron behoort tot de steroïdhormonen. Het is testosteron in de biologisch actieve vorm die voor een normaal functioneren van de prostaat benodigd is.
DHV	Districts-huisartsen vereniging.
DHZ	Docosahexaeenzuur, een belangrijk omega-3 vetzuur. De afkorting DHA wordt veel vaker gebruikt.
DI	Diabetes insipidus, een weinig voorkomende vorm van diabetes.
Diabetes	Suikerziekte. Diabetes dreigt in Nederland, stand november 2007, de belangrijkste volksziekte te worden. Als relevante oorzaken worden een ongezonde levensstijl en het stijgend aantal ouderen - de vergrijzing - genoemd.
Diarree of diarrhoea	Buikloop komt voor bij allerlei aandoeningen van de darm zoals onder vele andere ontsteking, infectie en vergiftiging (o.a. antibiotica). Het uit zich in een waterdunne tot brijachtige ontlasting, in de volksmond ook wel race- of spuitpoep genoemd.
Diastole	De ontspanning of rustfase van het hart na elke samentrekking van de hartspier.
Diastolisch	Met betrekking tot de diastole.
DIB	Diagnostisch interview voor patiënten met borderline.
Dieet	Een vanwege medische redenen voorgeschreven wijze van voeding die afwijkt van het gemiddelde of normale.
Digestie	Spijsvertering.
Digestief of digestivum	Een middel ter bevordering van de spijsvertering.
DigiBOB	Digitaal bevolkings-onderzoek borstkanker.
Dilatatie of dilatatio	Uitzetting of verwijding.
Dilutie of dilutio	Zie verdunning.
DIM	Di-indolylmethaan. Dit indol vinden we in kruisbloemige groenten zoals broccoli, bloemkool, kool en spruiten. DIM kan niet oplossen in water.
Dioptrie	Dioptrie, afgekort D, is de eenheid voor lichtbreking van een lens. Een lens met een brandpuntsafstand van 1m heeft een sterkte van 1D. De sterkte 2D komt overeen met een brandpunt van 0,5m.
Dipeptidase	Een enzym uit de dunne darm dat peptiden afbreekt tot aminozuren.
Dipeptide	Een verbinding van twee aminozuren.
Diphyllobothrium	Een tot de cestoden behorende lintwormsoort.
Diplobacillus	Een zogenaamde dubbelbacil die chronische oogontsteking op zijn geweten heeft (Morax-Axenfeld).
Diplococcus	Deze kokken groeien paarsgewijs. De namen: gonokokken, meningokokken en pneumokokken.
DIS	1: Diffuse intravasale stolling. 2: Dissociatieve identiteitsstoornis. 3: DBC informatie systeem. Voluit is dit: Diagnose behandel combinatie informatie systeem.
DISA	Digitale intraveneuze subtractie-angiografie.
Discus	Schijf.
Disfunctie	Een verstoring voor wat betreft de normale werking van een orgaan in het lichaam.
Dissolvens	Een oplosmiddel.
Distentie	Overrekking of uitrekking.
Distoma of distomum	Een wormensoort van de ingewanden. Het is een oude benaming voor een aantal zuigwormen (trematoden).
Distorsie of distorsio	Een verstuiking of verzwikking.
DIT	1: Di-joodtyrosine. 2: Di-jodotyrosine. 3: Diffuse intravasale trombose.
Diurese of diuresis	Het door de nieren vormen van urine.
Diureticum	Plaspil, middel wat de urineproductie verhoogd.
DIVA	Diagnostisch interview voor volwassenen bij ADHD.
DJT	Di-joodtyrosine.
DKTP	Difterie, kinkhoest, tetanus en poliomyelitis. Dit vaccin is bedoeld als bescherming tegen deze vier ziektes. Het kan ook gecombineerd met 'Hib' gevaccineerd worden. Deze injectievloeistof bevat difterietoxoïde, kinkhoestvaccin, tetanustoxoïde, geïnactiveerd gezuiverd poliovirus (3 type's), aluminiumfosfaat, fenoxyethanol en formaldehyde. Er bestaat ook een acellulair kinkhoestvaccin, dit is de DaKTP.
DL	1: Dodelijke dosis. 2: Een afkorting van een stof die bestaat uit rechtsdraaiende (dexter) en linksdraaiende (laevo) isomeren.
DLC	Dunnelaagchromatografie.
DLI	Donor lymfocyten-infusie.
DLPA	D- en L-Fenylalanine.
DLV	Differentiële longventilatie.
DM	Diabetes mellitus.
DM2	Diabetes mellitus type 2.
DMAE	Dimethylamino-ethanol.
DMAP	Dimethylamino-fenol. Het wordt gebruikt tegen een vergiftiging met cyanide.
DMARD	Vertaald is dit een anti-reuma geneesmiddel dat de aandoening verzacht.
DMBA	Dimethylbenzanthracen.
DMG	Dimethylglycine.
DMPS	1: Dimercapto-propaan-sulfonaat. 2: Di-mercapto-propaan-sulfonzuur. 3: Di-mercapto-propionzuur.
DMS	Dimethylsulfide.
DMSA	1: Dimercaptobutaandizuur. 2: Dimercapto-succinaat.
DMSO	Dimethylsulfoxide.
DN	Diabetische nefropathie, schade aan de nieren veroorzaakt door diabetes mellitus (DM). Het is een ernstige aandoening waarbij verlies van nierfunctie optreedt. Er blijkt een hoog risico te bestaan op nierfalen en vroegtijdig overlijden.
DNA	Een Engelse afkorting voor wat bij ons desoxyribonucleïnezuur of DNZ heet. In de kern van alle cellen in het lichaam is het genetisch materiaal opgeslagen. Dit zijn spiraalvormig gewonden DNA strengen. Zij vormen zo de complexe chromosomen die de genen bevatten. Men schat dat het menselijk lichaam ongeveer 50.000 genen bevat! De oude benaming voor DNA is nucleïne.
DNCB	Dinitrochloorbenzeen.
DNES	Diffuus neuro-endocrien systeem.
DNF	Dinitrofenol.
DNN	Diëtisten nierziekten Nederland.
DNZ	Desoxyribonucleïnezuur, zie DNA.
DOC	Hier geen bestandsextensie van een erg bekende tekstverwerker maar: dementie onderzoek en casemanagement.
DoCoNed	Doping controle Nederland.
Dolicho-	In samenstellingen wordt bedoeld: lang.
Dominant	Overheersend.
Doorbloeding	De mate waarin weefsels van bloed worden voorzien.
Dopa	Dihydroxy-fenylalanine.
DOPAC	Dihydroxy-fenylazijnzuur.
Dopamine	Een als zogenaamde neurotransmitter in de weefsels van het centrale zenuwstelsel werkzaam hormoon.
Doping	Het gebruik maken van bepaalde middelen met als doel een grotere lichamelijke of geestelijke prestatie te bereiken.
Dorsaal of dorsalis	Behorend tot de rug of rugzijde.
DOS	Stichting de ontbrekende schakel.
Dosis	De toegepaste hoeveelheid van bijvoorbeeld een geneesmiddel.
DOT	Direct geobserveerde therapie.
DP	Stichting depersonalisatie. Deze stichting is een landelijke organisatie met als doel de belangen behartiging van mensen met depersonalisatie- en derealisatieklachten. De stichting komt op voor personen die lijden aan een primaire depersonalisatiestoornis, maar ook voor hen die regelmatig en in hoge mate last hebben van depersonalisatie- en/of derealisatieverschijnselen als symptoom bij een andere psychiatrische of neurologische stoornis.
DPA	Docosapentaeenzuur, één van de vetzuren.
DPC	Di-fenyl-cyclopropenon.
DPD	1: Desoxypyridinoline. 2: Districtspsychiatrische dienst.
DPG	Difosfoglycerinezuur.
DPN	Difosfopyridinenucleotide.
Draadwormziekte	Zie filariasis.
Drain	Een hulpmiddel zoals een buisje waarmee, op een niet natuurlijke wijze, vocht kan worden afgevoerd.
DRD	Dopa-responsieve dystonie, oftewel de ziekte van Segawa.
DRI	Desoxy-ribose.
dRib	Desoxy-ribose.
Drug	1: Een geneesmiddel, medicatie of medicament. 2: Een stof die veranderingen in het bewustzijn teweegbrengt. We kennen soft- en harddrugs. De eerste is licht of niet verslavend, de laatstgenoemde werkt wel verslavend.
Druiper	Zie gonorroe.
Druivensuiker	Zie glucose.
Ds	Symbool voor het darmstadtium element uit het periodiek systeem.
DS	Dermatan-sulfaat.
DSA	Digitale subtractie-angiografie.
DSB	District specialisten beraad.
DSM	Diagnostisch en statistisch handboek.
DST	Donorspecifieke transfusie.
dT	Desoxy-thymidine.
DTF	Directe toegankelijkheid fysiotherapie.
DTH	Vertraagd type hyper-sensitiviteit ofwel overgevoeligheid van het vertraagde type.
dTMP	Desoxy-thymidine-mono-fosfaat.
DTP	Difterie, tetanus en polio-myelitis. Dit vaccin is bedoeld als bescherming tegen deze drie ziektes. Het kan ook gecombineerd met 'Hib' gevaccineerd worden. Deze injectievloeistof bevat difterietoxoïde, tetanustoxoïde, geïnactiveerd gezuiverd poliovirus (3 type's), aluminiumfosfaat, fenoxyethanol en formaldehyde.
DTT	Dithiotreïtol.
Ductaal	In een ductus ofwel buis, gang of kanaal.
Ductus	Een afvoerbuis, gang of kanaal. Het lichaam bezit veel van deze kanalen, het meervoud is ducti.
Duodenaal	Met betrekking tot het duodenum, de twaalfvingerige darm.
Duodenitis	Ontsteking van het duodenum.
Duodenum	Dit is de zogenaamde twaalfvingerige darm, het eerste gedeelte van de dunne darm.
Duplex	Dubbel of tweevoudig.
Duplicatus	Dubbel of tweevoudig.
DVA	Drugvrije afdeling.
DVN	Diabetes vereniging Nederland. De DVN heet nu NDF.
DVP	Districts verloskundig platform.
DVT	Diep veneuze trombose.
DWI	Darmweginfectie.
DXA	Zie: DEXA.
Dy	Symbool voor het dysprosium element uit het periodiek systeem.
Dynamica	De bewegingsleer.
Dynamisch	Het bewegen of de kracht betreffend.
Dyschromie of dyschromia	Een gestoorde pigmentvorming in huid of haar.
Dysgeusie	Een storing in het gewaarworden van smaak.
Dysglycemie	Een glucose-intolerantie. De glucose-spiegel op de nuchtere maag is dan hoger dan normaal.
Dyskinesie of dyskinesia	Een bewegingsstoornis.
Dyslexie	Leeszwakte of de zogenaamde woordblindheid.
Dysodontie	Een storing in de aanleg van het gebit.
Dyspepsie of dispepsia	De spijsvertering die niet naar behoren functioneerd. Dit komt bij verschillende aandoeningen voor. Het kan de volgende klachten opleveren: braken, misselijkheid, oprispingen, pijn in de maagstreek, brandend zuur of een vol gevoel in de bovenbuik.
Dyssomnia	Het slecht slapen of een gestoorde slaap.
Dystrofie of dystrophia	Een groeistoornis, degeneratie of voedingsstoornis van cellen, organen of weefsels in het lichaam.
DZ	Dizygoot ofwel twee-eiïg.
DZN	Digitaal ziekenhuis Nederland.

Afkorting of woord:	Verklaring:
E	1: Eenheid. 2: Het aminozuur glutamaat.
EAA	Essentieel aminozuur.
EA-AggEC	Entero-adherente-aggregatieve E. coli.
EACA	Epsilon amino-capronzuur.
EADV	Beroepsorganisatie voor diabetes zorgverleners. De EADV maakt zich sterk voor een stevige positie van hun leden in het werkveld en de maatschappij. Het lidmaatschap staat open voor alle verpleegkundigen en BIG-geregistreerde praktijkondersteuners die in de diabeteszorg werken. Praktijkondersteuners zonder verpleegkundige achtergrond blijken van harte welkom als relatielid.
EAE	1: Experimentele allergische encefalomyelitis. 2: Experimentele auto-immune encefalomyelitis.
EAHP	Europese associatie voor hypno- psychotherapie.
EAIP	Europese associatie voor integratieve psychotherapie.
EAN	Europees artikel nummer. Het is de bekende streepjescode die een uniek nummer vertegenwoordigd.
EANG	Europese academie voor natuurlijke gezondheidszorg.
EAP	Europese associatie voor psychotherapie.
EAR	Vertaald is dit: geschatte gemiddelde behoefte.
EAST	Enzyme allergo sorbent test.
EAT	Experimentele allergische thyreoïditis.
EATRG	Vereniging Europese actie voor therapievrijheid en recht op gezondheid.
EAZ	Essentieel aminozuur.
EB	1: Epstein-Barr. 2: Elementair lichaampje.
EBCA	Epstein-Barr capside antigeen.
EBNA	Epstein-Barr nucleair antigeen.
EbR	Erytroblast receptor.
EBV	Epstein-Barr virus.
EC	1: Electrisch geleidingsvermogen. 2: Erytrocyten concentraat. 3: Eerstelijns centrum. 4: Epi-catechine.
ECB	1: Europees chemicaliën bureau. 2: Eenheid voor chronische beademing. 3: Eerstelijnszorg door cliënten bekeken.
ECC	1: Extracorporale circulatie. 2: Excitatie-contractie koppeling.
ECF	Eosinofiele chemotactische factor.
Ecforie of ecphoria	Het zich opnieuw bewust worden van een geheugenbeeld.
ECG	1: Epi-catechine gallaat. 2: Afkorting van electrocardiogram of electrocardiografie, ook wel het hartfilmpje genoemd.
ECH	Europese commissie voor homeopathie.
ECHAMP	Europese koepel van fabrikanten van homeopathica.
Echinococcus	Dit is de met vocht gevulde blaasworm, de larve van de hondenlintworm of Taenia echinococcus. Het ding blijkt zeer groot te kunnen worden.
ECM	1: Erythema chronicum migrans. 2: Extracellulaire matrix.
E.coli	Escherichia coli die behoort tot de familie van de Enterobacteriaceae.
Ecologie	De leer van het leven en de voorwaarden van bestaan der organismen in relatie tot hun omgeving.
ECP	1: Eurocertificaat voor psychotherapie. 2: Europees certificaat voor psychotherapie. 3: Eosinofiel kationisch eiwit.
ECPM	Europese koepel voor pluraliteit in geneeskunde.
ECR	Extracellulaire ruimte, de buiten de cellen gelegen ruimte.
ecSOD	Extracellulaire superoxide dismutase is een belangrijke antioxidant voor het inwendig bekleedsel ofwel endotheel (endothelium) van de bloedvaten.
Ectoparasiet	Zie: epizoön.
ECT	Electro convulsie of convulsieve therapie. Men noemt ECT ook wel electro-shock therapie. ECT wordt als therapievorm toegepast bij zwaar depressieve patiënten. De therapie bestaat uit het, via electroden op het hoofd, toedienen van een aantal gecontroleerde stroomstoten door de hersenen. ECT wordt alleen toegepast wanneer andere vormen van therapie geen effect sorteren en kan enig tijdelijk (?) geheugenverlies veroorzaken.
ECV	1: Electro cardio-versie. 2: Extracellulaire vloeistof. 3: Extracellulair volume.
ECW	Extracellulair water. Het intracellulaire water (ICW) en het extracellulaire water (ECW) vormen samen het totaal lichaamswater (TBW).
Eczeem of eczema	Een vaak voorkomende aandoening die de buitenste laag van de huid betreft, de opperhuid of epidermis. Er bestaan talrijke soorten eczeem en verschijningsvormen hiervan. Een aantal vormen: roodheid van de huid of vorming van blaasjes, vlekken, puisten, korsten, schilfers, knobbels, blaren of etter. Het kan op elke leeftijd bij zowel man als vrouw optreden en acuut of chronisch van aard zijn. De oorzaken van dit soms hevig jeukende ongemak zijn eveneens talrijk.
Eczematoïd	Een constitutioneel eczeem.
ED	1: Elementair dieet. 2: Effectieve dosering.
EDA	Epidurale analgesie.
EDRF	Endothelium (endotheel) afgeleide relaxing factor, een vaatverwijdende stof ofwel vasodilatator.
EDS	Ehlers-Danlos-syndroom. EDS is een erfelijk bepaalde ziekte van bindweefsel die een wisselend ziektebeeld laat zien. De term mesenchymose wordt ook gebruikt.
EDTA	1: Ethyleen-diamino tetra-azijnzuur. 2: Ethyleen-diamino tetra-acetaat. 3: Europese dialyse en transplantatie associatie.
EDV	Eind-diastolisch volume.
EEA	1: Energetische emissie analyse. 2: Energie emissie analyse.
EEG	Electro-encefalogram of encefalografie.
Eetstoornissen	Hieronder vallen onder andere anorexia nervosa en boulimia nervosa.
EF	1: Executieve functie. 2: Extractum fluidum ofwel vloeibaar extract of aftreksel.
EFA	Essentieel vetzuur. De afkorting EVZ wordt ook wel gebruikt.
Efeliden of ephelides	De zogenaamde zomersproeten die vooral bij roodharige en blonde typen voorkomen, met name in de zomer.
Effector	Iets bewerkstelligen of teweegbrengen. Het op een prikkel of stimulans reagerende eindorgaan, systeem van cellen of weefsels.
Effusie	Het in weefsel of naar een lichaamsholte doorsijpelen van vloeistof.
EFO	Electro-fysiologisch onderzoek. Het is een onderzoek naar hartritme stoornissen. Het onderzoek wordt uitgevoerd om informatie te verkrijgen over de soort ritmestoornis en de plaats in het hart waar deze ontstaat. De metingen worden verricht met behulp van een dun slangetje (catheter) dat door de bloedvaten naar het hart geschoven wordt.
EFP	Milieu-vriendelijke werkwijze.
EFPP	Europese federatie voor psychosynthese psychotherapie.
EFSA	Europese voedselveiligheid autoriteit.
EGC	Epigallo-catechine.
EGCG	Epigallo-catechine-gallaat.
EGF	1: Epidermale groeifactor. 2: Epitheliale groeifactor.
EGS	Europese galactosemie vereniging.
EGU	Endo glucanase eenheid of eenheden.
EHBH	1: Eerste hulp bij hartstoring. 2: Eerste hulp bij een hersenschudding.
EHBO	Eerste hulp bij ongelukken.
EHBSO	Eerste hulp bij sportongevallen.
EHC	Erfelijke hyper-cholesterolemie.
EHEC	1: Enterohemorragische E. coli. 2: Enterohemolytische E. coli.
EHS	Ectopisch hormonaal syndroom.
EI	Endoscopische index.
EIA	Enzym immuno analyse.
EIEC	Entero-invasieve E. coli.
Eierstok	Ovarium.
Eileider	Zie: salpinx.
Eisprong	Ovulatie.
EISRA	Europees instituut voor wetenschappelijk onderzoek naar Ayurveda.
Eiwit	Een proteïne wat is opgebouwd uit aminozuren. Er zijn zeer veel eiwitten actief in ons lichaam en ze hebben uiteenlopende functies.
EIZ	Expertisecentrum informele zorg.
EKD	Electronisch kinder-dossier.
EKN	Vereniging voor experimentele en klinische neurowetenschappen.
Eksteroog	Zie: clavus.
ELA	Eerstelijns advies.
ELANN	Eerstelijns advies noord Nederland.
ELC	Eerstelijns centrum.
Electroacupunctuur	Een methode van meten die gebruik maakt van talrijke beproefde punten, bekend uit de acupunctuur. Op deze wijze kan een diagnose gesteld worden.
Electrocardiogram	Met behulp van een ECG kan de toestand van de hartspier, het hartritme en de stroom door het hart in kaart gebracht worden.
Electro-encefalogram	Een EEG is het optekenen van de schommelingen die in de potentiaal van de grote hersenschors optreden.
Electrolyten	Dit zijn verbindingen zoals basen, zouten en zuren die opgelost in vloeistof gesplitst kunnen worden in ionen.
ELF	Extreem lage frequentie.
ELGZ	Eerstelijns gezondheidszorg.
ELHA	Eerste landelijke huisartsen associatie.
ELISA	Enzym-gekoppeld immuno-sorbent analyse (essaai of toets).
ELN	Europees laboratorium voor nutriënten.
Elongase	Voor de omzetting van vetzuren zijn twee enzymen van belang, elongase en desaturase. Bij het omzetten van bijvoorbeeld linolzuur (LA) in gamma-linoleenzuur (GLA) is het desaturase enzym benodigd. Omzetting van GLA in dihomo-gamma-linoleenzuur (DGLA) gebeurt door middel van het elongase enzym wat de keten van moleculen verlengt. Zie ook: desaturase.
Elongatie of elongatio	Langer worden, uitrekking of verlenging.
ELP	Eerstelijns psycholoog.
ELUS	Endoluminale ultrasonografie.
ELW	Emotioneel lichaamswerk.
ELWP	Externe leer- en werkperiode.
Elytitis	Ontsteking van de schede.
ELZ	Eerstelijns zorg.
EM	Electronenmicroscoop of electronenmicroscopie.
EMA	1: Endomysium antistof. 2: Epitheel-membraan antigeen. 3: Electromagnetische analyse.
EMC	Esthetisch medisch centrum.
EMD	1: Electronisch medicatie dossier. 2: Electronisch medisch dossier.
EMEA	Europees agentschap voor de evaluatie van geneesmiddelen.
Emeticum	Een middel om braken op te wekken.
EMF	1: Electromagnetisch veld. 2: Endomyocardiale fibrose.
EMG	Electromyogram of electromyografie. De letterlijke betekenis van het EMG is de weergave van elektrische activiteit van de spieren. In de praktijk worden zowel de activiteiten van zenuwen als van spieren gemeten en vastgelegd.
EMGO	Instituut voor extramuraal geneeskundig onderzoek.
EMGZ	1: Extramurale gezondheidszorg. 2: Eerstelijns maatschappelijke gezondheidszorg.
EMH	Extramedullaire hematopoiesis.
EMP	1: Europees medisch paspoort. 2: Estramustinefosfaat. Het middel vertraagt de celdeling van tumorcellen in uitgezaaid prostaatcarcinoom.
Emulgator	Een meestal chemische stof die gebruikt wordt voor het maken van farmaceutische emulsies.
EMV&G	Elektromagnetische velden en gezondheid.
ENA	Extraheerbaar nucleair antigeen.
Encefalitis of encephalitis	De door een bacteriële- of virusinfectie veroorzaakte ontsteking van hersenweefsel.
Encefalomyelitis	Benevens ontsteking van de hersenen betreft het hier ook ruggemerg.
Endo-	In samenstellingen als: binnen, in of inwendig.
Endocrien	Met betrekking tot het afgeven van hormonale stoffen in het bloed.
Endogeen	Het ontstaan van binnenuit. Dit in tegenstelling tot exogeen.
ENG	Electro-nystagmo-grafie. ENG staat voor de registratie van nystagmus door middel van het vastleggen van de schommelingen in de electrische potentiaal in de oogkas (orbita). Nystagmus is een zich herhalende ritmische, heen-en-weer gaande, snelle beweging van de oogbol. Men noemt dit ook wel een oogbeving, oogbolstuipen of siddering van het oog. Er bestaan verschillende vormen van nystagmus.
ENL	Erythema nodosum leprae.
eNOS	Endotheliale NO-synthase.
ENS	Enteraal zenuwsysteem.
Enteritis	Ontsteking van het darmslijmvlies.
Enterobacter	Een voornamelijk infecties aan de darm en urineweg veroorzakende bacterie.
Enterohormonen	Een aantal van deze hormonen zijn in het centrale zenuwstelsel werkzaam maar ze hebben voornamelijk een regelende invloed op het maag-darmkanaal. Ze worden afgescheiden door endocriene cellen.
Enterotoxine	1: Een schadelijke stof met een voorkeur voor het darmkanaal. 2: Een schadelijke stof (toxine) die door verschillende bacteriën in het darmkanaal wordt gevormd.
Entstof	Vaccin.
E-nummer	Er kunnen aan een voedingsproduct stoffen worden toegevoegd door de fabrikant. Zie ook: additief.
Enzym	Zonder zelf te veranderen versnelt of vertraagt een enzym bepaalde scheikundige processen in het lichaam. Voor ieder proces is een specifiek enzym benodigd. Onze spijsvertering en stofwisseling kunnen zonder enzymen niet functioneren.
EOC	Eerstelijns onderzoek centrum.
EOG	Electro-oculogram of electro-oculografie.
EORTC	Europese organisatie voor de behandeling van kanker.
EOV	Enkelvoudig onverzadigd vetzuur. De afkorting MUFA wordt vaker gebruikt.
EP	1: Vertaald is dit: opgewekt potentiaal. 2: Etoposide en platinol of cisplatine, een cytostatica combinatie.
EPA	Eicosapentaeenzuur, een omega-3 vetzuur. De afkorting EPZ wordt ook wel gebruikt
EPAR	Europees publiek beoordelings-rapport. Hierin zijn de belangrijkste gegevens uit het verrichtte onderzoek bij mens en proefdier samengevat. Zie ook: NPAR.
EPD	Electronisch patiënten dossier.
EPEC	Entero-pathogene E. coli.
EPF	1: Externe pathogene factor. 2: Epidermis proliferatiefactor. 3: Europees patiënten forum.
Epi-	In samenstellingen: boven, op of over.
EPI	Exocriene pancreas insufficiëntie. Dit is het niet voldoende afscheiden van enzymen voor de spijsvertering door de alvleesklier ofwel pancreas. Er ontstaan hierdoor problemen met de spijsvertering.
Epicrien	Endocriene cellen die hormonale stof afgeven aan andere cellen.
Epidermis	De opperhuid, het bovenste of buitenlaagje.
Epifyt	1: Een op de huid levende schimmel. 2: Een plant die op een andere plant groeit zonder daaraan voeding te onttrekken.
Epizoön	Een bij de mens voorkomende dierlijke parasiet. We vinden ze op de huid en in het haar. Het meervoud van deze beestjes is epizoa.
EPO	1: Erytropoëtine. 2: Eosinofiel peroxidase. 3: Epidemiologisch preventief onderzoek.
EPOS	Experimenteel psychologische onderzoekschool.
EPP	Erytropoëtische protoporfyrie.
EPS	Geëxpandeerde polystyreen-hardschuim.
EPSP	Exciterende of excitatorische postsynaptische potentiaal.
EPTI	Experimentele pathologie in de tumor-immunologie.
EPX	Eosinofiel proteïne-X, een giftig eiwit.
EPZ	Eicosapentaeenzuur, een omega-3 vetzuur. De afkorting EPA wordt veel vaker gebruikt.
Eq	Equivalent of gelijkwaardig.
Er	Symbool voor het erbium element uit het periodiek systeem.
ER	Endoplasmatisch reticulum. Het ER bevindt zich in een lichaamscel. Het is opgebouwd uit een soort van vlakke blaasjes. De met elkaar verbonden binnenruimtes, de cisternen, vormen een netwerk van kanaaltjes door de cel.
ERA	Europese nier associatie.
ERAS	Vertaald is dit: beter herstel na een operatie.
ERCP	Endoscopische retrograde cholangio-pancreaticografie. ERCP is een inwendig endoscopisch onderzoek van de galwegen, galblaas en de alvleesklier. Deze worden door middel van röntgenstralen zichtbaar gemaakt. Tegenwoordig wordt dit onderzoek ook wel uitgevoerd met een MRI-scan. Dit heet dan MRCP.
Erffactor	Zie: gen.
ERG	Electro retinogram.
Ergocalciferol	Vitamine D2.
Ergotherapie	Een ergotherapeut helpt mensen die door een ziekte, aandoening of ongeluk moeite of beperkingen hebben bij het uitvoeren van allerlei alledaagse handelingen. Verder gaat het ook om beperkingen die mensen bij hun werk, studie en besteding van vrije tijd ervaren.
ERPF	Effectieve renale plasma doorstroming.
Es	Symbool voor het einsteinium element uit het periodiek systeem.
ES	Extractum siccum ofwel droog extract of aftreksel.
Escherichia	Een bacteriën geslacht wat normaal - resident - bij de mens in de darm voorkomt. Wanneer er aan de darm gerelateerde problemen bestaan is het vaak zinvol om bij een laboratorium een test van ontlasting (feces) aan te vragen.
ESF	Erytropoëse stimulerende factor.
ESP	Vertaald is dit buitenzintuiglijke waarneming.
ESR	Erytrocyten sedimentatie waarde.
ESRD	Eind stadium renale (nier)ziekte.
ESS	Emotioneel stress-syndroom.
EST	1: Estrogeen substitutie therapie. 2: Estrogeen (oestrogeen) sulfotransferase.
Ester	De verbinding van een alcohol met een zuur.
ESV	Eind-systolisch volume.
ESWT	Extracorporale schokgolf therapie.
ET	1: Ergotherapie. 2: Epicutane test. 3: Emotieve therapie. 4: Essentiële trombocytemie.
ETA	Eicosatetraeenzuur, een omega-3 vetzuur.
ETAS	Electronisch therapie advies systeem.
ETEC	Entero-toxicogene Escherichia coli (E. coli).
ETF	Elektronen overdragende flavoproteïne.
Ethanol	Ethylalcohol.
ETO	Ethyleenoxide.
ETR	Effectieve thyroxine-ratio.
Eu	Symbool voor het europium element uit het periodiek systeem.
EU	Europese unie.
Euforie of euphoria	Een eigenlijk overdreven goede stemming.
EUR	Erasmus universiteit Rotterdam.
Euthanasie	Een opzettelijke handeling, in het belang van een ongeneeslijk zieke, om het leven liefst pijnloos te beëindigen.
EV	Extrafusale (spier)vezels.
EVLT	Endoveneuze lasertherapie.
EVN	Epilepsie vereniging Nederland.
EVOV	Enkelvoudig onverzadigd vetzuur. De afkorting MUFA wordt meer gebruikt.
EVS	Electronisch voorschrijf systeem.
EVV	Eerstverantwoordelijk verpleegkundige.
EVVA	Europese voedsel veiligheids-autoriteit.
EVZ	Essentieel vetzuur, meestal wordt de afkorting EFA gebruikt.
Exantheem of exanthema	Huiduitslag die veroorzaakt kan worden door vele geneesmiddelen en virussen.
Excretie	Het afscheiden van bijvoorbeeld urine en zweet naar de buitenkant van het lichaam.
Exhaustio	Uitputting.
Exogeen	Opgeroepen door oorzaken van buitenaf. Dit in tegenstelling tot endogeen.
Expansie	Vergroting of uitzetting.
Expiratie	De uitademing.
Extensor	Een spier die doet strekken.
Extern of externus	Uitwendig.
Extraheren	1: Een extract bereiden. 2: Het uittrekken van bijvoorbeeld kiezen of tanden.
Extramuraal	Een deel van de hulpverlening gebeurt gewoon bij de mensen thuis. Men noemt dit ook wel extramurale, buiten de muren van een ziekenhuis gelegen, hulpverlening. Dit in tegenstelling tot intramuraal.
Extranucleair	Buiten de kern van de cel gelegen.
Extravesicaal	Buiten de blaas.
Extreem of extremus	Buitenste.
Extremiteit	Een uiterste.
Extremiteiten	Hier gaat het over de ledematen: onze armen en benen.
Extrinsic	Van buitenaf komend.
Extrusie	Uitstoting of uitvloeiing.
Exuberans	Overmatig groeiend, overvloedig uittredend of woekerend.
Exulcerans	Zweervormend.
Exulceratie	Verzwering.
Ex vacuo	Ten gevolge van een lege ruimte in het lichaam.
EZD	Electronisch zorg dossier.
EZP	Extramuraal zorgproduct.

Afkorting of woord:	Verklaring:
F	1: Symbool voor het fluor element uit het periodiek systeem. 2: Fahrenheit, een eenheid van temperatuur. 3: Het essentiële aminozuur fenylalanine.
FA	1: Formaldehyde. 2: Fanconi anemie, een erfelijke anemie.
Faalangst	Het vreselijk bang zijn om in bepaalde situaties niet voldoende te kunnen presteren, hetgeen overigens niet op reële gronden gebaseerd is.
FAC	Fluorouracil, Adriblastina (doxorubicine) en cyclofosfamide. Een vaak toegepast chemotherapie schema (cytostatica).
Faciaal of facialis	Het aangezicht of de aangezichtszenuw betreffend.
FACS	Fluorescentie-geactiveerd cel sorteren.
Factor IX	Factor IX is een normaal bestanddeel van menselijk bloed. Bij een tekort aan factor IX ontstaan stoornissen in de bloedstolling. Als gevolg hiervan kunnen bloedingen optreden in gewrichten, spieren of interne organen. Bloedingen kunnen spontaan of tengevolge van een ongeluk of een operatie ontstaan.
FAD	1: Flavine adenosine-dinucleotide. 2: Flavine adenine-dinucleotide. 3: Familiaire Alzheimer ziekte.
FADH	FAD, maar dan in gereduceerde vorm.
FAE	1: Foetale alcohol-effecten. 2: Follikel geassocieerd epitheel.
FAG	1: Fluorescentie angiogram. 2: Federatie antroposofische gezondheidszorg. Na een fusie is het nu de NVAZ.
Fagocyt	Een zogeheten 'vreetcel'. Dit is elke cel in het lichaam, in staat om schadelijke elementen zoals bacteriën in zich op te nemen en te vernietigen.
Fagocytose	Het vernietigen van in het lichaam binnengedrongen schadelijke elementen en afgestorven cellen door fagocyten.
FAGT	Federatie voor additief geneeskundig therapeuten.
FAH	Fenylalanine hydroxylase, bij mensen met fenylketonurie ofwel PKU ontbreekt dit enzym.
FAIZ	Federatie van algemene instellingen voor zwakzinnigenzorg.
Falanx	Het kootje van een teen of vinger.
Falciform	In de vorm van een sikkel.
FALW	Faculteit der aard- en levenswetenschappen.
FAM	Voeding als medicijn.
FAN	Federatie autonome nierpatiënten-verenigingen.
FAP	Familiale adenomateuze polypose of polyposis. FAP is een erfelijke aandoening waarbij in de jeugd en tienerjaren adenomateuze poliepen ontstaan. Deze poliepen bedekken de dikke darm en de endeldarm. Ze kunnen, wanneer niet behandeld, in een kwaadaardige vorm (kanker) overgaan.
FAPG	Vet-alcohol propyleen glycol.
Farmaca	Geneesmiddelen, medicamenten of medicijnen. Dit is het meervoud van farmacon.
Farmacologie	De kennis of leer van de geneesmiddelen.
Farmacon of pharmacon	Geneesmiddel, medicament of medicijn.
Farynx of pharynx	De keel of keelholte.
Fascie of fascia	Bindweefselvlies of peesblad dat de spieren bedekt.
Fasciola hepatica	De zogenaamde leverbot, een zuigworm of trematode die vooral bij schapen voorkomt in de lever. Bij de mens wordt de spijsvertering verstoord en treedt een vergroting van de lever op.
Fasciolopsis buski	Ook dit is een zuigworm die voornamelijk in de darm en lever voorkomt.
FAST	Gezicht, arm, spraak en tijdstip. Het is een test op kenmerken die bedoeld is om een beroerte (CVA) te herkennen.
FAU	Fungaal of fungeus amylase eenheid of eenheden.
FBC	Facilitair bedrijf chiropractie.
FBPN	Facilitair bureau patiëntenorganisaties Nederland.
FBW	Faculteit der bewegingswetenschappen.
FCD	Flexura coli-dextra.
FCDS	Fries centrum voor doven en slechthorenden.
FCHL	Familiair gecombineerde hyperlipoproteïnemie of hyperlipidemie. Deze, binnen een familie, erfelijke hyperlipoproteïnemie is een stoornis binnen de vetstofwisseling van het lichaam. Door een te geringe afbraak van de lipoproteïnen - verbindingen van eiwitten met vetten - wordt er een verhoogd gehalte in het bloed aangetroffen.
FCP	Fibroserende chronische pneumonie.
FCZ	Federatie complementaire zorg. De FCZ is per 31 december 2007 opgeheven en zal in het voorjaar van 2008 van start gaan onder de vleugels van de NPCF.
FD	Familiaire dysbètalipoproteïnemie. De afkorting FDB wordt ook gebruikt.
FDA	Voeding en geneesmiddelen administratie.
FDB	Familiaire dysbètalipoproteïnemie. De afkorting FD wordt ook gebruikt.
FDC	Folliculaire dendritische cel.
FDJ	Flexura duodeno-jejunalis.
FDP	Fibrine degradatie producten.
FDT	Fotodynamische therapie.
Fe	1: Het essentiële aminozuur fenylalanine. 2: Symbool voor het ijzer (ferrum) element uit het periodiek systeem.
Febriel	Koortsig.
Febrifugum	Een middel dat koorts weert.
Febris	Koorts, een hogere lichaamstemperatuur dan normaal. Wordt veelal veroorzaakt door een infectie of ontsteking waarbij vaak een snellere ademhaling en pols vast te stellen is.
Feces of faeces	Ontlasting of uitwerpselen (fecaliën). Een laboratorium onderzoek op ontlasting is bij veel klachten of een verstoring van de darmflora, zoals bij voorbeeld door antibiotica gebruik, vaak de aangewezen weg.
Fecoliet	Ontlasting die keihard is.
FEL	Familiaire erytrofago-lymfohistiocytose.
FENAC	Federatie van Nederlandse audiologische centra.
Fenol	Uit steenkolenteer verkregen carbolzuur.
Fenylketonurie	Zie: PKU.
FEP	Foto-electrische plethysmografie of plethysmogram.
Ferment	De oude naam voor enzym.
Fermentatie	Een door enzymen veroorzaakte gisting, ontleding of splitsing.
Ferritine	Een eiwit-ijzer verbinding.
FES	Nationale vereniging voor fibromyalgie patiënten eendrachtig sterk.
FEV	Geforceerd expiratoir volume. De maximale hoeveelheid lucht die na inademing in een bepaalde tijd geforceerd kan worden uitgeademd. Wanneer de gebruikte tijd bijvoorbeeld 1 seconde is wordt de afkorting FEV1. Voor de meting gebruikt men een zogenaamde spirometer.
FFA	Vrije vetzuren.
FFI	Fatale familiaire insomnie (insomnia, een slaapstoornis).
FFM	Vetvrije massa.
FFP	Vers-bevroren plasma.
FFT	Familie of gezinsgerichte therapie.
FGF	Fibroblast groei factor.
FGFR	Fibroblast groeifactor receptor.
FH	Familiaire hypercholesterolemie. Deze vorm van hypercholesterolemie ontstaat door het onvermogen van het lichaam om een voldoend grote hoeveelheid LDL-cholesterol uit het bloed af te voeren. Familiair wil hier zeggen dat deze aandoening erfelijk bepaald is.
FHA	1: Fyto-hemag-glutinatie. 2: Focus-huid-afstand.
FHT	1: Familiaire hypertriglyceridemie. 2: Foetale hart-tonen.
Fibra	Een vezel, spiervezel of zenuwvezel.
Fibrocyt	Cel van bindweefsel.
Fibromyalgie	Spierpijn wanneer er steeds meer spiervezels degenereren en plaats moeten maken voor bindweefsel.
Fibrose of fibrosis	Het toenemen van bindweefsel in een orgaan.
FIC	Familiaire intrahepatische cholestase.
FIGLU	Formiminoglutaminezuur. De FIGLU test toont bij een patiënt met foliumzuur-deficiëntie een overmaat van dit zuur in de uitgescheiden urine aan.
FIGON	Federatie voor innovatief geneesmiddel onderzoek Nederland.
Filaria	Een draadworm behorend tot de rondwormen. Ze worden overgedragen op de mens door de steek van een muskiet. Er bestaan verschillende soorten van.
Filariasis, filariosis of filariose	De draadwormziekte veroorzaakt door filaria.
Filiform	Draadvormig.
Filum	Draad, het meervoud is fila.
FIR	Ver-infrarood.
Fireva	De branchevereniging van fabrikanten en importeurs van revalidatie-hulpmiddelen.
FIS	Fysiotherapie informatie systeem.
Fissipaar	Het zich door deling of splijting voortplanten.
FITC	Fluoresceïne-isothiocyanaat.
FK	Farmacotherapeutisch kompas.
Flatulentie	Een opgeblazen gevoel of ophoping van gas in de darmen en winderigheid.
Flebologie	Leer van de bloedaderen en de ziekten van deze aderen.
Flexor	Buigspier.
Flora	1: De in het lichaam levende niet ziekmakende bacteriën. 2: De in een bepaald gebied levende planten en struiken.
Fm	Symbool voor het fermium element uit het periodiek systeem.
FMF	Familiaire Middellandse Zee koorts.
FMG	Forensisch medisch genootschap.
FMN	Flavine-mononucleotide, een co-enzym.
fMRI	Functionele magnetische resonantie beeldvorming.
FMS	Fibromyalgie syndroom.
FMWV	Federatie van medisch wetenschappelijke verenigingen.
FNA	Formularium van de Nederlandse apothekers.
FNAITP	Foetale en neonatale allo-immuun trombocytopenie.
FNB	Federatie van Nederlandse blindenbibliotheken.
FNH	Focale nodulaire hyperplasie.
FNLI	Federatie Nederlandse levensmiddelen industrie.
FNT	Federatie van Nederlandse trombosediensten.
FNWI	Faculteit der natuurwetenschappen, wiskunde en informatica.
FOB	Fecaal occult bloed.
Fobie	Angststoornis.
FOBT	1: Feces occult bloed test. 2: Fecaal occulte bloed test.
FODOK	Nederlandse federatie van ouders van dove kinderen. De FODOK is in 1956 opgericht om de belangen van dove kinderen en hun ouders te behartigen. De federatie is actief op veel verschillende terreinen.
Foetaal	De foetus betreffend.
Foetus	De vrucht in het lichaam van de moeder wordt gedurende de eerste dertien weken embryo genoemd, daarna spreekt men over de foetus.
FOH	Federatie van opleidingen hypnotherapie.
Folaat	Een algemene naam voor diverse verbindingen van foliumzuur.
Folinezuur	Folinezuur of folidinezuur heeft dezelfde werking als foliumzuur maar is veel krachtiger.
Foliumzuur	Foliumzuur noemt men ook wel eens vitamine B11.
FONA	Fout, ongeval en bijna accident.
FONG	Federatie van opleidingen in de natuurlijke geneeswijzen.
FOP	Fibrodysplasia ossificans progressiva. FOP is een zeldzame aandoening en wordt ook wel aangeduid als myositis ossificans.
Forensisch of forensis	Gerechtelijk.
FOS	Fructo-oligo-sacchariden, het zijn natuurlijke vezels.
Fosfaat	Het zout van fosforzuur.
Fosfolipide	Dit is elk fosfor bevattend lipide. De fosfolipiden in celmembranen kunnen we onderverdelen in onder andere fosfatidyl-choline, fosfatidyl-ethanolamine, fosfatidyl-serine, cardiolipine en sfingomyeline.
Fosfor	Een giftig element wat in het donker zichtbaar licht uitstraalt.
FOSS	Nederlandse federatie van ouders van slechthorende kinderen en van kinderen met spraak- en taal-moeilijkheden.
Fotochemisch	Onder invloed van licht treedt er een chemische reactie op.
Fotofobie	Lichtschuwheid.
Fotometer	Lichtsterkte meter.
Fototherapie	Het behandelen met gebruikmaking van licht.
FOVIG	Federatie van ouders van visueel gehandicapten.
FOZ	Financieel overzicht zorg.
FPA	1: Fibrinopeptide A. 2: Forensisch psychiatrische afdeling.
FPD	Forensisch psychiatrische dienst.
FPG	Fonds psychische gezondheid, de oude naam was NFGV.
FPI	Forensisch psychiatrisch instituut.
FPIA	Fluorescentie polarisatie immuno-analyse (essaai of toets).
FPK	Forensisch psychiatrische kliniek.
FPZ	Farmaceutische patiëntenzorg.
Fr	Symbool voor het francium element uit het periodiek systeem.
Fractuur of fractura	Een been- of botbreuk.
Fragilitas of fragiliteit	Breekbaarheid.
Fragmentatie	Het versplinteren of verdeling in stukjes.
Fragmentocyt	Een erytrocyt die hevig misvormd is, men gebruikt ook wel de naam schistocyt.
FRC	Functionele residu-capaciteit.
Frenalgie	Een pijnlijk middenrif.
Frenisch of phrenicus	Het middenrif of phren betreffend.
Frenitis of phrenitis	Ontsteking van het middenrif.
Frequent	Dikwijls, vaak of veelvuldig.
Frequentie	Het aantal malen of wisselingen uitgedrukt per tijdseenheid.
Frictie of frictio	Wrijving.
Frigide	Koel of koud.
Fru	Fructose.
Fructose	Vruchtensuiker.
FSB	Federatie slechtzienden- en blindenbelang.
FSF	Fibrine stabiliserende factor.
FSH	1: Fascio-scapulo-humeraal. Zie FSHD. 2: Het follikel stimulerend hormoon wordt door de voorkwab van de hypofyse afgescheiden. Het FSH stimuleert bij de man het rijpen van de zaadcellen. Bij de vrouw wordt de ontwikkeling van de eitjes in de eierstokken gestimuleerd en het vormen van het hormoon oestrogeen bevordert.
FSHD	Facio-scapulo-humerale dystrofie. De FSH vorm van spierdystrofie is een zeldzame, erfelijke vorm van spierdystrofie die veroorzaakt wordt door een genetishe afwijking. FSHD kenmerkt zich door een aantal karakteristieke symptomen. Het voornaamste kenmerk is de progressieve verzwakking en uiteindelijk verlies van kracht in de skeletspieren. De meest voorkomende spieren die aangetast worden zijn die van het aangezicht, de schouders en de bovenarmen/benen. In een vroeg stadium worden de spieren van het oog (voor het openen en sluiten) en de mond (glimlachen en fluiten) aangetast. Het verloop van de ziekte, die bij zowel mannen als vrouwen kan voorkomen, kan sterk verschillen en is moeilijk te voorspellen. Wanneer de ziekte al op jonge leeftijd optreedt zal het verloop veelal ernstiger zijn. Naarmate de ziekte vordert worden de getroffen patiënten door verzwakte spieren instabiel. Hierdoor kunnen zij uiteindelijk afhankelijk van een rolstoel worden.
FSME	Vroege zomer meningo-encefalitis.
FSMI	De federatie van sportmedische instellingen is de brancheorganisatie voor de meer dan veertig erkende sportmedische instellingen in Nederland.
FSP	Fibrinolytisch afbraakproduct.
FST	Afkorting van fenol-sulfo-transferase.
FT	Fourier transformatie.
FTA	Fluorescerende treponemale antistoffen.
FTAA	Fluorescerende treponemale antistoffen absorptie.
FTAT	Fluorescentie treponemale antilichaamtest.
FTD	Frontotemporale dementie.
FTE	Formazine troebelings-eenheid. De mate van troebeling in ons leidingwater wordt weergegeven in FTE. Men meet dit door de verstrooiing van het licht in het water te bepalen.
FTI	Vrije thyroxine index. Deze index geeft een beschrijving wat het aantal betreft van de thyroxine huishouding in het lichaam. Afhankelijk van de hoeveelheid globuline die thyroxine kan binden wordt de index bepaald. Naast deze index wordt ook wel de effectieve thyroxine verhouding of ETR toegepast.
FTO	Farmaco therapie overleg. Het FTO ondersteunt de huisarts en apotheker met onder andere werkboeken, bibliotheken en casuïstiek.
FTTO	Farmaco therapeutisch transmuraal overleg.
FU	Fluorouracil.
Fuc	Fucose.
Functie of functio	De verrichting of werking.
Fungemie of fungaemia	Het aanwezig zijn van schimmels of fungi in het bloed.
Fungicide	Een middel dat schimmels doodt.
Fungus	Een schimmel of zwam. Het meervoud is fungi.
FUS	Farmaco-therapeutische uittreksel service. Dit tijdschrift is een uitgave van de stichting FUS. Deze stichting heeft als doelstelling het bevorderen van medicatiebegeleiding ten behoeve van patiënten door artsen en apothekers. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van het tijdschrift berust bij de redactie. De redactie van FUS leest iedere maand negen onafhankelijke Nederlandse en Vlaamse tijdschriften en maakt van de artikelen uittreksels. De richtlijnen om te komen tot een goede samenvatting zijn gebaseerd op de richtlijnen van de oorspronkelijke tijdschriften. De tijdschriften die worden samengevat 'coveren' alle belangrijke onafhankelijke internationale tijdschriften op huisarts-geneeskundig en (farmaco)therapeutisch gebied. Het zijn, op alfabetische volgorde, de volgende tijdschriften: geneesmiddelenbulletin, huisarts nu (B), huisarts en wetenschap, medisch farmaceutische mededelingen, Nederlands tijdschrift voor geneeskunde, pharmaceutisch weekblad, pharma selecta, tijdschrift voor geneeskunde (B), tijdschrift voor huisartsgeneeskunde.Deze tijdschriften worden door het NHG en de KNMP aanbevolen om bij te blijven.
Fusogenen	Dit zijn stoffen die het samenvoegen (fusie) van cellen bewerkstelligen.
FUT	Fibrinogeen opname test.
FVB	Federatie vaktherapeutische beroepen. De FVB is de overkoepelende organisatie van de Nederlandse verenigingen voor Beeldende therapie (NVBT), Danstherapie (NVDAT), Dramatherapie (NVDT), Muziektherapie (NVvMT) en Psychomotorische therapie (NVPMT).
FV	Geforceerd volume.
FVC	Geforceerde vitale capaciteit.
FVGGz	Federatie verpleegkundigen geestelijke gezonheidszorg.
FVO	Federatie van ouderverenigingen.
FWG	Functiewaardering in de gezondheidszorg.
FWS	Friedrich Wegener stichting.
FX	Fragiel-x-syndroom.
Fyllochinon	Vitamine K.
Fysiek	Lichamelijk of lichamelijke gesteldheid.
Fysisch	1: Lichamelijk. 2: De natuurwetten volgend. 3: Met betrekking tot de natuur. 4: Tot de natuur behorend.
Fysocele	Een met gas gevuld gezwel.
Fyto-	In samenstellingen: met betrekking tot planten. Een voorbeeld is fytotherapie of kruidengeneeskunde.
FZ	Farmaceutische zorg.

Afkorting of woord:	Verklaring:
g	De afkorting van gram, een eenheid van gewicht.
G	1: Guanosine. 2: Het aminozuur glycine. 3: Guanine.
G6PD	Glucose-6-fosfaat-dehydrogenase. Het G6PD enzym treffen we gewoonlijk aan in rode bloedlichaampjes, de erytrocyten oftewel rode bloedcellen. Het enzym beschermt deze cellen onder andere tegen bepaalde vergiftige chemische stoffen.
Ga	Symbool voor het gallium element uit het periodiek systeem.
GA	1: Golgi-apparaat. 2: Glutaminezuur.
GAAZ	Geriatrische afdeling in een algemeen ziekenhuis.
GABA	1: Gamma-aminoboterzuur. 2: Gamma-aminobutyraat.
GAD	Glutaminezuur decarboxylase.
GAG	1: Glycosaminoglycaan. 2: Glucosaminoglycaan.
Gal	Galactose.
Galenisch	Galenisch geneesmiddel, een middel van natuurlijke plantaardige oorsprong.
Gallium	Een metaal, het symbool is Ga.
GALT	Darm geassocieerd lymfatisch of lymfoïd weefsel. Zie ook: BALT, CMIS, MALT, MIS, NALT en SALT.
Galzuur	Galzuren zijn de belangrijkste bestanddelen van de gal, ze worden in de lever gevormd uit cholesterol. Deze zuren zijn van belang voor het bevorderen van de vertering van vetten (lipiden) in de dunne darm. Er zijn verschillende aandoeningen waarbij het verstandig is een test op de galzuren te laten uitvoeren.
Gameet	Een voortplantingscel. De mannelijke zaadcel en de vrouwelijke eicel die zich verenigen tot een bevruchte eicel of zygote. Hier groeit, wanneer alles goed gaat, het embryo uit.
Gametocide	Een middel dat gameten doodt.
Gammastralen	Electromagnetische trillingen uitgezonden door radioactieve elementen.
Ganglia of gangliën	Het meervoud van ganglion.
Ganglioom	Een gezwel dat uit gaat van een ganglion.
Ganglion	Een peesknoop, verdikking van een zenuw of zenuwknoop. Het meervoud is ganglia of gangliën.
GAP	Goede agrarische uitoefening.
GAPZ	Geriatrische afdeling in een psychiatrisch ziekenhuis.
Gardnerella vaginalis	Een kokkobacil (coccus) die aan sommige ontstekingen van de vagina schuldig is.
GAS	Gegeneraliseerde angststoornis. Angststoornissen zijn binnen de psychiatrie de meest voorkomende stoornissen. Bij vrouwen blijkt het tweemaal zo vaak voor te komen dan bij mannen het geval is. De GAS is een brede aanwijzing die toestanden van stress en niet-kenmerkende spanningsklachten omvat. Dit zijn min of meer chronisch aanwezige buitensporige angst of bezorgdheid echter zonder paniekaanvallen. De angststoornissen gaan vaak gepaard met concentratie-stoornissen, piekeren, prikkelbaarheid, slaapstoornissen, verhoogde spierspanning en vermoeidheid.
Gaster	Maag. Andere namen die we voor de maag kunnen tegenkomen zijn: stomachus en ventrikel of ventriculus.
Gastheer	Een levend organisme waarop of waarin een ander organisme leeft en eventueel parasiteert.
Gastritis	Ontsteking van het slijmvlies van de maagwand.
Gastro-	In samenstellingen: de maag betreffend.
GAUZ	Geriatrische afdeling in een universitair ziekenhuis.
GAV	1: Geneeskundig adviseur particuliere verzeringszaken. 2: Geneeskundig adviseur bij een verzekeringsmaatschappij of maatschap.
GBE	Ginkgo biloba extract.
GBGD	Gemeenschappelijke bedrijfsgezondheidsdienst.
GBL	Gamma-butyrolacton.
GBM	Glomerulaire basaalmembraan of basale membraan.
GBO	Gemeenschappelijk beraad ouderenvoorzieningen.
GBW	Centrum gezondheidsbevordering op de werkplek.
GC	Gaschromatografie.
GCDC	Kiemcentra-dendritische cel.
GCFT	Gonokokken fixatie test. Met behulp van deze test wordt er in het bloed naar antilichamen tegen gonokokken gezocht.
GCLP	Goede controle laboratorium praktijken.
GCP	Goede klinische praktijk.
GCSF	Granulocyt kolonie-stimulerende factor. Deze zogenaamde groeifactor stimuleert, net als GMCSF, de aanmaak van witte bloedcellen.
Gd	Symbool voor het gadolinium element uit het periodiek systeem.
GDD	Gezondheidsdienst voor dieren.
GDH	Het enzym glucose dehydrogenase.
GDL	Gemeenschappelijk dierenlaboratorium.
GDP	1: Guanosinedifosfaat. 2: Goede distributie praktijken.
GDS	Geneesmiddelen dispensatie voor een sporter.
Ge	Symbool voor het germanium element uit het periodiek systeem.
GeBu	Geneesmiddelenbulletin.
GECKO	Groningen expertise centrum voor kinderen met overgewicht.
Gegranuleerd	In een korrel vorm.
Geharde olie	Zie: transvetzuur.
Gelatine	Een lijmachtige stof verkregen uit beenderen.
GEMO	Genexpressie, endocrinologie, metabolisme en oncologie.
Gen	Het gedeelte van een chromosoom in de celkern dat een erfelijk gegeven bevat.
Genen	Het meervoud van gen.
Generiek geneesmiddel	Een geneesmiddel dat onder de naam van de werkzame stof die er in verwerkt is verkocht wordt. Dit in tegenstelling tot geneesmiddelen die door de fabrikant onder een bepaalde naam geregistreerd zijn.
Genetica	De leer van de erfelijkheid.
Genetisch	De voortplanting betreffend.
Genus	Geslacht.
gER	Glad endoplasmatisch reticulum. sER wordt ook gebruikt.
Geraamte	Skelet.
GERD	Gastro-oesofagale reflux ziekte.
Germicide	Een stof die kiemen of zaad doodt.
Gestiek	Gebarentaal.
GFD	Glucose-fosfaat-dehydrogenase.
GFM	Glomerulaire filtratie maat.
GFR	Glomerulaire filtratie ratio in een nier.
GFS	Glomerulaire filtratiesnelheid.
GGB	Gereformeerde gezins- en bejaardenverzorging.
GGCX	Gamma-glutamylcarboxylase.
GGD	1: Gemeenschappelijke gezondheidsdienst. 2: Gewestelijke gezondheidsdienst. 3: Gemeentelijke gezondheidsdienst. Alle GGD'en in Nederland zijn verenigd in de GGD-Nederland.
GGO	Genetisch gemodificeerd of gemanipuleerd organisme.
GGT	Gamma-glutamyl-transferase. Het is een enzym wat het transport van glutamyl tussen verschillende peptiden mogelijk maakt. Het komt onder andere voor in de cellen van de lever, de nieren en pancreas.
GGTP	Gamma-glutamyl-transpeptidase.
GGV	Gespecialiseerde gezinsverzorging.
GGz	Geestelijke gezondheidszorg.
GHB	1: Gamma-hydroxy-butyraat. 2: Gamma-hydroxy-boterzuur.
GHI	Geneeskundige hoofdinspectie van de volksgezondheid.
GHOR	Geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen.
GHR	Geneeskundige hulpverlening bij rampen.
GHWD	Groep homeopatisch werkende dierenartsen.
GHZ	Groene Hart ziekenhuis.
GI	1: Gastro-intestinaal. 2: Glycaemische index.
GIC	Geboorte informatie centrum.
GIDZ	Gaming in de zorg.
Gigantisme	Een overmatige groei maar wel met goede lichaamsverhoudingen.
Gingiva	Het tandvlees.
Gingivitis	Ontsteking van het tandvlees.
GIP	1: Maagremmend polypeptide. 2: Geneesmiddelen informatie project. 3: Genees- en hulpmiddelen informatieproject.
GIS	Gastro-intestinale symptoomscore.
GKC	Groninger kankercentrum.
GLA	Gamma-linoleenzuur, één van de omega-6 vetzuren. De afkorting GLZ wordt ook gebruikt.
Glandula	Een klier of glandula is een orgaan wat bepaalde stoffen afscheidt. Dit zijn zogenaamde excreten (excreta) en secreten (secreta). De excreten zijn afvalstoffen die naar buiten moeten worden afgevoerd. De secreten worden intern door het lichaam gebruikt. Het meervoud van glandula is glandulae.
Glandula lacrimalis	Traanklier.
Glandula parotidea	Oorspeekselklier, ook: glandula parotis.
Glandula pinealis	Pijnappelklier.
Glandula pituitaria	Hypofyse.
Glandula sublingualis	De speekselklier die onder de tong gelegen is.
Glandula submandibularis	De speekselklier van de onderkaak.
Glandula suprarenalis	Bijnier.
Glandula thyroidea	Schildklier.
Glandula vesiculosa	Zaadblaasje.
Glandula vestibularis major	Dit wordt ook de dubbelzijdige klier van Bartholin genoemd. Een slijmig vocht afscheidende klieren in de ingang van de schede bij de vrouw. Dit vocht doet dienst als glijmiddel.
Glandulae bulbourethrales	De Cowperse klieren die uitmonden in de mannelijke urinebuis. Bij erotische prikkeling produceren ze een vloeistof.
Glandulae ceruminosae	De klieren die het oorsmeer leveren.
Glandulae duodenalis	De klieren van Brunner beschermen het slijmvlies van het duodenum tegen beschadiging.
Glandulae gastricae propriae	De eigenlijke maagklieren of fundusklieren.
Glandulae glomiformes	Klieren die gevormd zijn als een kluwen.
Glandulae intestinales	In de wand van de dikke en dunne darm bevinden zich de klieren van Lieberkühn.
Glandulae lactiferae	Melkklieren.
Glandulae laryngeae	De slijmklieren van het strottenhoofd.
Glandulae lymphaticae	Lymfeklieren.
Glandulae parathyroideae	Bijschildklieren.
Glandulae salivales	Speekselklieren.
Glandulae sebaceae	Huidsmeerklieren.
Glandulae sudoriparae	Zweetklieren.
Glandulae tarsales	Ooglidklieren of de klieren van Meibom.
Glandulair of glandularis	De klieren betreffend of klierachtig.
Glaucoom of glaucoma	Groene staar die optreedt bij een verhoogde druk binnen het oog.
Glc	Glucose, zie aldaar.
GLDH	Glutamaatdehydrogenase.
Glia	Steunweefsel, een bepaalde vorm van bindweefsel, in het zenuwstelsel. Het bestaat uit gliacellen en het vezelachtige netwerk van de celuitlopers.
Gliacel	Gliacellen is de verzamelnaam voor de cellen die de neuroglia vormen.
Gliadine	Eén van de eiwitten waar gluten uit bestaan is gliadine. Gluten zitten in verschillende granen en de voeding waarin deze verwerkt zijn. Een overgevoeligheid voor deze gluten kan een storing in de spijsvertering veroorzaken met mogelijk allerlei lichamelijk ongemak tot gevolg. Van gliadine gaat voor sommige mensen een giftige (toxische) werking uit. Een verhoogde waarde van het zogenoemde antigliadine - een antistof - is door middel van een onderzoek in het laboratorium vast te stellen.
Gln (Q)	Het aminozuur glutamine.
Globaal	In het geheel gezien, dit in tegenstelling tot plaatselijk of locaal.
Globine	Dit is het eiwitbestanddeel van hemoglobine.
Globulair	Bolvormig.
Glossa	De tong.
Glossalgie	Pijn in de tong.
Glossitis	Tongontsteking.
GLP	Goede laboratoriumpraktijk, een norm voor kwaliteit.
GLTK	Gemengde lymfocyt-tumorkweek.
Glu (E)	Het aminozuur glutamaat.
Gluconaat	Glucuronzuur.
Glucose	Druivensuiker, dextrose en ook wel bloedsuiker genoemd. De waarde van glucose wordt nuchter bepaald en uitgedrukt in mmol/l. De uitdrukking mg% - onder andere in de Amerikaanse literatuur gebruikt - kan worden herleid tot mmol/l via mg% : 18 = mmol/l.
Glutamaat	Glutaminezuur (GA).
Glutathion	Dit is een tripeptide die we in de meeste plantaardige en dierlijke weefsels terugvinden, het heeft een zuurstof overdragende functie.
Gluten	Een taaie stof in gerst, haver, rogge en tarwe die eiwitten bevat. Ze bestaan voornamelijk uit de proteïnen gliadine en glutenine. Bij sommige mensen vertoont gliadine een giftige werking. Dat wordt dan misschien wel een glutenvrij dieet ...
Gly (G)	Het aminozuur glycine.
Glyceraat	Glycerinezuur.
Glyceral	Glyceraldehyde.
Glycine	Een aminozuur wat niet essentieel is.
Glycocholaat	Glycocholzuur.
Glycogeen	Wanneer het lichaam behoefte heeft aan energie kan glycogeen snel worden afgebroken tot glucose. Het is een polysacharide, een dierlijk zetmeel, die als reserve brandstof in de lever en de spieren wordt opgeslagen.
Glycogenese	Het vormen van glycogeen uit glucose.
Glycolyse	Het splitsen van suikers, de afbraak van glucose tot pyrodruivenzuur.
Glyoxylaat	Glyoxylzuur.
GLZ	Gamma-linoleenzuur, één van de omega-6 vetzuren. De afkorting GLA wordt ook gebruikt.
GM	Gemeenschappelijke meldkamer.
GMC	Gemeenschappelijk medisch consult. Een GMC staat gelijk aan een individueel consult - er worden dezelfde zaken besproken - maar dan met meerdere patiënten tegelijk.
GMCSF	Granulocyte macrofage kolonie-stimulerende factor. Deze zogenaamde groeifactor stimuleert, net als GCSF, de aanmaak van witte bloedcellen.
GMD	Gemeenschappelijke medische dienst.
GMO	Genetisch gemodificeerd organisme.
GMP	1: Guanosinemonofosfaat. 2: Vertaald is dit: goede manier van produceren. Het is een strenge richtlijn die in de farmaceutische industrie wordt toegepast, zodat er een betrouwbaar en veilig product geleverd kan worden.
GMPS	Guanosinemonofosfaat synthetase.
GMSB	Geïntegreerd medisch specialistisch bedrijf.
Gnosis	De kennis of het weten.
Gnostisch	De fijnere zintuiglijke gevoeligheid.
Goitre	Krop.
GON	Gehandicapten organisatie Nederland.
Gonococcus of gonokok	Deze bacterie is de verwekker van gonorroe, de zogenaamde druiper. Het ding heeft min of meer de vorm van een koffieboon.
Gonocyt	De kiemcel oftewel de mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen en hun voorstadia.
Gonorroe of gonorrhoea	De Neisseria gonorrhoea veroorzaakt een geslachtsziekte die we ook wel 'een druiper' noemen. Het is mogelijk dat ook de ogen besmet raken.
GORD	Vertaald is dit: gastro-oesofageale refluxziekte. De afkorting GORZ wordt ook gebruikt.
Gordelroos	Zie: herpes.
GORZ	Gastro-oesofageale refluxziekte.
GOS	Galacto-oligosacharide.
GOST	Geheugen- en oriëntatie-stoornis.
GOT	Glutamaatoxaalacetaat-transaminase. We zien ook wel dat SGOT gebruikt wordt. Het is een enzym dat thans afgekort wordt tot ASAT
GOW	Gecoördineerd ouderenwerk.
GP	Glycoproteïne.
GPI	1: Glucose-fosfaat-isomerase. 2: Glycosyl-fosfatidyl-inositol.
GPLC	Glycine propionyl-l-carnitine.
GPT	Glutamaat-pyruvaat-transaminase. Dit is een enzym dat nu afgekort wordt tot ALAT.
GPx	Glutathion peroxidase.
GR	Gezondheidsraad.
Granula	In de vorm van een korrel.
Granulair of granuleus	Korrelig.
Granulocyt	Een wit bloedlichaampje dat korrels (granula) bevat in het cytoplasma.
Granulum	Korreltje. Het meervoud is granula.
Granum	Grein of korrel.
Graveel	Gruis.
Gravida	1: Zwanger. 2: Zwangere vrouw.
Gray	De eenheid van geabsorbeerde radioactieve straling. Het symbool is Gy. 1 Gy = 100 rad. Deze in de radiologie gebruikte eenheid is de vervanger van de oude eenheid rad.
GS	Gladde spier.
GSD	Gemeentelijke sociale dienst.
GSH	1: Geïsoleerde systolische hypertensie. 2: Glutathionsulfhydril. 3: Gonaden stimulerend hormoon.
GSK	1: Glycogeen-synthase-kinase. 2: GlaxoSmithKline, een farmaceutisch bedrijf.
GT	1: Glutamyl-transferase. 2: Gel technologie.
GTAG	Geregistreerd therapeut andere geneeswijzen.
GTCA	Gegeneraliseerde tonisch-clonische aanval.
GTE	Glyceryl trierucaat.
GTF	Glucose tolerantie factor.
GTI	Glucose tolerantie index.
GTO	Glyceryl trioleaat.
GTP	1: Guanosinetrifosfaat. 2: Glutamyltranspeptidase.
GTPCH	Guanosine-trifosfaat-cyclohydrolase.
GTT	Glucose tolerantie test.
Gua	Guanine.
Gutta of guttae	Druppel.
GUZ	Genito-urinaire ziekte.
GV	1: Gezinsverzorgende. 2: Griepvaccinatie. 3: Gezinsverzorging. 4: Geriatrisch verpleegkundige.
GVDT	Gilde van Dhanvantari therapeuten. Doel van het gilde is het samenbrengen en organiseren van Dhanvantari therapeuten, de Dhanvantaristen.
GvH	Graft versus host. Bij mensen met een door geneesmiddelen of ziekte ontregeld immuunsysteem kan na een bloedtransfusie een ongewone complicatie optreden, de graft versus host reactie. De weefsels in het lichaam van de ontvanger (de host) worden dan aangevallen door de witte bloedcellen die zich in het donorbloed (graft) bevinden. De verschijnselen of symptomen zijn onder andere huiduitslag, koorts, lage bloeddruk, shock en vernietiging van weefsel.
GvHD	Graft versus host ziekte.
GVM	Geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en maatschappelijke zorg.
GVO	1: Gentechnisch veranderd organisme. 2: Gezondheidsvoorlichting en opvoeding.
GVS	Geneesmiddelen vergoedings-systeem.
GVT	Gezinsvervangend tehuis.
GW	1: Geneesmiddelenwet. 2: Geestes-wetenschappen.
GX	Glycinexylidide.
Gy	Het symbool voor gray, zie aldaar.
Gyratus	Kringvormig of kronkelig.
Gyrus	Hersenwinding, het meervoud is gyri. Het oppervlak van beide grote hersenen bestaat uit een groot aantal gyri.
GZ	Gehandicapten-zorg.
GZO	Gezondheidszorg onderzoek.
GZP	Productschap granen, zaden en peulvruchten. De activiteiten van de GZP zijn overgenomen door het productschap akkerbouw (PA).
GZT	Gezondheidszorg technologie.
GZZ	Gezondheidsbepaalde zelfzorg activiteiten.

H	1: Het aminozuur histidine. 2: Heparine. 3: De afkorting van Haemophilus, een geslacht van ziekte verwekkende bacteriën. 4: Symbool voor het waterstof - hydrogeen of hydrogenium - element uit het periodiek systeem.
HA	01: Hartaanval. 02: Hemagglutinatie. 03: Hemagglutinatie-analyse (essaai of toets). 04: Hem-agglutinine. 05: Hemolytische anemie. 06: Hepatische arterie (arteria). 07: Hepatitis A. 08: Hepatitis geassocieerd. 09: Hersteld actief. 10: Hexenyl acetaat. 11: Hippuurzuur. 12: Histocompatibiliteits-antigeen. 13: Huisarts. 14: Humane anatomie. 15: Hyaluronzuur. 16: Hydroxyapatiet.
HAA	1: Halo-azijnzuur. 2: Hemoglobine-geassocieerd aceetaldehyde. 3: Heterocyclische aromatische amine, de afkorting HCA wordt ook gebruikt.
HAAg	Hepatitis A-antigeen.
Habitus	Het uiterlijk voorkomen.
HACCP	Vertaald staat dit voor: risico analyse kritische controle punten. Het betekent dat alle handelingen in een bedrijf, die betrekking hebben op een produkt, gecontroleerd worden op mogelijke risico's voor de gezondheid.
HAE	Hereditair angioneurotisch oedeem.
Haemato-	In samenstellingen: met betrekking tot het bloed.
Haematozoön of haematozoa	Een parasiet die in het bloed voorkomt. Een paar voorbeelden zijn Filaria, malaria en Schistosoma.
Haemi-	In samenstellingen: met betrekking tot het bloed.
Haemo-	In samenstellingen: met betrekking tot het bloed.
Haemophilus	Een geslacht van bacteriën die veelal ziekteverwekkend zijn.
Haemopoeticum	Een geneesmiddel dat de vorming van bloed bevordert.
Haemosporidea	Tot de sporendieren (sporozoa) behorende parasieten zoals Plasmodium en Toxoplasma.
HAES	Hyper esthetisch emotioneel syndroom.
HAGRO	Huisartsengroep.
Hahnemann, Samuel	Een Duitse arts die leefde van 1755 tot 1843. Hij was de grondlegger van de Homeopathie.
HAI	Hemagglutinatie-inhibitie.
HAIg	Hepatitis-A immunoglobuline.
HAIO	1: Huisarts in opleiding. 2: Huisarts assistent in opleiding.
HAK	Afkorting van hypofyse achterkwab.
HAL	Huisartsen laboratorium.
Halfwaardetijd of HWT	1: De benodigde tijd om de concentratie van een geneesmiddel in het lichaam te halveren. 2: De tijd waarbinnen een radioactieve stof zijn activiteit voor de helft verliest.
Halisterese	Ontkalking en ontzouting.
Hallucinatie	Waanvoorstelling.
Hallux	Grote teen.
HALO	Haagse academie voor lichamelijke opvoeding.
Halveringstijd	Zie: halfwaardetijd.
HAN	Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
HANE	Hereditair (erfelijk) angioneurotisch oedeem.
Hantavirus of hantaanvirus	De uitwerpselen van ratten kunnen een zogenaamd RNA-virus op de mens overdragen. Dit veroorzaakt met koorts gepaard gaande bloedingen van de nieren.
HAO	1: Huisartsopleider. 2: Huisartsopleiding.
HAP	Huisartsenpost.
Hapsis	Het gevoel of de tastzin.
Haptiek	De kennis van de tastzin.
Haptisch	De tastzin of het gevoel betreffend.
Haptoglobine	Haptoglobine is een serumglobine dat vrij circulerend hemoglobine bindt.
Haptologie	Zie: haptiek.
Haptonomie	De leer van het gevoel, gevoelsleven en de tastzin.
HAR	Hem-agglutinatie remmingsreactie.
Harden	Zie: transvetzuur.
Harding	Zie: transvetzuur.
Haringworm	Zie: anisakiasis.
Hartinfarct	Een acute belemmering van de bloedtoevoer voor het hartspierweefsel. Door het afsluiten van een kransslagader of aftakking treedt het afsterven van weefsel op.
HAT	1: Heparine-geassocieerde trombocytopenie. 2: Hypoxantine, aminopterine en thymidine.
HAV	Het hepatitis-A-virus.
Hazenlintworm	Zie: Taenia.
Hb	Afkorting van hemoglobine.
HbA	Hemoglobine van een volwassene.
HbA1c	Geglycosileerd hemoglobine.
HBAb	Hepatitis-B antilichaam.
HBAg	Hepatitis-B antigeen.
HBC	Hemofilie behandel centrum.
HBcAg	Hepatitis-B kern antigeen.
HBCD	Hexabroomcyclododecaan.
HBCDD	Hexabroomcyclododecaan.
HBD	Hydroxy-butyraat dehydrogenase.
HBDH	Hydroxy-boterzuurdehydrogenase.
HBeAg	Hepatitis-Be-antigeen.
HbF	Foetaal hemoglobine.
HBF	Humaan lichaams-veld (bioveld).
HBIg	Hepatitis-B immunoglobuline.
HBLV	Humaan B-lymfotropisch virus.
HBO	Hoger beroepsonderwijs.
HbO2	Oxihemoglobine.
HBOV	Hoger beroepsonderwijs verpleegkunde.
HBP	Hemoglobinopathie.
HBsAb	Hepatitis-B oppervlakte antilichaam.
HBsAg	Hepatitis-B oppervlakte antigeen.
HBV	1: Hepatitis-B vaccinatie. 2: Het hepatitis-B virus.
HC	1: Hydroxocobalamine. 2: Hemorragische colitis. 3: Hydrofiel concentraat. 4: Huntington's chorea. 5: Koolwaterstof.
HCA	Heterocyclische aromatische amine, de afkorting HAA wordt ook gebruikt.
HCBD	Hexachloorbutadieen.
HCFC	Chloorfluorkoolwaterstof.
HCG	1: Hodgkin contactgroep. 2: Humaan choriongonadotrofine of gonadotropine. HCG heeft vrijwel dezelfde werking als het luteotroop of luteïniserend hormoon (LH) uit de hypofyse. Een grote hoeveelheid van dit hormoon wordt na het begin van de zwangerschap aangemaakt in de placenta. Men kan HCG ook bereiden uit urine van zwangere vrouwen.
HCH	Hexachloorcyclohexaan.
HCl	1: Hydrochloride. 2: Waterstofchloride (zoutzuur).
HCL	Haarachtige cell leukemie.
HCS	Humaan chorionsomatotropine. Het HCS hormoon is identiek aan HPL.
HCT	Humaan calcitonine. Het HCT hormoon wordt voornamelijk door de schildklier gevormd.
HCV	Het hepatitis-C virus.
Hcy	Homocysteïne.
HDA	1: Hoge densiteits legering (alliage). 2: Hexamethyleen diamine. 3: Hexaandiamine.
HDHZ	Hydroxydocosahexaeenzuur.
HDI	1: Hypofysaire diabetes insipidus. 2: Hypothalame diabetes insipidus. 3: Helen Dowling instituut.
HDL	1: Hogedruk laboratorium. 2: Hoge densiteit (dichtheid) lipoproteïne. 3: Huishoudelijke dagelijkse levensverrichtingen zoals bijvoorbeeld het wassen van kleding en koken.
HDPE	Hogedichtheid polyethyleen.
HDV	Het hepatitis-D virus.
He	Symbool voor het helium element uit het periodiek systeem.
HE	Hematoxyline-eosine. In de hystochemie is de HE-kleuring een methode van kleuren die veel toegepast wordt.
Hebetudo	1: Het afgestompt zijn. 2: Een toestand van geestelijke versuffing.
HEL	Humaan embryonale longcel.
Helcose of helcosis	Een verzwering of plaats in het lichaam waar iets zweert.
Helices	Het meervoud van helix.
Helicobacter pylori	Een spiraal- of s-vormige bacterie die zich in de maagwand nestelt. Deze bacterie, die voorheen Campylobacter pylori heette, komt in het westen al veel voor maar in ontwikkelingslanden blijkt het aantal geïnfecteerden op 90% te liggen! Zo'n 80% van het ontstaan van een maagzweer zou met deze beestjes te maken hebben. Het percentage ligt bij zweren in de twaalfvingerige darm (duodenum) zelfs nog hoger, namelijk op bijna 100%.
Heliosis	Zonnesteek.
Helix	1: Schroeflijn of spiraal. 2: Het slakkenhuis of cochlea. 3: De buitenste omgebogen rand van de oorschelp.
Helmins	Ingewandswormen. De drie belangrijkste groepen zijn de platwormen (cestoden), rondwormen (nematoden) en zuigwormen (trematoden). Het meervoud van helmins is helminten of helminthes.
Hematocyt	Een rode bloedcel.
Hemeralopie	Nachtblindheid.
Hemicranie of hemicrania	Een 'bonkende' of ook wel 'schele' hoofdpijn die links of rechts in het hoofd optreedt.
Hemodialyse	Het zuiveren van het in het lichaam rondgepompte bloed bij nierpatiënten.
Hemoglobine	Bloedkleurstof, de ijzerhoudende kleurstof van de rode bloedcellen.
Hemogram	Het resultaat van een bloedonderzoek.
Hemopathie	Ziekte van het bloed.
Hemopathologie	De leer of wetenschap van de bloedziekten.
Hemorroïde of haemorrhois	Aambei, het door stuwing in de anus uitzetten van aders van de endeldarm.
Hemosiet	Een bloedparasiet.
Hemovigilantie	Het systematisch monitoren van bijwerkingen en nadelige incidenten die in de gehele transfusieketen van donor tot patiënt op kunnen treden. Verder alles wat bij kan dragen aan een veiliger en effectiever gebruik van bloedproducten.
Hepar	De lever.
Heparine	Een verzamelnaam voor een aantal stoffen die een vertragende werking op de bloedstolling uitoefenen oftewel anticoagulantia. Heparinen kunnen uit dierlijk weefsel zoals het slijmvlies van varkensdarmen, runderlongen of schapenlongen geïsoleerd worden. De anticoagulans heparine activeert antitrombine (AT).
Hepatisme	Een stoornis in de werking van de lever.
Hepatitis	Een chronische of acute ontsteking van het weefsel van de lever. Dit wordt meestal veroorzaakt door een hepatitis virus, de (afgekort) HAV, HBV, HCV, HDV, HEV en HGV.
Hepatoliet	Leversteen of galsteen.
HEPZ	Hydroxyeicosapentaeenzuur.
HER	Humane epidermale-groeifactor receptor.
Herbicide	Een middel dat onkruid vernietigd.
Herpes	Een huiduitslag die zich uit in de vorm van kleine met helder vocht gevulde blaasjes. Ze vormen groepen en verdrogen weer snel.
HES	Hypereosinofiel syndroom.
HETE	Hydroxy-eicosa-tetraeenzuur.
HETZ	Hydroxyeicosatetraeenzuur.
HEV	1: Het hepatitis-E virus. 2: Hoog endotheel venule.
HEVAS	Hemangiomen (aardbeienvlekken) en vasculaire malformatie. De HEVAS is een vereniging voor ouders en patiënten die helpt bij het vinden van de juiste artsen, het onderhouden van contacten met gespecialiseerde artsen en voorlichting geeft over de aandoeningen. De verschillende vasculaire malformaties zijn afwijkingen die kunnen ontstaan in bloedvaten of lymfevaten. De meest bekende zijn de ooievaarsbeten op de oogleden, het voorhoofd of de nek en de wijnvlek.
Hexis	Een uitterende soort koorts.
Hf	Symbool voor het hafnium element uit het periodiek systeem. Hafnium wordt tegenwoordig (eind 2007) ook in microprocessors toegepast.
HF	1: Hartfrequentie. 2: Hoogfrequent. 3: Huidfederatie. De Huidfederatie is een samenwerkingsverband van 11 (stand: 1 januari 2008) patiëntenverenigingen voor een bepaalde huidziekte. Deze verenigingen behartigen de belangen van mensen die aan de specifieke huidaandoening lijden waarvoor de vereniging is opgericht.
HFA	Hoog-functionerend autisme.
HFC	Fluorkoolwaterstof.
HFK	Gehalogeneerd fluorkoolwaterstof.
Hg	Symbool voor het kwik of kwikzilver (mercurius) element uit het periodiek systeem.
HGE	Humane granulocytaire Ehrlichiose.
HgHdb	Hagers handboek voor farmaceuten.
HGP	Humane genoom project.
HGU	Hogeschool voor geesteswetenschappen Utrecht. De HGU is een opleidingsinstituut gericht op het verzorgen van beroepsopleidingen voor de (geestelijke) gezondheidszorg, religie-studies en spiritualiteit.
HGV	Het hepatitis-G virus.
HGZO	Hoger gezondheidszorg onderwijs.
HHB	Hypothalamus hypofyse bijnier.
HHV	Humaan herpes virus.
HIAA	1: Hydroxy-indol-acetylzuur. 2: Hydroxy-indol-azijnzuur. HIAA valt onder de tumormerkers. Normaal gesproken meet men een kleine hoeveelheid in de urine. De vaststelling van een kwaadaardig gezwel kan door hogere HIAA meetwaarden bevestigd worden. De in de urine gevonden hoeveelheid blijkt overeen te komen met de totale grootte van tumoren in het lichaam. Zodoende kan ook de werking van geneesmiddelen of een therapie beoordeeld worden.
HIB	Haemophilus influenzae type B bacterie. Er bestaat ook een vaccin tegen Hib-ziekten dat gecombineerd kan worden met een DKTP- of DTP-vaccinatie. HIB is de belangrijkste verwekker van bacteriële meningitis bij jonge kinderen.
HIC	Hulpmiddelen informatie centrum.
HIDHA	Huisarts in dienst van een andere huisarts.
HIGO	Hoger instituut voor gezondheidsonderwijs.
HIMS	Van 't Hoff instituut voor moleculaire wetenschap.
HIN	Hahnemann instituut Nederland. Het HIN is een bijscholings- en opleidings-instituut voor klassieke homeopathie.
Hippocampus	De sikkelvormige (zeepaardje) lijst aan de naar het midden gekeerde wand van de zijkant der hersenkamers. De hippocampus is, samen met de thalamus en de hypothalamus, onderdeel van het limbisch systeem. Dit systeem, wat weer een deel is van het centrale zenuwstelsel, speelt een rol in het emotionele leven en gedragspatroon van de mens.
Hippuraat	Hippuurzuur (HA).
His (H)	Het aminozuur histidine.
HIS	Huisartsen informatie systeem.
Histamine	Een amine dat voorkomt in de meeste dierlijke en plantaardige weefsels.
Histidine	Een aminozuur dat verwant is aan histamine.
Histiocyt	Een macrofaag van het bindweefsel die een faagwerking uitoefent.
Histiocytose of histiocytosis	Een groep ziekten die gekenmerkt worden door een forse toename van histiocyten in het beenmerg, het bloed, de lymfeklieren en de weefsels.
HIT	Heparine-geïnduceerde trombocytopenie.
HITT	Heparine-geïnduceerde trombocytopenie en trombose.
HIV	Afkorting voor humaan immunodeficiëntie virus, de verwekker van AIDS.
HJBC	Het Johan Borgman college. Aan het JBC worden jarenlange opleidingservaring en specifieke kennis gebundeld, gericht op de paranormale geneeswijze. Het vormt de spits in de beroepsontwikkeling van de professionele en vakbekwame paranormaal therapeut.
HK	Hexokinase.
HKZ	Stichting harmonisatie kwaliteitsbeoordeling in de zorgsector. De HKZ kan aan instellingen op het gebied van verzorging, de thuiszorg, verpleging of gespecialiseerde verzorging een certificaat toekennen.
HL	Hematologisch laboratorium.
HLA	Humaan leukocyten antigeen.
HLB	Heitan-Lagarde en Bradford. Met de HLB test kunnen onder andere vormveranderingen in bloed aangetoond worden. In het laboratorium kan een hier op gelijkende test uitgevoerd worden, de SKB test.
HLE	Humane leucocyten elastase.
hLF	Humaan lactoferrine.
HLO	Hogere laboratorium opleiding.
HMA	01: Haar mineraal analyse. 02: Hemolytische microangiopathische anemie. 03: Hereditaire microsferocytische anemie. 04: Hexamethyleen-amiloride. 05: Hoogmoleculair aramide. 06: Humaan monocyten antigeen. 07: Hydroxy-amandelzuur. 08: Hydroxyethyl-mercaptozuur. 09: Hydroxy-methoxy-acetofenon. 10: Hydroxy-methoxy-amfetamine. 11: Hydroxymethyl antipyrine. 12: Hydroxymethyl-arginine. 13: Hydroxymyristinezuur. 14: Hypochlooremische metabolische alkalose. 15: Hypokaliëmische metabolische alkalose.
HMC	Hesperidinemethylchalcone.
HME	Humane monocytaire Ehrlichiose.
HMF	Hydroxymethyl-furaldehyde.
HMG	1: Hydroxy-methyl-glutaryl. 2: Menopauze-gonadotrofine wordt bereid uit de urine van vrouwen in de postmenopauze.
HMG-CoA	Hydroxy-methyl-glutaryl co-enzym A.
HMM	Zware meromyosine.
hMOR	Humane mu-opiaat receptor.
HMPD	Hoofden medische en paramedische diensten.
HMR	Hexose-monofosfaat-route.
HMSN	Hereditaire (erfelijke) motorische en sensibele of sensorische neuropathie.
HMV	Hart-minuut-volume. Het HMV is het volume aan bloed dat per minuut door het hart wordt verpomt.
HMW	Hexosemonofosfaat-weg.
HMWK	Hoog moleculair gewicht kininogeen.
HN	Hormonale regulatie en neurowetenschappen.
HNA	1: Humaan neutrofiel antigeen. 2: Hereditaire neuralgische amyotrofie.
HNP	Hernia nuclei pulposi, een uitpuilende tussenwervelschijf.
HNPCC	Hereditair (erfelijk) non-polyposis colorectaal carcinoom. Personen met deze erfelijke aandoening hebben een verhoogd risico op darmkanker, zonder dat zij erg veel poliepen ontwikkelen.
hnRNA	Hetero-nucleair ribonucleïnezuur.
Ho	Symbool voor het holmium element uit het periodiek systeem.
HO	Hemoxygenase.
HOCM	Hypertrofische obstructieve cardio-myopathie. Het is een verdikking in het tussenschot van het hart. Er kan een behandeling worden uitgevoerd om de verdikking op te heffen. Hierdoor kan het bloed vanuit het hart beter naar de grote slagader of aorta in het lichaam stromen.
Hodologie	De leer van de zenuwbanen.
HOED	Huisartsen onder één dak.
holoTC	Holo-transcobalamine. De vitamine B12 status in het bloedserum kan nauwkeurig bepaald worden aan de hand van de holoTC concentratie.
Homeopathie	Een methode tot genezen waarbij een zeer kleine hoeveelheid (gepotentiëerd) werkzame stof wordt toegediend. Deze stof zal bij een gezond mens juist de bijbehorende ziekteverschijnselen opwekken.
Hormoon	Een door het lichaam aangemaakte chemische stof, dit is een aminozuur, eiwit of steroïd. Deze hormonen, die via de bloedsomloop getransporteerd worden, zorgen ervoor dat de organen die een bepaalde stof nodig hebben tot activiteit aangezet worden.
HOVO	Hoger onderwijs voor ouderen.
HOVON	Stichting hemato-oncologie voor volwassenen in Nederland.
HOZ	Wet herziening overeenkomsten stelsel zorg.
HP	1: Helicobacter-pylori. 2: Hoog-pathogeen, dit is hoog ziekte verwekkend. 3: Holistisch pulseren, een prettige manier van behandelen waarbij het lichaam op een natuurlijke manier in beweging wordt gebracht. Het lichaam wordt gepulst in een voor ieder individu afgestemd ritme.
HPA	1: Hoofdproductschap akkerbouw. 2: Hypothalamisch pituïtair adrenaal. 3: Hyperfenylalanine, het is een lichtere vorm van PKU.
HPAI	Hoogpathogeen aviaire influenza.
HPBC	Hepato-pancreato-biliaire chirurgie.
HPETE	Hydro-peroxy-eicosa-tetraeenzuur.
HPL	1: Hemopyrrolactamcomplex. 2: Humaan placentair lactogeen. HPL is een tijdens de zwangerschap - door de placenta of moederkoek - geproduceerd hormoon. In het bloed is HPL aantoonbaar in de vijfde maand van de zwangerschap. Het gehalte in het bloed stijgt geleidelijk tot aan het moment van de bevalling. Na het bevallen verdwijnt het hormoon weer uit het bloed.
HPLC	Hoge druk vloeistof chromatografie. Men kan met een HPLC instrument de dosering bepalen van zeer kleine hoeveelheden alkaloïden, aminozuren, kruidenextracten, vitaminen en andere stoffen of componenten.
HPMC	Hydroxy-propyl-methyl-cellulose. Deze soort cellulose wordt vaak toegepast als capsule maar ook als coating van tabletten. De tabletten worden hierdoor gladder, wat helpt bij het doorslikken ervan.
HPT	Huid prik-test.
HPU	Hemopyrrollactamurie. HPU is een voornamelijk bij vrouwen voorkomende erfelijke stofwisselingsziekte. Het hemopyrrollactam-complex in de urine onttrekt belangrijke voedingsstoffen aan het lichaam. Het betreft hier mangaan, vitamine B6 en zink. Op den duur ontstaan er ernstige tekorten aan deze voedingsstoffen in het lichaam. Dit kan verschillende gezondheidsklachten veroorzaken. HPU blijkt met voedingssupplementen goed te behandelen terwijl voeding rijk aan deze voedingsstoffen nauwelijks effect sorteerd.
HPV	1: Humaan papillomavirus. 2: Heilpedagogisch verbond. Na een fusie is het nu de NVAZ.
HR	Hogeschool Rotterdam. Er zijn onder andere opleidingen voor ergotherapie, fysiotherapie, logopedie en verpleegkunde. Men biedt ook een GZT opleiding. GZT ofwel gezondheidszorg technologie moet een gezonde mix van techniek, informatica en gezondheidszorg vormen.
HRE	Hormoon respons element.
HR-HPV	Hoog-risico humane papillomavirus.
HR-ICPMS	Hoge resolutie inductief gekoppeld plasma massa spectrometrie.
HRT	Hormoon vervangende therapie.
HRV	Hartslag of hartritme variabiliteit. Het hart is in staat zich, door middel van het wijzigen van de tijd tussen de hartslagen, aan te passen aan veranderende omstandigheden. Denk hierbij maar aan een toestand van rust of juist het traplopen. De HRV toont dit vermogen. Een voldoende grote waarde geeft een indicatie voor een goed gezond lichaam en uithoudingsvermogen.
Hs	Symbool voor het hassium element uit het periodiek systeem.
HS	Heparine-sulfaat.
HSA	1: Humaan serumalbumine. 2: Handicap, scholing en arbeid.
HSAN	Hereditaire sensibel-autonome neuropathie.
HSC	Hemopoëtische stamcel.
hsCRP	Hoge gevoeligheid CRP ofwel C-reactief proteïne.
HSG	Hystero salpingo-grafie, oftewel een baarmoederfoto.
HsN	Hersenstichting Nederland.
Hsp	Hitte-schok proteïne.
HSP	Hoog sensitieve persoonlijkheid.
HST	1: Hormoonsubstitutie. 2: Hormonale of hormoon substitutie-therapie.
HSV	1: Herpes simplex virus. 2: Hoogselectieve vagotomie. 3: Hogere school voor verplegenden.
Ht	Hematocriet. Zie ook de pagina met termen die voorkomen op een formulier voor laboratorium onderzoek.
HT	Hydroxytryptamine.
HTML	Hier niet de taal die gebruikt wordt om een webpagina te schrijven, maar: hydroxy-trimethyllysine.
HTLV	1: Humaan T-cel leukemie virus. 2: Humaan T-cel lymfotropisch virus.
HTP	Hydroxytryptofaan.
HTrZ	Hydroxytrieenzuur.
HU	Hogeschool Utrecht. De faculteit gezondheidszorg van de HU heeft eigen klinieken waar de studenten van de paramedische opleidingen ervaring opdoen in het behandelen van patiënten. Dit onder deskundige begeleiding van docenten. Men heeft eigen ruimtes voor mondzorgkunde, oogzorg - optometrie en orthoptie - logopedie en huidtherapie.
HUFA	Zeer onverzadigd vetzuur.
HUGO	Humane genoom organisatie.
HUS	Hemolytisch uremisch syndroom.
HvA	Hogeschool van Amsterdam.
HVA	1: Homovanillinezuur. 2: Homovanillylamandelzuur.
HVD	Hulpverleningsdienst.
HVK	Hypofyse voorkwab.
HVM	Hand-, voet- en mondziekte. Het HVM-virus komt voor bij kinderen en jonge mensen en lijkt op het MKZ-virus dat bij eenhoevige dieren voorkomt.
HvNA	Hogeschool voor natuurgeneeswijzen Arnhem.
HVT	Halveringstijd. Zie: halfwaardetijd.
HVV	1: Stichting Halal voeding en voedsel. 2: Hogere school voor verplegenden.
HVZ	Hart- en vaatziekten.
HWT	Halfwaardetijd, zie aldaar.
Hyaluronaat	Hyaluronzuur (HA).
Hydraat	Een chemische verbinding die wordt gevormd door het samengaan van water met een andere verbinding.
Hydratatie	Zie: hydreren hieronder.
Hydratie	Zie: hydreren hieronder.
Hydreren	Een chemisch proces waarbij waterstof aan de moleculen van een stof toegevoegd wordt. In het geval van gehydreerde olie wordt ook de term 'gehard' gebruikt. We praten hier dan eigenlijk over het slechte transvetzuur.
Hydrofiel	Goed oplosbaar zijn in vloeistof of vocht opnemend (waterminnend).
Hydrofobisch	Zie: hydrofoob, iets lager.
Hydrofoob	Het niet, dan wel slecht, oplosbaar zijn in water.
Hydrogeneren	Zie: hydreren.
Hydrolase	Het door een enzym splitsen van scheikundige verbindingen onder binding van water. Zie ook hydrolyse.
Hydrolyse	Het met behulp van water splitsen van scheikundige verbindingen.
Hydrops of hydropsia	Dit is een niet normale ophoping van vocht in holten van het lichaam.
Hygroom of hygroma	Een vochtophoping of watergezwel.
Hyl	Hydroxy-lysine, een aminozuur.
Hyp	Hydroxy-proline, een aminozuur.
Hypemie	Een te klein gehalte aan bloed in een lichaamsdeel of orgaan.
Hypercalciëmie	Een te hoog gehalte aan calcium in het bloed.
Hyperemie of hyperaemia	Een te hoog gehalte aan bloed of bloedaandrang in een lichaamsdeel of orgaan.
Hypergeusie	Een bijzonder ontwikkeld smaakgevoel.
Hyperinsulinemie	Een te hoge insuline-spiegel op de nuchtere maag dan gewenst is.
Hyperinsulinisme	Zie: hyperinsulinemie hier boven.
Hyperkaliëmie	Bloed met een te hoog kaliumgehalte.
Hyperlipemie	Een bloedplasma wat er melkachtig uitziet door een hoog gehalte aan triglyceriden in het bloed. Zie ook hyperlipidemie.
Hyperlipidemie	Bloed met een verhoogd gehalte aan cholesterol en/of triglyceriden. Zie ook hyperlipemie.
Hypertonie	Een verhoogde druk of spanning.
Hypertriglyceridemie	Een te hoog gehalte (spiegel) aan triglyceriden in het bloed.
Hyperuricemie	Een urinezuur-spiegel van het bloed die te hoog is. Dit kan onder andere veroorzaakt worden door een te geringe uitscheiding van urinezuur via de nieren.
Hypervitaminose	Vergiftiging door het slikken van een te hoge dosis vitamine.
Hypo-	In samenstellingen: een tekort, niet helemaal, verminderd of onvolkomen.
Hypocalciëmie	Bloed met een te laag calciumgehalte.
Hypoglykemie of hypoglycaemie	Een te laag gehalte aan glucose in het bloed.
Hypotensief	Met bloeddruk verlagende werking.
Hypotensivum	Een bloeddrukverlagend middel.
Hypotensor	Een geneesmiddel dat de bloeddruk verlaagd.
Hypothalaam	Met betrekking tot de hypothalamus.
Hypothalamus	Een deel van de tussenhersenen en belangrijk centrum van regulerende functies ten opzichte van verschillende organen in het lichaam.
Hypothenar	De bal of muis van een pink.
Hypothermie	1: Een te lage lichaamstemperatuur. 2: Een door medicamenten of koeling gecontroleerde, dus kunstmatige, afkoeling van (een deel van) het lichaam. Dit kan toegepast worden bij het opereren.
Hypothese	Een veronderstelling of een stelling die men als waarheid aanneemt.
Hypothymie	Moedeloosheid, neerslachtigheid of zwaarmoedigheid.
Hypotonie of hypotonia	1: Een verlaagde spierspanning. 2: Een lage bloeddruk.
Hypotonisch	Gepaard gaand met lagere druk of verminderde spanning.
Hypotrichose of hypotrichie	Een (te) geringe of geheel ontbrekende haargroei.
Hypotrofie	1: Ondervoeding. 2: Onvoldoende groei en ontwikkeling van organen en weefsels.
Hypoventilatie	Een niet voldoende ademhalen. Dit veroorzaakt een te laag gehalte aan zuurstof en het ophopen van koolzuur in het bloed.
Hypovitaminose	Een aandoening veroorzaakt door een tekort aan vitaminen. Men spreekt ook wel over een vitaminegebrek of vitaminedeficiëntie.
Hypovolemie	Een te laag volume aan circulerend bloed in het vaatstelsel.
Hypoxemie of hypoxaemia	Een te laag gehalte aan zuurstof in het bloed of een orgaan.
Hypoxie	Een zuurstofgebrek in de weefsels.
Hz of hertz	Het aantal electrische wisselingen of trillingen per seconde.
HZPG	Hemolytische ziekte bij pasgeborenen.

Afkorting of woord:	Verklaring:
I	1: Het essentiële aminozuur isoleucine. 2: Symbool voor het iodine (jodium, jood of iodum) element uit het periodiek systeem.
I3C	Indol-3-carbinol.
IA	1: Immuno-analyse (essaai of toets). 2: Idiopathische artritis.
IAA	1: Insuline auto-antistof. 2: Indol-azijnzuur. 3: Iso-alfazuur.
IABP	Intra-aortale ballonpomp. Een IABP is een apparaat dat er voor zorgt dat de kransslagaders beter doorbloed worden en het hart zodoende meer zuurstof krijgt. De pompfunctie van het hart wordt hierdoor verbeterd.
IADH	Ongeschikt anti-diuretisch hormoon.
IADL	Instrumentele algemene dagelijkse levensverrichtingen. In Nederland maakt men gebruik van de IADL schaal bij diagnostiek en evaluatie van de ziekte van Alzheimer.
IADM	Insuline-afhankelijke diabetes mellitus. Bij IADM of diabetes mellitus type-1 is sprake van een absoluut tekort aan insuline. De oorzaak van deze vorm, die vaak op jeugdige leeftijd ontstaat, is nog onbekend. Auto-immuun - wanneer het immuunsysteem de cellen die insuline produceren blijvend vernietigt - reacties, erfelijke factoren of infecties met een virus kunnen er toe bijdragen.
IAGT	Indirecte anti-globuline test.
IAP	1: Instabiele angina pectoris. 2: Immunosuppressief zuurhoudend proteïne.
Iatrogeen	Door een geneeskundige behandeling, zoals farmacotherapie ofwel het behandelen met geneesmiddelen, of door medisch ingrijpen veroorzaakt. Een medische ingreep kan een ziekte, dit is dan een iatrogene ziekte, of zelfs de dood tot gevolg hebben.
IB	Intern begeleider.
IBA	Indol-boterzuur.
IBB	Individuele belangen behartiging.
IBD	Inflammatoire darm-ziekte. Onder deze term vallen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. U kunt eventueel mijn scriptie over colitis ulcerosa lezen.
IBED	Instituut voor biodiversiteit en ecosysteem dynamica.
IBF	Idiopatische boezemfibrillatie.
iBMG	Instituut beleid en management gezondheidszorg.
IBS	Vertaald is dit het prikkelbaar-darmsyndroom. U kunt op de website ook mijn scriptie over Colitis ulcerosa inzien.
IBT	Informatiebank thuiszorg.
IBTA	Internationale biofotonen therapie associatie.
IC	1: Intercostaal. 2: Intensive care. 3: Immuuncomplex. 4: Immuno-competent. 5: Interstitiële cystitis.
ICA	1: Intensive care afdeling. 2: Intracraniaal aneurysma.
ICAM	Intercellulair CAM, ofwel intercellulair adhesie molecuul.
ICaR	Instituut voor cardiovasculair onderzoek.
ICB	Intracraniale bloeding.
ICD	1: Internationale classificatie van ziekten. 2: Inwendige of implanteerbare cardio-defibrillator, het is een apparaat dat in staat is hartritme-stoornissen te herkennen en daar zo op te reageren dat de stoornis van het hartritme stopt.
ICDH	Isocitroenzuurdehydrogenase, een enzym.
ICE	Immobilisatie, koeling en elevatie.
ICEN	Instituut voor klinische en experimentele neuro-wetenschappen.
ICG	Informatiecentrum gynaecologie.
ICH	Internationale conferentie voor harmoniëren. Het is een overleg tussen Europese, Amerikaanse en Japanse overheden ten aanzien van de eisen voor registratie van geneesmiddelen.
ICI	Interuniversitair cardiologisch instituut.
ICIN	Interuniversitair cardiologisch instituut Nederland. Het ICIN is een alliantie van de acht academische cardiologische afdelingen in Nederland. Samen coördineren, stimuleren en verrichten ze onderzoek naar oorzaak en behandeling van hart- en vaatziekten.
ICK	Intensive care kinderverpleegkundige.
ICN	1: Intensive care neonatologie. 2: Internationale raad voor verpleegkundigen.
ICP	1: Inductief gekoppeld plasma. 2: Interstitiële cystitis patiëntenvereniging.
ICPAES	Inductief gekoppeld plasma atoomemissie spectrometrie.
ICPC	Internationale code voor eerstelijns zorg. Het is een codering die het voor huisartsen mogelijk maakt elke reden voor contact (de klachten), het ziektebeeld (de diagnose) of onderzoek vast te leggen.
ICPMS	Inductief gekoppeld plasma massa spectrometrie.
ICR	Intercostale ruimte.
ICS	1: Afkorting van inhalatiecorticosteroïd. 2: Internationale certificatie service.
ICSH	Interstitiële cellen stimulerend hormoon.
ICSI	Intra cytoplasmatische sperma injectie. Bij ICSI haalt de embryoloog uit het sperma één zaadcel die goed beweegt. De zaadcel wordt met een naaldje opgezogen en in een eicel gebracht. Als er een embryo ontstaat is de procedure van terugplaatsen gelijk aan die, toegepast bij IVF.
ICT	1: Intensieve conventionele insulinetherapie. 2: Immunoreactief calcitonine.
ICU	Intensive care unit.
ICV	1: Intracellulair volume. 2: Intracellulaire vloeistof. 3: Intensive care verpleegkundige.
ICW	Intracellulair water. Het intracellulaire (ICW) en het extracellulaire water (ECW) vormen samen het totaal lichaamswater (TBW).
ID	1: Immunodiffusie. 2: Injecterende druggebruiker.
IDAG	Informatie en documentatiecentrum alternatieve geneeswijzen.
IDC	Interdigiterende cel.
IDD	1: Insuline-afhankelijke diabetes. 2: Jodium (iodine) deficiëntie ziekte.
IDDM	Insuline-afhankelijke diabetes mellitus.
IDF	Internationale diabetes federatie.
Idioglossie	Een optredende spraakstoornis echter zonder een aantoonbare afwijking in de spraakorganen.
IDL	Tussenliggende - geen hoge (HDL) danwel lage (LDL) - densiteit (dichtheid) lipoproteïnen.
IDO	Indolamine-dioxygenase.
IDP	Inosine-difosfaat.
IDT	Integrale diagnose en therapie.
IDZ	Inflammatoire darmziekte.
IE	1: Internationale eenheid of eenheden. 2: Immuniteits-eenheid. 3: Immuno-electroforese. 4: Insuline-eenheid.
IEF	Iso-electrische focussering.
IEL	Intra-epitheliale lymfocyt.
IEP	Iso-electrisch punt.
IF	1: Immuno-fluorescentie. 2: Intrinsieke factor. Dit proteïne wordt door het slijmvlies in de maag afgescheiden. Deze factor is benodigd om in de darm vitamine B12 op te kunnen nemen.
IFA	Immunofluorescentie analyse (essaai of toets).
IFG	Instituut voor functionele geneeskunde.
IFM	Immuno-fluorescentie-microscopie.
IFN	Interferon, zie aldaar.
IG	1: Immunoglobuline. We kennen de klassen A, D, E, G en M. We schrijven dan 'IgA' enzovoort. 2: Integratieve geneeskunde. De zorg van de IG heeft een visie met een viertal uitgangspunten: de relatie tussen de arts en patiënt staat centraal; de nadruk ligt op de hele persoon ofwel holistisch; de behandelingen worden gesteund door bewijs en er wordt gebruik gemaakt van alle geschikte benaderingen.
IgA	IgA is de klasse A van de immunoglobulinen. Toxinen en virussen worden door deze antistoffen geneutraliseerd en ze doen bacteriën en andere gebonden antigenen klonteren. Zie ook: immunoglobulinen en antistoffen.
IgD	IgD is de klasse D van de immunoglobulinen wat we in het bloedserum maar in een kleine hoeveelheid aantreffen. We vinden ze bij de B-lymfocyten en wel als receptor op het oppervlak van de membraan. Zie ook: immunoglobulinen en antistoffen.
IGD	Interne geneeskunde en dermatologie.
IgE	IgE is de klasse E van de immunoglobulinen. Ook IgE vinden we slechts in een zeer kleine hoeveelheid in het bloedserum. Deze antistoffen maken de huid gevoelig en komen voor op het oppervlak van de membranen der granulocyten en mestcellen. Ze vormen daar een binding met de desbetreffende allergenen of antigenen. Zie ook: immunoglobulinen en antistoffen.
IGF	Vertaald is dit een insuline-achtige groeifactor.
IgG	IgG wordt ook wel gammaglobuline genoemd en is de klasse G van de immunoglobulinen. Het zijn neutraliserende antistoffen, met name gericht tegen bacteriën, die doen samenklonteren, binden en neerslaan. IgG komt in een veel grotere hoeveelheid in het bloedserum voor dan de andere vier Ig-klassen. Doordat het de placenta kan passeren zorgt het voor postnatale bescherming tegen infecties. Zie ook: immunoglobulinen en antistoffen.
IGG	Informatiecentrum geestelijke gezondheidszorg.
IGGZ	Intramurale geestelijke gezondheidszorg.
IgM	IgM wordt ook wel macroglobuline genoemd en is de klasse M van de immunoglobulinen. Het vormt ongeveer een tiende deel van de totale hoeveelheid immunoglobuline in het bloedserum en we vinden het voornamelijk in de (bloed) vaten. Ook deze antistoffen neutraliseren toxinen, ze hebben een bindende en samenklonterende werking. Zie ook: immunoglobulinen en antistoffen.
IGO	Instituut voor gezondheids- en omgevingsvraagstukken.
IgSF	Immunoglobuline supergen-familie.
IGZ	Inspectie voor de gezondheidszorg.
iHES	Idiopatisch hypereosinofiel syndroom.
IJHV	Inspectie jeugdhulpverlening.
IKA	Integraal kankercentrum Amsterdam.
IKAB	Implementatie kwaliteitszorg alternatieve behandelwijzen.
IKB	Integrale keten bewaking.
IKC	Integraal kankercentrum.
IKCN	Integraal kankercentrum noord-Nederland. Het IKCN heet nu het IKNO ofwel integraal kankercentrum Noord Oost.
IKG	Informatie- en klachtenbureau gezondheidszorg.
IKL	Integraal kankercentrum Limburg.
IKMN	Integraal kankercentrum midden Nederland.
IKN	Instituut kleurenpunctuur Nederland.
IKNO	Integraal kankercentrum Noord Oost, vroeger afgekort tot IKCN.
IKO	Integraal kankercentrum Oost.
IKR	Integraal kankercentrum Rotterdam.
IKW	Integraal kankercentrum West.
IKZ	Integraal kankercentrum Zuid.
IL	1: Interleukine, zie aldaar. 2: Intelligentie leeftijd.
Ile (I)	Het essentiële aminozuur isoleucine.
Ileum	De kronkeldarm, dit is het laatste deel - ruim drie meter lang - van de dunne darm, voor de overgang naar de dikke darm.
IM	1: Intramusculair, dit is in een spier. 2: Vertaald is dit: integrale geneeskunde. Binnen de IM ligt de nadruk niet op ziekte en bestrijding van symptomen, maar op gezondheid en welbevinden met uitbreiding naar behoud en herstel van vitaliteit en zingeving. Regulier gebruikte methoden worden daarbij geïntegreerd met op ervaring gebaseerde complementaire technieken. Hierbij wordt er gefocust op de minst invasieve, minst toxische en goedkoopste methode om gezondheid te stimuleren waarbij reguliere en complementaire technieken gecombineerd worden. Bij het streven naar zo goed mogelijke genezing worden niet alleen het lichaam maar ook de andere aspecten van de persoon betrokken.
Imaginatie	Verbeelding of droombeeld.
IMCU	Internationale melk stollings units.
Immersie	Onderdompeling.
Immuniteit	Het, in zekere mate, niet vatbaar zijn voor verschillende ziekten of giftige stoffen van buiten het lichaam of het lichaam zelf.
Immunoglobulinen (Ig)	Immunoglobuline (Ig) is een antistof of antilichaam dat door het organisme gevormt wordt na het binnendringen van een antigeen in het bloed, het neusslijm, speeksel, traanvocht of de vloeistoffen der weefsels. Men onderscheidt hier vijf klassen: IgA, IgD, IgE, IgG en IgM. Zie ook: antistoffen.
Immunologie	De wetenschap betreffende de immuniteit.
Immunoreactie	Het reageren van het lichaam op een binnengedrongen antigeen zoals een bacterie, schimmel of virus. Deze reactie kan echter ook optreden na het transplanteren van weefsel.
Immuunsysteem	Ons lichaam heeft twee systemen die aan de immuunreactie deelnemen. Dit zijn het zogenaamde aangeboren immuunsysteem en het verworven immuunsysteem.
IMP	1: Inosine-mono-fosfaat. 2: Instituut voor multidisciplinaire psychotherapie. 3: Intra-membraneus deeltje.
Impermeabel	Ondoordringbaar.
Implantatie	Het aanbrengen of inplanten van weefsel of niet lichaamseigen materiaal in het lichaam.
Impulsief	Een opwelling, gedrag tentoonspreiden waarover niet eerst wordt nagedacht.
IMS	Informatiesysteem medische stralingstoepassingen.
IMSB	Internationale medisch wetenschappelijke raad.
IMSZ	Instelling voor medisch specialistische zorg.
IMT	Integratieve manuele therapie.
In	Symbool voor het indium element uit het periodiek systeem.
INAA	Instrumentele neutronen activerings-analyse (essaai of toets).
Inclinatie of inclinatio	Helling of neiging.
Incontinentie of incontinentia	De ontlasting of urine niet op kunnen houden.
Incubatie	Het uitbroeden of sluimeren van een ziektekiem.
Incubatietijd	De tijdruimte die ligt tussen het moment van besmetting en het uitbreken van de daardoor veroorzaakte ziekte.
Index	De wijsvinger.
Indican	Indican of indicaan, het kaliumzout van indoxylzwavelzuur, onstaat door rotting van het aminozuur tryptofaan in de darm.
Indigestie	Een storing in de spijsvertering.
Inenting	Zie: vaccinatie.
Infectie	Besmetting van een levend organisme met ziekteverwekkende micro-organismen en de reactie van het lichaam op het vermenigvuldigen daarvan. Deze micro-organismen kunnen bacteriën, parasieten, schimmels of virussen zijn.
Infertiliteit	Onvruchtbaarheid of steriliteit.
Inflammatie of inflammatio	Ontsteking, de reactie van een weefsel.
INH	Isoniazide. INH is een middel tegen tuberculose dat het vermogen bezit om bacteriën te doden (een bactericide). Het doodt bacteriën zowel binnen als buiten de cellen. Het gebruik van isoniazide kan leiden tot een tekort aan vitamine B6.
Inhaleren	Inademen.
Inhibine	1: Een stof die voornamelijk in het speeksel voorkomt en een remmende werking op bacteriën heeft. 2: Een hormoon dat door de geslachtsklieren aangemaakt wordt.
Inhibitor	1: Een stof die een remmende werking heeft op andere stoffen zoals een enzym, geneesmiddel, hormoon of de ontwikkeling van een bacterie. 2: Een zenuw die een afremmende werking heeft op de activiteit van een orgaan.
INN	Internationale niet-proprietaire naam.
Inoculatie of inoculatio	Zie: vaccinatie.
Inoculum	Vaccin.
iNOS	Induceerbaar stikstofmonoxide-synthetase.
INR	Internationaal genormaliseerde verhouding (ratio). Het gebruik van de INR zorgt er voor dat meetwaarden van verschillende laboratoria goed vergeleken kunnen worden.
INRA	Ileo neorectale anastomose.
Insecticide	Een giftig middel ter bestrijding van insecten.
Insuline	Hormoon dat de suikerstofwisseling en vetstofwisseling regelt.
Int	Intregine.
Interactie	De onderlinge beïnvloeding of wisselwerking.
Intercellulair	Wat zich tussen de cellen bevindt.
Interferon	We onderscheiden alfa-, beta- en gamma-interferonen. Een interferon wordt door verschillende cellen in het lichaam afgescheiden nadat er contact met een bacterie, parasiet, schimmel of virus is opgetreden. Interferonen vormen de eerste verdedigingslinie in het lichaam. De afkorting is IFN.
Interleukinen	Een interleukine werkt als boodschapperstof in diverse cel- en orgaansystemen maar ook tussen de witte bloedcellen (leukocyten). De afkorting is IL.
Intermitterend of intermittens	Met onderbrekingen voorkomend.
Interstitieel	Tussenliggend of de tussenruimte betreffend.
Intestinum	Het darmkanaal, de dunne en de dikke darm die onmisbaar voor de spijsvertering zijn.
Intolerantie	Iets niet kunnen verdragen.
Intoxicatie	Vergiftiging.
Intracellulair	Zich binnen de cellen bevindend.
Intramuraal	In tegenstelling tot extramuraal staat intramuraal voor 'binnen de muren'. Mensen die intramurale hulp krijgen verblijven in de instelling waar ze behandeld worden.
INVIS	Interactief vraaggestuurd informatie systeem.
IOCOB	Stichting voor innovatief onderzoek en onderwijs van complementaire behandelwijzen.
IOF	Intercollegiaal overleg fysiotherapie.
IOG	1: Indicatie overleg GGZ. 2: Intensieve orthopedagogische gezinsbehandeling.
Ion	Het kleinste electrisch geladen deeltje. Het anion is negatief, het kation positief geladen.
IOOG	Integrale opleiding orthomoleculaire geneeskunde.
IOT	Interuniversitaire onderzoekschool tandheelkunde.
IPG	1: Intensief psychiatrische gezinsbegeleiding. 2: Inositolfosfoglycaan.
IPL	Intens gepulseerd licht.
IPOG	Interprovinciaal overleg gehandicaptenbeleid.
IPP	Isoleucine-proline-proline, een tripeptide.
IPR	Isoproterenol.
IPS	1: Individuele persoonlijke steun. 2: Individuele plaatsing en steun. IPS is een intensieve vorm van trajectbegeleiding voor mensen met ernstige en langdurende psychiatrische problemen.
IPSO	Instellingen psycho-sociale oncologie.
IPSP	Inhiberende of inhibitorische postsynaptische potentiaal.
IPT	1: Interpersoonlijke psychotherapie. 2: Intensieve psychiatrische thuiszorg.
IQ	Intelligentie quotiënt.
Ir	Symbool voor het iridium element uit het periodiek systeem.
IR	1: Immuunrespons. 2: Afkorting van infrarood.
IRB	Individuele rehabilitatie benadering.
Iris	Het zogenaamde regenboogvlies, een van de het oog omsluitende vliezen.
IRMA	1: Immuno radiometrische analyse (essaai of toets). 2: Intraretinale micro-angiopathie.
IRP	Insuline vrijmakend polypeptide.
IRS	Insuline-receptor substraat.
ISA	Intrinsieke sympathicomimetische activiteit.
ISAO	Internationale stichting Alzheimer onderzoek.
Ischias	Pijn in de heup. Dit is een zenuwpijn die veroorzaakt wordt door een zenuw die uit het ruggemerg ontspringt.
ISDN	ISDN heeft op deze plaats niks met een telefoonlijn van doen maar staat voor: isosorbidedinitraat. ISDN wordt toegepast bij hartfalen en ter preventie van angina pectoris.
ISFG	Instituut voor sponsoring en fondsenwerving in de gezondheidszorg.
ISH	In-situ hybridisatie.
ISI	Informatiestandaard infectieziekten.
ISIS	Infectieziekten surveillance informatie systeem.
ISMN	Isosorbidemononitraat. ISMN wordt toegepast bij hartfalen en ter preventie van angina pectoris.
Iso	Isoleucine.
Isolatie	Afzondering of het isoleren.
Isomeren	Chemische stoffen met verschillende eigenschappen terwijl zij dezelfde soort en aantal, maar anders gerangschikte, atomen bezitten.
ISRE	Interferon gestimuleerd respons element.
ITANT	Internationale transpersoonlijke associatie Nederlands taalgebied. De transpersoonlijke psychologie is indertijd in het leven geroepen om het veld van de spiritualiteit op een systematische en wetenschappelijke manier te onderzoeken. Spiritualiteit is een levenshouding, transpersoonlijke psychologie de wetenschappelijke bestudering daarvan.
ITC	Isothiocyanaat.
Iteratie	Herhaling.
ITP	1: Inosine-trifosfaat. 2: Idiopathische trombocytopenische purpura. Bij ITP neemt het aantal bloedplaatjes (cellen) af doordat het afweersysteem deze vernietigt. Dit verschijnsel wordt ook de ziekte van Werlhof of bloedvlekziekte genoemd.
ITS	Internationaal toegankelijkheids-symbool.
ITT	Insuline-tolerantie test.
ITZ	1: Intensieve thuiszorg. 2: Integraal transmuraal zorgconcept. 3: Innovatiecentrum telematica en zorg.
IUD	In de baarmoeder geplaatst (intra-uterien) medisch hulpmiddel. Dit hulpmiddel wordt ook wel spiraaltje genoemd. Aan de bioactieve IUD's zijn koper, zilver of hormonen - zoals bijvoorbeeld progestageen - toegevoegd. Dit moet de betrouwbaarheid doen toenemen. De koperhoudende IUD's zijn niet meer geregistreerd als geneesmiddel maar als medisch hulpmiddel. Deze spiraaltjes worden geacht de inplanting van een bevruchte eicel te voorkomen en zodoende een zwangerschap te verhinderen. Het koperhoudende spiraaltje blijkt meerdere jaren werkzaam te zijn maar heeft als bijwerking dat de menstruaties gewoonlijk langduriger, heviger en pijnlijker verlopen. Vrouwen die een spiraaltje dragen hebben een grotere kans op het krijgen van een ontsteking (salpingitis) van een eileider (salpinx).
IUG	Intra-uteriene graviditeit. De afkorting IUZ wordt ook gebruikt.
IUI	Intra-uteriene inseminatie. IUI is een behandeling waarbij bewerkt zaad van de eigen partner in de baarmoederholte wordt gebracht. Deze behandeling wordt ook wel KIE genoemd, wat staat voor 'kunstmatige inseminatie van de eigen partner'.
IUT	Intra-uteriene transfusie.
IUZ	Intra-uteriene zwangerschap. De afkorting IUG wordt ook gebruikt.
IV	1: Intrafusale spiervezel. 2: Intraveneus, dit is in een ader.
IVA	1: Instituut voor afvalstoffen onderzoek. 2: Isofosfamide, vincristine en Actinomycine. Het is een combinatie van cytostatica.
IVAP	Interdisciplinaire vereniging voor analytische psychologie.
IVC	Intraveneus cholangiogram.
IVF	In-vitro fertilisatie. Fertilisatie staat voor: bevruchting, het vindt plaats in glas (in vitro). Men noemt het ook wel reageerbuisbevruchting. Bij IVF worden eicellen in het laboratorium bevrucht. Daarna wordt de bevruchte eicel (embryo) in de baarmoeder geplaatst om zodoende een zwangerschap tot stand te brengen. 1 op de 7 tot 8 paren blijken problemen met de vruchtbaarheid te hebben. Er vinden jaarlijks circa 16.000 IVF behandelingen plaats, dit is de stand van januari 2009. Van de uitgevoerde reageerbuisbevruchtingen blijkt er 1 op de 4 succesvol te verlopen.
IVFD	In vitro fertilisatie-donor.
IVF/ET	In vitro fertilisatie gevolg door embryo-transfer.
IVIg	Intraveneus immunoglobuline.
IVP	Intraveneus pyelogram. IVP is een test voor de nierfunctie. Wanneer men bij de te onderzoeken patiënt een bepaalde contrastvloeistof in de bloedbaan brengt wordt deze vloeistof via de nieren weer uitgescheiden. Hierdoor kunnen röntgenstralen niet meer door de urineweg dringen zodat een opname een schaduw laat zien. Wanneer de nierfunctie is verminderd zal de opname minder of geen schaduw tonen. Deze test noemt men ook wel IVU ofwel intraveneuze urografie.
IVS	Intravasale stolling.
IVT	Instituut vakopleiding tandtechniek.
IVU	Intraveneuze urografie. Zie ook IVP hier vlak boven.
Ixodiasis	Een aandoening die door een teek, de Ixodes ricinus, veroorzaakt wordt en met koorts gepaard gaat.
IZA	Intramuraal zorg-arrangement.
IZO	Instituut voor zorgonderzoek.
IZR	Interprovinciale ziektekostenregeling.

Afkorting of woord:	Verklaring:
J	1: Het symbool voor de eenheid Joule. 2: Symbool voor het jodium of jood (iodine) element uit het periodiek systeem.
JA	Juveniele artritis.
JAB	Jongeren advies bureau.
JAC	Jongeren adviescentrum.
Jacketkroon	Een porcelijnen prothetische kroon op een tand.
Jactatie of jactatio	Het onrustige woelen van een zieke die koorts heeft.
JAIB	Jongeren advies en informatie bureau.
JAK	Janus kinase.
JB	Junctionele bradycardie.
JCA	Juveniele chronische artritis.
JD	Juveniele diabetes.
Jejunalis	Met betrekking tot de nuchtere darm ofwel jejunum.
Jejunitis	Ontsteking van het jejunum ofwel de nuchtere darm.
Jejunostomie	Het via de buikwand maken van een opening naar de nuchtere darm of jejunum.
Jejunum	De zogenaamde nuchtere darm. Dit is - met een lengte van ongeveer 2,5 meter - het middelste deel van de dunne darm. Het is een vervolg op de twaalfvingerige darm of duodenum. Dit gedeelte van de dunne darm gaat vervolgens over in de kronkeldarm ofwel ileum.
Jetlag	De 'transatlantische kater', het door een lange vliegreis ontregelde biologische ritme. Een aantal kenmerken hiervan zijn moeilijk slapen, concentratiestoornis, vermoeidheid en een slechte eetlust.
Jeugdpuistjes	Zie: acne.
JG	Juxta-glomerulair.
JGA	Juxtaglomerulair apparaat.
JGZ	Jeugd gezondheidszorg.
JH	Juvenile hemochromatose of haemochromatosis.
JIA	Juveniele idiopathische artritis.
Jicht	Gewrichtsontsteking of artritis (arthritis) urica. We kennen verschillende vormen van jicht.
JIP	Jongeren informatie punt.
JMD	Juveniele macula-degeneratie. Het is een erfelijke vorm van macula-degeneratie die al op jonge leeftijd optreedt.
JME	Juveniele myoclonus epilepsie.
Jodisme	Een door jodium (jood) veroorzaakte chronische vergiftiging.
Jodium	Zie: jood.
Jodiumtinctuur	In verdunde alcohol opgelost jodium en natriumjodide. Het vormt een middel met desinfecterende eigenschappen.
Jododerma	Een door jodium (jood) veroorzaakte huidafwijking.
Jodofoor	Ingewikkelde verbindingen van jodium met in water oplosbare stoffen vallen onder de verzamelnaam jodofoor.
Jodothyrine	Synoniem voor thyroïdine.
Jood of jodium	Een chemisch element. Het heeft desinfecterende eigenschappen in een verbinding met natrium. Wordt verbonden met kalium, als joodkalium, toegepast bij o.a. hoestdranken en chronische ontstekingen.
Joodkalium	Deze verbinding met jodium wordt bijvoorbeeld gebruikt bij het behandelen van een kliergezwel, arteriosclerose, syfilis en verschillende chronische ontstekingen.
Joodtinctuur	Zie: jodiumtinctuur.
JoPla	Jongeren platform van, voor en door jongeren met een handicap.
Joule	Eenheid van arbeid of energie. Wordt gebruikt om de hoeveelheid energie (calorieën) in voedingsmiddelen aan te geven; 1 Joule = 0,239 calorie.
JOZ	Jaaroverzicht zorg.
Js	Jouleseconde. De jouleseconde staat voor een joule vermenigvuldigd met een seconde. Het is een eenheid van electrisch arbeidsvermogen.
JUCO	Junior co-assistent.
Jugulum	De kuil boven het borstbeen.
Junctie	Verbinding of samenvoeging.
Junctura	Verbinding.
Junk of junkie	Een verslaafde aan drugs.
Juveniel of juvenilis	Op jeugdige leeftijd, jeugdig of tot de jeugd behorend.
Juxta	In samenstellingen: in de buurt gelegen of nabij.
Juxtapositie	Een samenvoeging van twee stukken darm.

Verklarende woordenlijst: K

Afkorting of woord:	Verklaring:
K	1: Symbool voor het kalium element uit het periodiek systeem. 2: Kelvin, naast Celsius een eenheid voor temperatuur. 3: Afkorting van kilo = duizend. 4: Het essentiële aminozuur lysine.
K&Z	Kind en ziekenhuis.
KA	1: Keratoacanthoom. 2: Kilo-ampère ofwel 1000 ampère.
KAB	Klachtencommissie alternatieve behandelwijzen.
KAG	Keuringsraad aanprijzing gezondheidsproducten.
Kakidrosis	De door een verhoogde afscheiding van zweet veroorzaakte onaangename lichaamsgeur.
Kakosmie	Het ruiken van vieze geuren.
Kalium	Het scheikundig element kalium (symbool: K) komt, voornamelijk in de cellen, als een belangrijke electrolyt in het lichaam voor.
Kalk	Dit is calciumcarbonaat. Men gebruikt meestal het woord calcium, afgekort Ca.
Kallikreïne	Een eiwitsplitsend enzym dat kininogeen omzet in kinine.
Kamerwater	De vloeibare inhoud van de achterste en voorste oogkamer.
Kampogen	Een door een tekort aan vitamine A en vitamine B veroorzaakte teruggang in de kwaliteit van de oogzenuw.
Kanker	De vorming van kwaadaardige gezwellen in het lichaam. We zien hierbij vaak een sterke woekering.
Kardinaal	Hoofdzakelijk of voornaamste.
Kardinaalstong	Een verschrompelde purperrode tong.
Karteldarm of colon	Het tussen blindedarm en endeldarm gelegen deel van de dikke darm.
Karyo-	In samenstellingen: met betrekking tot de celkern.
Karytas	Het membraan van de kern oftewel kernmembraan.
Kata-	In samenstellingen: omlaag.
Kataboliet	Katabole metaboliet.
Katabolisme	De afbraakstofwisseling waarbij energie vrijkomt door het uiteenvallen van samengestelde verbindingen.
Katalysator	Dit is een stof die, zonder zelf ontleed te worden, een chemisch proces bespoedigt of vertraagt.
Katalyse	Het effect (katalyseren) van een katalysator zoals bijvoorbeeld een enzym. Dit effect kan dan een versnelling of vertraging van een scheikundige reactie opleveren.
Katalytisch	De invloed van een katalysator ondergaan.
Kataplexie	Een plotseling verlies van spierspanning.
Kathepsine	Dit is een enzym wat eiwit splitst.
Kathode	De negatieve pool van bijvoorbeeld een batterij.
Kation	Een positief geladen ion.
KB	Kortdurende behandeling.
KBA	Keto-beta-boswellia-zuur.
KBO	Katholieke bond van ouderen.
KBOH	Kwaliteits- en bruikbaarheids onderzoek van hulpmiddelen.
KC	1: Kupffercel. 2: Kevlar koolstof. 3: Keratoconus (cornea conica). 4: Kilocycle. 1 kilohertz (kilocycle) = 1000 hertz
kcal	Kilocalorie. 1 kcal = 1000 calorieën.
KCHL	Klinisch-chemisch en hematologisch laboratorium.
KCL	Klinisch chemisch laboratorium.
KCO	Kenniscentrum overgewicht.
kD	Kilodalton. 1 kD (kDa) = 1000 dalton
kDa	Kilodalton. 1 kDa (kD) = 1000 dalton.
KDAM	Kinderen van moeders die afhankelijk van drugs zijn.
KDV	Kinderdagverblijf.
KE	Kinetische energie.
KEAC	Klinisch ecologisch allergie centrum.
Kegeltand	Een te kleine en abnormaal gevormde tand.
KEL	Kippenei-lysozym.
Kelis	Litteken of vlek.
KEMO	Kerncommissie ethiek medisch onderzoek.
KenBiS	Kenniscentrum bipolaire stoornissen.
Keratalgie of keratalgia	Een pijnlijk hoornvlies van het oog.
Keratitis	Ontsteking van het hoornvlies (cornea) van het oog.
Keratomycose	Een schimmel die het hoornvlies van het oog doet ontsteken.
Keratose of keratosis	Dit is een abnormale verhoorning van de huid.
Keratotomie	Het insnijden of doorsnijden van het hoornvlies in het oog tijdens een operatie.
Ketosteroïden	Dit zijn androgene stoffen zoals androsteron, oestron, progesteron en testosteron.
kg	Kilogram. 1 kg = 1000 gram.
KG	Kippenglobuline.
KGC	Klinisch genetisch centrum.
kgLG	Kilogram lichaams-gewicht.
kgm	Kilogrammeter, een eenheid van arbeid of arbeidsvermogen. 1 kgm is de arbeidskracht die benodigd is om een gewicht van 1 kg één meter op te heffen.
KGO	Klinisch geneesmiddelen onderzoek.
KGS	Ketogeen-steroïden.
KGVT	Kinder-gezinsvervangend tehuis.
kGy	Kilogray. 1 kGy = 1000 gray.
KH	De afkorting voor koolhydraat.
KHT	Kinderlijke harttonen.
kHz	Afkorting voor kilohertz. 1 kHz = 1000 hertz oftewel 1000 wisselingen of trillingen per seconde.
KI	1: Kaliumjodide. 2: Kleurindex. 3: Kinetische interceptor. 4: Kunstmatige inseminatie.
KID	Kunstmatige inseminatie (KI) door middel van sperma dat werd geleverd door een donor.
KIE	1: Kallikreïne-inactiverende eenheid. 2: Kunstmatige inseminatie (KI) met sperma van de man of echtgenoot. De afkorting KIH wordt ook gebruikt, zie ook: IUI.
Kiem	Een micro-organisme.
Kiemblad	We kennen een buiten-, midden- en binnen-kiemblad. Het is een laag cellen waarover het embryo zich in een vroeg stadium verdeelt.
KIH	Kunstmatige inseminatie (KI) met sperma van de echtgenoot. De afkorting KIE wordt ook gebruikt.
Kijkoperatie	Een operatie die wordt uitgevoerd met behulp van een endoscoop, een instrument om holten of inwendige kanalen in het lichaam te bekijken. Een kijkoperatie wordt ook wel sleutelgatchirurgie of minimaal-invasieve chirurgie genoemd.
KIKB	Kortdurende intensieve klinische behandeling.
Kilo-	In samenstellingen: duizend.
Kinase	Activator van een enzym.
Kinesiatrie	Heilgymnastiek of oefentherapie.
Kinesiologie	De bewegingsleer, kennis van de functies van gewrichten en spieren.
Kinesis	De leer van de bewegingskracht of bewegingsleer.
Kinesthesie	Het door onze spierbewegingen gewaarworden van beweging.
Kinetica	Zie kinesis hier boven.
Kinetiek	Zie kinesis hier boven.
Kinine	Een koortswerend alkaloïd dat gewonnen wordt uit de bast van de kinaboom.
Kininen	Een verschillende functies vervullende groep weefselhormonen, het zijn peptiden.
Kininogeen	Een nog niet actief voorstadium van kininen.
Kinocilium	Trilhaar.
Kionitis	Ontsteking van de huig.
Kiotomie	Een operatieve ingreep waarbij de huig wordt ingekort.
KIR	Killer-cel remmende (inhibitoire) receptor.
KIS	Klachten informatie systeem.
KITTZ	Kwaliteits-instituut voor toegepaste thuiszorg.
KIZA	Kennissysteem infectieziekten en arbeid.
kJ	Kilojoule, een eenheid van electrisch arbeidsvermogen. 1 kJ = 1000 joule.
KJP	Kinder- en jeugdpsychiatrie.
KKC	Kwaliteits- en kenniscentrum.
KKM	Keten kwaliteit melk.
KKP	Kortdurende klinische psychiatrie.
KKV	Korte keten vetzuren.
KL	Kinder-leeftijd.
Klebsiella	Een commensaal in de darm en luchtwegen levend geslacht van bacillen. Bij een plaatselijk verminderde weerstand kunnen ze echter ziekmakend werken.
Kleincellig	Een cel met als kenmerk een normale kern (nucleus) maar met weinig vloeibaar bestanddeel of celplasma er omheen.
KLEM	Vereniging van klinisch embryologen.
Klier	Een orgaan dat een product (secreet) afscheidt. We onderscheiden klieren die d.m.v. een afvoerbuis afscheiden (exocrien) en deze waarbij het product, in dit geval een hormoon, direct door het bloed wordt opgenomen (endocrien). Afscheidingen van exocriene klieren zijn bijvoorbeeld urine en zweet.
KLM	Het gaat hier niet over een maatschappij, vliegtuigen of vliegen maar over de klub lange mensen. De vereniging KLM doet aan behartiging van belangen, offline informatievoorziening en organiseert verschillende sociale activiteiten.
km	Kilometer. 1 km = 1000 meter.
KM	Kurzrock-Miller. Het is een test in het laboratorium. De laborant brengt het afgenomen slijm van de baarmoederhals samen met het sperma van de partner of met donor sperma. Vervolgens wordt de aanwezigheid en de mate van beweeglijkheid van de zaadcellen in het slijm beoordeeld.
KMI	Kupperman menopause index.
KMLO	Kort middelbaar laboratorium onderwijs.
kN	Kilonewton. 1 kN = 1000 newton.
KNAW	Koninklijke Nederlandse akademie voor wetenschappen.
KNCV	1: Koninklijke Nederlandse chemische vereniging. 2: Koninklijke Nederlandse centrale vereniging tot bestrijding van tuberculose.
KNDB	Koninklijke Nederlandse drogisten bond. De KNDB is de sociaal economische brancheorganisatie die de belangen van zelfstandige ondernemers in de drogisterijbranche behartigt.
Knesmos of knesmus	Jeuk of jeukziekte.
KNF	Klinische neuro-fysiologie.
KNGF	Koninklijk Nederlands genootschap voor fysiotherapie.
Knidosis	Netelroos.
KNMG	Koninklijke Nederlandse maatschappij tot bevordering der geneeskunst.
KNMP	Koninklijke Nederlandse maatschappij ter bevordering der pharmacie.
KNMVD	Koninklijke Nederlandse maatschappij voor diergeneeskunde.
KNN	Stichting kinesiologisch netwerk Nederland. De stichting KNN is een onafhankelijke organisatie voor iedereen die met spiertesten werkt of erin geïnteresseerd is.
KNO	Afkorting van keel, neus en oor (heelkunde).
KNOV	Koninklijke Nederlandse organisatie van verloskundigen.
KOAG	1: Koepelorganisatie alternatieve geneeswijzen. 2: Keuringsraad openlijke aanprijzing geneesmiddelen.
Kokervisus of kokerzien	Een beperking van het gezichtsveld.
Kokkogeen	Door kokken of coccen veroorzaakt.
Kommabacil	Een gekromde bacil die lijkt op de vorm van een komma.
Koolhydraat	Tot de koolhydraten behoren onder andere cellulosen, pectinen, suikers en zetmeel. De elementen koolstof, waterstof en zuurstof vormen als organisch-chemische verbinding een koolhydraat.
KOPAC	Kwaliteit, ontsteking, plaveiselcelepitheel, andere afwijkingen en endocervicale afwijkingen van het cilinderepitheel.
Koper	Een sporenelement.
KOPP	Kinderen van ouders met psychiatrische problemen.
Koppen	Het zogenaamde 'koppen zetten'. Zie: cupping.
KOV	Kleur onderscheidingsvermogen.
KOZ	Klinisch onderzoek.
KP	1: Kalium perchloraat. 2: Keratosis pilaris, een op haar gelijkende abnormale verhoorning van de huid.
kPa	Kilopascal, een eenheid voor druk. 1 kPa = 1000 pascal.
KPAZ	Kernvragenlijst patiënten tevredenheid academische ziekenhuizen.
KPR	Afkorting van kniepees-reflex.
Kr	Symbool voor het krypton element uit het periodiek systeem.
kRad	Kilorad. 1 kRad = 1000 rad.
Krebscyclus	Deze cyclus is vernoemd naar H. Krebs, een Duitse biochemicus die leefde van 1900 tot 1981. Zie: citroenzuurcyclus.
KRM	Kinase respons modulator.
KS	1: Ketosteroïden. 2: Keratansulfaat. 3: Keratitis sicca, ofwel droge keratitis. 4: Klinefelter syndroom of syndroom van Klinefelter. 5: Kaposisarcoom of sarcoom van Kaposi, kwaadaardige (maligne) aandoening op de huid (huidwoekeringen) of inwendig in het lichaam. Deze aandoeningen kunnen levensbedreigend zijn. Kaposisarcoom wordt vaak gezien bij HIV-positieve personen.
KSGV	Katholiek studiecentrum voor geestelijke volksgezondheid.
KSHV	Kaposisarcoom herpesvirus.
KSR	Kernspin resonantie.
KSRT	Kernspin resonantie tomografie.
KT	1: Kombucha thee. 2: Nier transplantatie.
KTC	Klacht en tucht commissie.
KTH	Katholieke theologische hogeschool.
KUN	Katholieke universiteit Nijmegen.
kV	Kilovolt. 1 kV = 1000 volt.
kVA	Kilovolt-ampère. 1 kVA = 1000 volt-ampère.
KVE	Kolonie vormende eenheid.
KVHN	Koninklijke vereniging Homeopathie Nederland.
KVI	Kernfysisch versneller instituut. Het instituut bevindt zich op de campus van de universiteit van Groningen.
KVO	Kind van verslaafde ouders.
KVT	Kortverblijf tehuis.
KVW	Keuringsdienst van waren.
kW	Kilowatt. 1 kW = 1000 watt.
KWF	Koningin Wilhelmina fonds Nederlandse kankerbestrijding.
kWh	Kilowattuur. 1 kWh = 1000 wattuur.
KWID	Kwantitatieve ingrediënten declaratie.
KWIS	Kwaliteits informatie- en sturingsysteem.
KWZ	Kwaliteitswet zorginstellingen.
KZ	1: Kraamzorg. 2: Krankzinnige. 3: Kinder-ziekenhuis.
KZI	Kwaliteitswet zorginstellingen.

Afkorting of woord:	Verklaring:
L	1: Lumbale wervel of lendenwervel. 2: Levo, laevo, links, linksdraaiend of met betrekking tot de linkerzijde. 3: Symbool voor de inhoudsmaat liter. 4: Het essentiële aminozuur leucine.
La	Symbool voor het lanthaan (lanthanum) element uit het periodiek systeem.
LA	1: Lage anterior. 2: Latex-agglutinatie of aaneenkleving. 3: Lupus anticoagulans. 4: Linker atrium. 5: Linker arm. 6: Leukotrieen antagonist. 7: Afkorting voor linolzuur, het is een essentieel omega-6 vetzuur. De afkorting LZ wordt ook wel gebruikt.
LAAM	L-alfa-acetylmethadol.
Lab	Laboratorium.
Labia	Lippen, dit is het meervoud van labium.
Labiaal of labialis	Lipvormig of met betrekking tot de lippen.
Labiel	Wankelbaar of onstandvastig.
Labilitas	Onevenwichtigheid of labiliteit.
Labiliteit	Onevenwichtigheid of onstandvastigheid.
Labium	Lip. Het meervoud is labia.
Laborant(e)	Een geschoold iemand die op een laboratorium werkt. We kennen onder andere een bacteriologisch laborant, biochemisch laborant, medisch laborant en een röntgenologisch laborant of laborante.
Laboratorium	Het laboratorium is een werkruimte waar men metingen en proeven doet of, al dan niet wetenschappelijk, onderzoek uitvoert. In onze praktijk wordt samengewerkt met RP Vitamino Analytic.
Labyrint	Een doolhof, het binnenoor ofwel het inwendige van het oor.
Labyrintitis	Een onstoken labyrint.
LAC	1: Lupus anticoagulans. 2: L-Acetylcarnitine.
LACB	Lymphadenosis cutis benigna.
Lacrima	Traan, lacrimae is het meervoud.
Lacrimans	Tranend.
Lactaat	Een product van de stofwisseling wat vrijkomt door omzetting van glucose.
Lactobacillus	Een niet ziekmakend geslacht van bacteriën. Er treedt onder invloed van deze bacterie melkzuur-gisting op.
Lactoferrine	Lactoferrine is een proteïne dat ijzer bindt.
Lactoflavine	Vitamine B2, deze vitamine wordt ook riboflavine genoemd.
Lactose	Saccharum lactis ofwel melksuiker. Lactose kan niet goed afgebroken worden wanneer het enzym lactase ontbreekt of er te weinig van beschikbaar is. Bijna 70% van de volwassenen blijkt een lactose intolerantie te hebben. Zie ook lactose in het hoofdstuk waterstofademtest van de pagina over laboratoriumonderzoek .
LAD	1: Leukocyten adhesie deficiëntie. 2: Landelijke vereniging van artsen in dienstverband. 3: Lymfocyten activerende determinant. 4: Lymfadenopathie.
LADA	Latente autoimmune diabetes bij een volwassene.
LADIS	Landelijk alcohol en drugs informatiesysteem.
LAE	Lever geassocieerd enzym.
LAF	1: Lymfocyten activerende factor. 2: Leukocyten alkalische fosfatese. De afkorting LAP wordt ook gebruikt.
LAFB	Linker anterior fasciculair blokkering.
LAG	Laboratoriumgeneeskunde.
Lagochilie	Hazenlip, wordt ook lagostoma genoemd.
LAH	Lithium aluminium hydride.
LAI	1: Laboratorium geassocieerde infectie. 2: Laboratorium analytisch instrument.
LAK	Lymfokine geactiveerde K-cellen.
LAKC	Laboratorium voor algemene klinische chemie.
LAM	1: Lymfangioleiomyomatose. 2: Lactationele amenorroe methode.
Lamel of lamella	Plaatje, het verkleinwoord van lamina.
Lamina	Plaat, schijf of weefsellaag.
Lamivudine	Lamivudine ( = 3TC) is een antiviraal middel tegen infectie-ziekten. Dit middel wordt toegepast tegen retrovirussen zoals het hepatitis B-virus (HBV) en HIV-virus.
LAMP	Landelijke ambulance en meldkamer protocollen.
Lana	Wol.
Lanoline	Wolvet dat gemaakt wordt door het uitkoken van schapenwol.
Lanthaniden	Een groep van 15 metalen uit het periodiek systeem. De lanthaniden zijn genoemd naar het eerste element van de groep, namelijk lanthanum. Kenmerkend voor deze 15 elementen is het feit dat ze nooit in pure vorm aangetroffen worden maar verbonden met andere stoffen. De groep elementen bestaat naast lanthanum uit: cerium, praseodymium, neodymium, promethium, samarium, europium, gadolinium, terbium, dysprosium, holmium, erbium, thulium, ytterbium en lutetium.
LAO	Lysine-arginine-ornithine.
LAP	1: Het enzym leucine-aminopeptidase. 2: Linker atrium (boezem) druk. 3: Lever activerend proteïne. 4: Laboratorium accreditatie programma. 5: Lipopolysacharide geassocieerd proteïne. 6: Leukocyten alkalische fosfatase, het is een enzym. De afkorting LAF wordt ook gebruikt. 7: Laryngeaal (laryngeus of laryngo) adductor paralyse, verlamming van spieren van het strottenhoofd.
Laparoscopie	Kijkoperatie met een instrument, de laparoscoop.
LAPOSA	Landelijke patiënten- en oudervereniging voor schedel- en aangezichts-afwijkingen.
LAR	1: Late allergische reactie. 2: Late-fase astmatische reactie. 3: Landelijke abortusregistratie.
Lardeus of lardaceus	Spekachtig of op spek gelijkend.
LAREB	Landelijke registratie en evaluatie bijwerkingen van geneesmiddelen. Het Nederlands bijwerkingen centrum Lareb is het kenniscentrum voor bijwerkingen in Nederland. In opdracht van de overheid registreert en analyseert men bijwerkingen van geneesmiddelen en vaccins. De oude naam is: stichting landelijke registratie en evaluatie bijwerkingen.
Larve of larva	Dit is het eerste stadium in de ontwikkeling van voornamelijk insecten en wormen.
Larynx	Het strottenhoofd.
LAS	Lymfadenopathie syndroom.
LASIK	Laser in situ keratomileusis.
Latent of latens	Verborgen, niet waarneembaar of sluimerend bijvoorbeeld bij een ziekte.
Lateraal of lateralis	Opzij, zijdelings of aan de zijkant gelegen.
LAV	Lymfadenopathie geassocieerd virus.
Laxans	Afvoermiddel, afdrijvend middel of laxeermiddel dat de ontlasting stimuleert.
Laxeermiddel	Zie laxans hierboven.
LAZ	Landelijke ambulante zorgregistratie.
LBA	Levend bloed analyse. Deze analyse en test op vrije radicalen vallen onder morfologisch bloedonderzoek. Voor de SKB test, die hier op lijkt, is er een aparte pagina.
LBB	Landelijke belangenvereniging voor basisartsen.
LBBB	Linker bundeltak blokkering. De afkorting LBTB wordt ook gebruikt.
LBEZ	Landelijk bureau ethiek in de zorg.
LBK	Landelijke beroepscommissie klachten.
LBOC	Landelijke beroepsvereniging ondersteuners cliëntenraden.
LBP	Lipopolysaccharide-bindend proteïne.
LBS	Landelijk bureau slachtofferhulp.
LBT	Landelijk bureau toegankelijkheid.
LBTB	Linker bundeltak blokkering. De afkorting LBBB wordt ook gebruikt.
LBW	Laag geboorte gewicht.
LC	1: Langerhans-cel. 2: L-carnitine.
LCAD	Lange keten vet acyl-dehydrogenase.
LCAT	Lecithine-cholesterol-acyltransferase.
LCBB	Landelijk contactorgaan begeleiding borstkankerpatiënten.
LCFA	Lange keten vetzuren. De afkorting LKVZ wordt ook gebruikt.
LCFJ	Landelijk cliënten forum jeugdzorg.
LCH	Stichting Langerhans cel histiocytose.
LCHV	Landelijk centrum hygiëne en veiligheid.
LCI	Landelijke coördinatiestructuur infectieziekten-bestrijding.
LCIG	Landelijk centrum indicatiestelling gehandicaptenzorg.
LCK	Landelijk centrum kraamzorg.
LCKZ	Landelijk coördinatiepunt kwaliteitsbeleid zorgsector.
LCM	1: Lymfocytaire choriomeningitis. 2: Landelijk centrum medische milieukunde.
LCMV	Lymfocytaire choriomeningitis virus.
LCP	1: Lange-keten meervoudig (poly) onverzadigd vetzuur. 2: Landelijke cara patiëntenvereniging. De LCP is in 2001 opgegaan in de astma patiënten vereniging.
LCPL	Leids cytologisch pathologisch laboratorium.
LCR	Landelijk coördinatiepunt reizigersgeneeskunde.
LCS	Lactobacillus casei Shirota.
LCT	Lange keten triglyceriden.
LCvV	Landelijke commissie van vertrouwenslieden.
LCVV	Landelijk centrum verpleging en verzorging.
LCWK	Laterale cervicale wervelkolom.
LD	1: Melkzuur-dehydrogenase. 2: Lactaat-dehydrogenase. 3: Letale oftewel dodelijke dosis. 4: Lage druk.
LDH	1: Lage dosis heparine. 2: Lactaatdehydrogenase. LDH is een waterstof aan lactaat onttrekkend enzym. Het komt in bijna alle organen van het lichaam voor. De afkorting LD wordt ook gebruikt.
LDL	Lage densiteit of dichtheid lipoproteïnen.
LDP	Landelijk dementie programma.
LE	Lupus erythematodes.
Lecithine	Een vetachtige stof die we in zo goed als alle dierlijke en plantaardige cellen aantreffen.
LED	1: Lupus erythematodes disseminatus. 2: Licht emitterende diode.
LEI	Landbouwkundig economisch instituut.
LEICA	Hier dus niet de fabrikant van camera's maar het laboratorium voor experimentele intensive care en anesthesiologie.
Leiomyoom	Een gezwel van glad spierweefsel.
Leiomyose	Woekering van glad spierweefsel.
LEMD	Landelijk electronisch medicatie dossier.
Lende	Het meest laag gelegen deel van de rug.
LEO	Laparoscopische electrocoagulatie van de ovaria. LEO is het aanprikken en wegbranden van kleine cysten oftewel vochtblaasjes die zich in de eierstokken bevinden.
Lepismaticum	Een middel dat het afschilferen van de huid stimuleert.
LEPS	Onderste extremiteit pijnsyndroom ofwel pijnsysdoom in een been of voet.
Leptus autumnalis	De herfstmijt kan eczeem en netelroos veroorzaken.
LES	Onderste slokdarmsfincter.
LESA	Landelijke eerstelijns samenwerkings afspraken.
Letaal of letalis	Dodelijk.
Leu (L)	Het essentiële aminozuur leucine.
Leucine	Een essentieel aminozuur.
Leukemie of leucaemia	Leukemie is een ziekte die gekenmerkt wordt door kwaadaardige woekering van de organen en weefsels die bloedcellen produceren.
Leukocyt	Een zogenoemde witte, maar eigenlijk kleurloze, bloedcel. Leukocyten spelen een rol in onze immunologische afweer. Ze zijn voornamelijk onder te verdelen in granulocyten, lymfocyten en monocyten.
Leukocytose of leucocytosis	Het door fysiologische of pathologische oorzaak toenemen van het aantal witte bloedcellen (leukocyten) in het perifere bloed. Dit treedt ook op bij een bepaalde vorm van leukemie.
Leukotriënen	Een aantal endogeen werkzame stoffen in het lichaam. Het ene type gaat bijvoorbeeld ontstekingen tegen, terwijl een ander type deze juist intensifeert.
Levament of levamentum	Een middel met een verzachtende werking, bijvoorbeeld zalf.
Leveratrofie	Het verschrompelen van de lever.
LEVV	Landelijk expertisecentrum verpleging en verzorging.
LF	1: Lactoferrine. 2: Laagfrequent.
LFA	1: Leukocyte functioneel antigeen. 2: Lymfocyte functioneel antigeen.
LFAZ	Landelijke federatie voor ambulance zorg.
LFR	Late fasereactie.
LFT	1: Lymfocyten functie en stimulatie test. 2: Lever functie test. 3: Latex fixatie test.
LG	1: Lange golf. 2: Lichamelijk gehandicapt.
LGG	Lactobacillus rhamnosus Gorbach en Goldin.
LGL	Grote granulaire lymfocyt.
LGT	Lichaamsgerichte therapie.
LGV	Lymfogranuloma venereum, een seksueel overdraagbare aandoening. Men onderscheidt: anorectale LGV: een infectie van het proctum. inguinale LGV: een infectie van de uitwendige genitaliën. faryngeale LGV: inoculatie van de keelholte.
LH	1: Luteïniserend hormoon. 2: Lutropine. 3: Landbouw hogeschool.
LHHB	Limbisch systeem-hypothalamus-hypofyse-bijnierschors.
LHOV	Landelijke huisartsen opleiders vereniging.
LHV	Landelijke huisartsen vereniging.
LHW	Landbouw hogeschool Wageningen.
Li	Symbool voor het lithium element uit het periodiek systeem.
LIC	Leids instituut voor chemisch onderzoek.
LICH	Landelijk informatie centrum hoogbegaafdheid.
Lien	Milt.
Lienitis	Ontsteking van de milt.
LIER	Landelijk indicatie- en registratiesysteem.
LIF	Leukemie remmende of inhibitoire factor.
LIFT	Lymfocyten immuno-fluorescentie-test.
Ligament of ligamentum	Bindweefselband, versterkingsband hoofdzakelijk bij de gewrichten.
LIM	Landelijk informatiecentrum Moermantherapie.
Limbisch systeem	Het gebied dat tussen de grote hersenen en de hersenstam ligt.
LIMH	Lithium metaal hydride, een veel toegepast type accu (oplaadbare batterij).
Lingua	De tong.
Linguaal of lingualis	Behorend tot de tong.
LINH	Landelijk informatie netwerk huisartsenzorg. Het LINH is een netwerk van geautomatiseerde huisartsenpraktijken.
LINK	Landelijk informatiebureau netwerk kinderopvang.
Linolzuur	Een vooral op jeugdige leeftijd essentieel vetzuur.
LIP	Landelijk informatiepunt voor patiënten.
Lipiden	Vetten of vetachtige stoffen.
Lipofaag	Een cel die vet opneemt en verteert.
Lipomatose of lipomatosis	Vetzucht.
Liposuctie	Het door de huid heen wegzuigen van overtollig vetweefsel.
LIPZ	Landelijk informatiepunt paramedische zorg.
Liq	Liquor of vloeistof.
Liquide	Vloeibaar.
Liquor	Vloeistof.
LIS	1: Letsel informatie systeem. 2: Landelijke ichthyosis stichting. 3: Laboratorium informatie systeem. 4: Laboratorium voor infectieziekten en screening van het RIVM.
LISV	Landelijk instituut sociale verzekeringen.
LIVO	Landelijk informatiecentrum voedselovergevoeligheid.
LIVRE	Landelijk informatiesysteem voor revalidatie.
LJP	Gelokaliseerde juveniele parodontitis.
LKN	Laboratorium kindergeneeskunde en neurologie.
LKT	Landelijke klachtencommissie thuiszorg.
LKV of LKVZ	Lange keten vetzuren. De afkorting LCFA wordt ook gebruikt..
lm	Lumen, een eenheid van lichtsterkte.
LM	1: Lymfatische malformatie. 2: Lichtmicroscoop.
LMA	1: Levercel membraan antigeen. 2: Landelijk meldpunt arbodienstverlening.
LMD	1: Landelijk medicatie dossier. 2: Leeftijdgerelateerde maculaire degeneratie. 3: Leeftijdsgebonden macula-degeneratie.
LMM	Lichte meromyosine.
LMMI	Laboratorium voor medische microbiologie en infectieziekten.
LMR	Landelijke medische registratie.
LMSV	Landelijke medische secretaressevereniging.
LMW	Laag moleculair gewicht.
LMWH	Laag moleculair gewicht heparine. Zie ook: heparine.
ln	Natuurlijke logaritme.
LN	Linolzuur.
LNA	1: Landelijk netwerk autisme. 2: Laboratorium Nederlandse apothekers.
LNR	Landelijke neonatologie registratie.
LNV	Ministerie van landbouw, natuur en voedselkwaliteit.
LO	Lichamelijke opvoeding.
LOA	Leber's opticusatrofie.
LOAZ	Landelijk overleg academische ziekenhuizen.
LOBB	Landelijke organisatie bewonerscommissies bejaardenhuizen.
LOC	Landelijke organisatie cliëntenraden. De LOC zet zich in voor cliënten en cliëntenraden van verzorgings- en verpleeghuizen, organisaties in de thuiszorg en huurders van aanleunwoningen.
Locomotie of locomotio	De beweging of het voortbewegen.
Locus	De plaats of plek.
LOD	Landelijk overleg DNA-diagnostiek.
Loensen	Het scheelzien.
log	Logaritme.
LOI	1: Leidse onderwijs instelling. 2: Landelijk overleg infectieziekte-bestrijding.
LOK	Lichamelijk onverklaarde klachten.
Lokaal	Plaatselijk.
Lokalisatie of lokaliseren	Plaatsbepaling of plaatsbepalen.
LOKZ	Landelijk overleg kinderopvang zorgsector.
LOOP	Landelijk overkoepelend orgaan voor de podologie.
LOP	Landelijke ondersteuning preventie in de geestelijke gezondheidszorg (in de GGZ).
LOPAG	Landelijk overleg van patiëntenorganisaties voor alternatieve geneeswijzen.
LOREP	Landelijke organisatie regionale patiënten en consumenten platforms. De LOREP heet sinds 15 september 2006 Zorgbelang Nederland.
LOS	Landelijke organisatie slachtofferhulp.
LOT	Landelijke organisatie voor thuisverzorgers.
LOVAH	Landelijke organisatie van aspirant huisartsen. De LOVAH is in 1980 in Nijmegen opgericht door huisartsen in opleiding, dit vanuit de behoefte meer invloed te hebben op de eigen opleiding. Vanuit deze lokale start is de LOVAH uitgegroeid tot een landelijke organisatie, die de belangen van huisartsen in opleiding behartigt. Het is een zelfstandig opererende vereniging, die als categorale organisatie is erkend door de landelijke vereniging van artsen in dienstverband ofwel de LAD. De vereniging vertegenwoordigd circa 1500 artsen in opleiding.
LOVE	Landelijk overleg versterking eerstelijns gezondheidszorg.
LOVI	Landelijk overleg verpleegkundige infectieziekten.
LOX	Lipoxygenase, een enzym wat benodigd is voor de aanmaak van leukotriënen.
LOZ	Landelijk overleg zorgvernieuwing.
LP	1: Laag-pathogeen, dit is laag ziekte verwekkend. 2: Lipoproteïne. 3: Lumbale punctie. 4: Lamina propria, ofwel bindweefsellaag.
LPA	Lever-pancreas antigeen.
LPAI	Laagpathogene aviaire influenza.
LPAV	Landelijke pathologen assistenten vereniging.
LPC	Lyso-fosfatidyl-choline.
LPCP	Landelijk patiënten consumenten platform.
LPG	Deze afkorting staat hier natuurlijk niet voor een veelgebruikte brandstof maar voor: Lupus patiënten groep Nederland.
LPI	Linus Pauling instituut.
LPL	1: Lamina propria lymfocyt. 2: Lipoproteïnelipase. Het is een voor de vetstofwisseling benodigd enzym.
LPO	Landelijk platform oogzorg.
LPR	1: Lymfoproliferatief. 2: Stichting landelijke patiënten- en bewonersraden in de GGZ.
LPS	Lipopolysaccharide.
LPSEH	Landelijke protocol spoedeisende hulp.
LPZ	Landelijke prevalentiemeting zorgproblemen. Door een departement van de universiteit Maastricht wordt intensief onderzoek gedaan naar het voorkomen van zorgproblemen. Problemen zoals decubitus, incontinentie, ondervoeding, smetten en vallen. De LPZ is hier een onderdeel van.
Lr	Symbool voor het lawrencium element uit het periodiek systeem.
LRM	Lymforeticulaire maligniteit.
LRS	Lymforeticulair systeem.
LRZ	Landelijke registratie zorg- en dienstverlening.
LSBK	Landelijke stichting beheer kruiswerk.
LSBS	Landelijke stichting blinden en slechtzienden.
LSBVK	Landelijke stichting bureaus vertrouwensarts inzake kindermishandeling.
LSC	Lymfoïde stamcel.
LSD	1: Lysergeenzuurdiëthylamide. 2: Lyserginezuurdiëthylamide. Een langs chemische weg geproduceerde stof (acid) met grote uitwerking op het centrale zenuwstelsel (CZ).
LSDA	Landelijk steunpunt dagbesteding en arbeidsrehabilitatie.
LSMK	Landelijk steunpunt melden van kindermishandeling.
LSOH	Landelijke stichting ouderen en huisdieren.
LSOVD	Landelijke stichting ouders en verwanten van druggebruikers.
LSP	1: Lever-specifiek proteïne. 2: Landelijk schakelpunt voor de zorg. 3: Landelijk steunpunt cliëntenraden in de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang. Het is een initiatief van de landelijke vereniging voor thuislozen ofwel de LVT.
LSR	Landelijk steunpunt rouwbegeleiding.
LSV	1: Landelijk steunpunt vrijwilligers. 2: Landelijke specialisten vereniging. Het is nu de 'Orde van medisch specialisten' die na een fusie in januari 1997 ontstaan is.
LT	1: Leukotriënen. 2: Lymfotoxine.
LTH	Luteotroop hormoon, lactotroop hormoon of prolactine.
LTT	1: Lactose tolerantietest. 2: Lymfocyten transformatietest. 3: Landelijk transferpunt thuiszorg.
LTZ	Langdurige transmurale zorg.
Lu	Symbool voor het lutetium element uit het periodiek systeem.
LU	1: Lipase eenheid of eenheden. 2: Landbouwuniversiteit.
Lubricans	Glijmiddel.
LUC	Limburgs universitair centrum, is nu de universiteit Hasselt.
Lucent	Licht doorlatend of doorschijnend.
Lumbaal of lumbalis	Tot de lende behorend.
LUMC	Leids universitair medisch centrum.
LUSA	Lumbale wervelkolom plus sacrum.
LVA	Landelijke vereniging arbeidsongeschikten.
LVAD	Landelijke vereniging van artsen in dienstverband.
LVAG	Landelijke vereniging van assistent-geneeskundigen.
LVB	Landelijke vereniging van bloed- en plasmadonoren.
LVCW	Landelijke vereniging centraal wonen.
LVD	Landelijke vereniging van dialyserenden.
LVDT	Landelijke vereniging dialyse en transplantatie. Dit is nu de V&VN dialyse en nefrologie.
LVE	1: Landelijke vereniging van eerstelijns-psychologen. 2: Landelijke vereniging van ent-administraties. Deze landelijke vereniging is sinds januari 2008 onderdeel van het RIVM.
LVG	1: Licht verstandelijk gehandicapte. 2: Landelijke vereniging gezondheidscentra. 3: Landelijke vereniging voor de georganiseerde eerste lijn.
LVGO	Landelijke vereniging voor groepswonen van ouderen.
LVH	1: Landelijke vereniging van heelkunde. 2: Linker ventrikelhypertrofie.
LVIO	Landelijke vereniging van indicatieorganen.
LVNG	Landelijke vereniging natuurlijke geneeswijzen.
LVO	Landelijke vereniging van operatie-assistenten.
LVP	Lysine en vasopressine.
LVPW	Landelijke vereniging voor psychosociaal werkenden.
LVR	Landelijke verloskunde registratie.
LVSG	Landelijke vereniging van sociaal-geneeskundigen.
LVSV	Landelijke vereniging sociaal-verpleegkundigen.
LVT	1: Landelijke vereniging voor thuiszorg. 2: Landelijke vereniging voor thuislozen.
LVVP	Landelijke vereniging voor vitiligo-patiënten.
LVW	Landelijke vereniging woordblind.
LWI	Luchtweginfectie.
LWK	1: Lendenwervelkolom. 2: Lumbale wervelkolom.
LWW	Landelijke werkgroep wiegendood.
lx	Lux, een eenheid van licht.
Lymfocyt	Het menselijk lichaam telt ontzettend veel verschillende lymfocyten. Ze worden ingedeeld in twee groepen, de B-lymfocyten of B-cellen en de T-lymfocyten of T-cellen. Ook de lymfocyten zijn zeer belangrijk voor het afweersysteem.
Lys (K)	Het essentiële aminozuur lysine.
Lysine	Een essentieel aminozuur.
Lysozym	Lysozym is een enzym met anti-microbiële eigenschappen.
LZ	1: Lipoïnezuur. 2: Linolzuur. De afkorting LA wordt meestal gebruikt.
LZA	1: Langdurig zorgaanbod. 2: Langdurig zorgafhankelijke.
LZK	Langdurig zieke kinderen.
LZV	Landelijke zorgregistratie verpleeghuizen.

Afkorting of woord:	Verklaring:
M	1: Myopie, bijziendheid of 'kippigheid'. 2: Het essentiële aminozuur methionine.
MA	1: Mono-amine. 2: Medisch adviseur. 3: Membraan antigeen.
MAA	1: Melanoom geassocieerd antigeen. 2: Monocyclisch aromatisch amine.
MAAZ	Management aankopen en aanbestedingen in de zorg.
MAb	Monoklonaal antilichaam.
MAC	1: Medisch advies college. 2: Maximaal aanvaardbare of toegestane concentratie. 3: Mycobacterium avium complex. 4: Membraan aanvals-complex. 5: Minimale alveolaire concentratie.
Maceratie	Het week maken.
Macro- of makro-	In samenstellingen: groot.
Macrofaag	Tezamen vormen de macrofagen, als verzamelnaam, het zogenaamde macrofagensysteem of MPS. Een macrofaag wordt afgeleid van een monocyt, komt voort uit het beenmerg en wordt ook wel een mono-nucleaire fagocyt genoemd. Populair gezegd vreten de macrofagen de vreemde, kwaadaardige of niet lichaamseigen deeltjes op.
Macroglia	Het macroglia wordt ook wel astroglia genoemd en is het gedeelte van de neuroglia dat gevormd wordt door de astrocyten.
Macula	Vlek.
MAd	Mucosa-adhesie.
MAD	Multipele acyl dehydrogenase.
MAdCAM	Mucosa-adhesie CAM, ofwel mucosa-adhesie cellulair adhesie-molecuul.
MADI	Maatschappelijke dienstverlening.
MaDiDo	Maatschappelijke dienstverlening aan doven.
MAE	Medisch adviseur van de entadministratie.
MAF	1: Macrofaag activerende factor. 2: Meerjaren afspraak farmaceutische hulp.
Magma	Een kneedbare, deegachtige substantie.
Magnesium	Een sporenelement wat we voornamelijk in de cellen aantreffen.
MAHA	Micro-angiopatische hemolytische anemie.
MAI	1: Mitose activiteits-index. 2: Mycobacterium avium intracellulare.
MAL	1: Methyl aminolevuline. 2: Mobiele afnamelocatie. Men doet een proef met een MAL in de regio zuid-oost Nederland. Dit in verband met de grote afstanden die bloeddonors wonend op de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden en in West-Brabant af moeten leggen voordat ze een afnamelocatie bereiken. De mobiele afnamelocatie kan naar de donors toekomen.
Malaria	Een parasitaire infectieziekte die gepaard gaat met een afwisselend optredende hoge koorts. Verantwoordelijk hiervoor is de Plasmodium parasiet.
Maldigestie	Het niet voldoende verteren van voedingsstoffen in de darm.
MALI	Qua motoriek zijn alle ledematen intact.
Maligne	Kwaadaardig.
Malresorptie	Een gebrekkige opname van stoffen in de voeding door de darmen.
MALT	1: Slijmvlies of mucosa geassocieerd lymfatisch weefsel (lymfeweefsel of lymfoïde weefsel). Zie ook: BALT, CMIS, GALT, MIS, NALT en SALT. 2: Munich alcoholisme test. Deze MALT is een gevalideerde vragenlijst die, door iedere patiënt waarbij de verdenking op overmatig gebruik van alcohol bestaat, dient te worden ingevuld.
Maltose	Moutsuiker.
MAMC	Maximale ademminuut capaciteit.
Mammografie	Röntgenografie van de vrouwenborst (mamma).
MAMV	Maximale ademminuut volume.
Man	Mannose.
MAN	Milieu actiecentrum Nederland.
Mangaan	Een sporenelement.
Manifest	Duidelijk herkenbare of waar te nemen verschijnselen.
Manniet of mannitol	Een in vele planten voorkomend suiker.
Manueel	Door middel van het gebruik van de handen.
MAO	1: Monoamine-oxidase. MAO is een enzym dat de monoamines noradrenaline en serotonine inactief maakt. 2: Maximale zuuruitscheiding. De afkorting MZU wordt ook gebruikt.
MAP	1: Morning-after pil. 2: Gemiddelde slagaderlijke bloeddruk. 3: Microtubuli geassocieerd proteïne.
MAPK	Mitogeen-geactiveerde-proteïne-kinase.
MAR	1: Medische adviesraad. 2: Medisch aansprakelijkheids-risico.
MAS	1: Monoklonale antistof. 2: Meconium aspiratie syndroom.
MASP	Manna bindend proteïne-geassocieerd serine proteïnase.
Mastalgie	Pijn in de borstklier.
Mastitis	Ontsteking van de borstklier.
Mastocyt	Mastocyten of mestcellen zijn basofiel gekorrelde cellen. We vinden ze hoofdzakelijk in de darm, de huid, de neus en het slijmvlies van de bronchi. Ze kunnen, tijdens contact met een bepaald antigeen, stoffen zoals eiwitsplitsende enzymen, heparine, histamine en serotonine aanmaken.
Materie of materia	Grondstof, stof of substantie.
Maturatie	Rijping, rijpingsproces of het rijp worden.
Mb	Afkorting voor myoglobine.
MBB	Medisch beeldvormer en bestralings-therapeut.
MBL	Manna-bindend lectine.
MBOG	Maatschappij ter bevordering van de orthomoleculaire geneeskunde.
MBOV	1: Middelbare beroepsopleiding verpleegkunde. 2: Middelbaar beroepsonderwijs verpleegkundigen.
MBP	1: Primair elementair proteïne. 2: Manna-bindend proteïne. 3: Myeline elementair proteïne.
MBRT	Medisch beeldvormende radiotherapeutische techniek.
MBTB	Mentaliteit, bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid.
MBWO	Medisch biologisch wetenschappelijk onderzoeker. Zie ook: SMBWO.
Mc	Megahertz of megacycle. 1 megahertz = 1 miljoen Hertz.
MC	1: Methylcobalamine. 2: Mestcel. 3: Medisch centrum.
MCAD	Middellange keten vet acyl dehydrogenase.
MCAT	De gemiddelde dikte van een rode bloedcel.
MCA	Medisch centrum Alkmaar.
MCD	De gemiddelde diameter van een rode bloedcel.
MCFA	Middellange keten vetzuren, soms ook afgekort als MKV.
MCG	1: Meervoudig complex gehandicapt. 2: Maatschappelijke component van genomics-onderzoek.
MCH	Het gemiddeld gehalte aan hemoglobine per rode bloedcel.
MCHA	Microcrystalline hydroxyapatiet.
MCHC	Gemiddelde cel-hemoglobine-concentratie.
MCL	Medisch centrum Leeuwarden.
MCM	Medisch centrum Middelburg.
MCP	1: Macrofaag chemotactisch proteïne. 2: Monocyt chemoattractant (aantrekkend) proteïne.
MCPA	Methyl-chloorfenoxy azijnzuur.
MCS	Meervoudige chemische sensitiviteit.
MCSOP	Matrix van de communicatie systemen van p.
MCT	Triglyceride met een middellange keten.
MCTD	Gemengde bindweefselziekte.
MCU	Melk stollings units.
MCV	Gemiddeld celvolume.
MCyR	Gemiddelde (mediane) cytogenetische respons.
Md	Symbool voor het mendelevium element uit het periodiek systeem.
MD	1: Maculadegeneratie. 2: Doctor in de geneeskunde.
MDA	Malondialdehyde. De hoeveelheid malondialdehyde in het bloed is bepalend voor de mate van oxidatieve stress in het lichaam.
MDF	MDF heeft hier niets te maken met het materiaal waar je bijvoorbeeld kasten en rekken van kunt knutselen, maar betekent: macrofage deactiverende factor.
MDG	Maatschappelijke dienstverlening en gezondheidszorg.
MDGO	Middelbaar dienstverlenings- en gezondheidszorg-onderwijs.
MDL	1: Maag-, darm- en leverziekten. 2: Nederlands genootschap van maag-, darm- en leverartsen. Het MDL is de beroepsvereniging van maag-, darm- en leverartsen. Het genootschap wil onder meer de kennis over ziekten van de spijsverterings-organen bevorderen. Hieronder vallen de slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, pancreas, lever en galwegen, maar tevens het peri-anale gebied.
MDMA	Methyleendioxymethamfetamine, het is een opwekkend middel ofwel pepmiddel.
MDS	1: Myelodysplastisch syndroom. 2: Manisch-depressieve stoornis die ook wel een bipolaire stoornis wordt genoemd. Een manie of mania wordt gekenmerkt door bij voorbeeld een te opgewekte stemming, onbedwingbare lust of een uitgelaten gevoel. Een depressie betekent veelal een flink verlies aan interesse en plezier in vrijwel alle activiteiten die ook vaak gepaard gaat met vermoeidheid. Manisch-depressief zijn betekent het doormaken van hevige stemmingswisselingen. Deze stemmingen - die zich bewegen van manie naar depressie en omgekeerd - leven als het ware een eigen leven zonder dat daar een duidelijke aanwijzing voor bestaat. Deze stemmings-stoornis wordt niet geacht het gevolg van een lichamelijke aandoening of gerelateerd aan het gebruik van een middel te zijn. MDS verstoort in belangrijke mate de voortgang in het dagelijks leven.
MDT	Multidisciplinair team.
ME	Myalgische encefalomyopathie of encefalomyelitis.
MED	Maximaal effectieve dosering.
Mediaal of mediaan	Gelegen in de middellijn of het middenvlak, naar het midden toe.
Mediator	Bemiddelaar, hulpfactor of tussenfactor. Een stof met een overdragende werking.
MEG	Magneto-encefalografie. Met behulp van MEG kan men corticale en subcorticale structuren van de hersenen optekenen.
Mega- of megalo-	In samenstellingen: groot.
MEGX	Mono-ethylglycinexylidide.
Meiose	De deling van zaad- en eicellen.
Melancholie of melancholia	Zwaarmoedigheid of zwartgalligheid.
Membraan of membrana	Een dunne laag weefsel of vlies.
MEN	Multipele endocriene neoplasie. MEN is een syndroom met een aantal zeldzame erfelijke aandoeningen als kenmerk. Hierbij kunnen in verschillende endocriene klieren goedaardige of kwaadaardige tumoren ontstaan. Dit kan zowel op jeugdige alswel hoge leeftijd het geval zijn.
Meningokok of meningococcus	Zie: Neisseria.
Mentum	Kin.
MEOS	Microsomaal ethanol oxiderend systeem. Het MEOS enzymsysteem in de kleinste deeltjes (microsomen) van een cel in het lichaam is betrokken bij de stofwisseling van steroïdhormonen. Verder is dit systeem actief bij het omzetten van vreemde, eigenlijk niet in het lichaam thuishorende, stoffen zoals alcohol en geneesmiddelen.
MEP	Miniatuur eindplaat-potentiaal.
Meralgie of meralgia	Pijn.
Mercurius	Kwikzilver.
Mesenchym	Het deel van het mesoderm waaruit het embryonaal bindweefsel en vaatweefsel zijn ontstaan vindt.
Mesoderm	Het middelste kiemblad.
Mesologie	Een combinatie van reguliere en alternatieve of complementaire geneeskunde. Bij het academisch college voor mesologie, het ACM in Amsterdam, heb ik een flink pakket kennis opgedaan.
Mestcel	Zie: mastocyt.
Met (M)	Het essentiële aminozuur methionine.
Metaboliet	Metabolieten zijn stoffen die een rol spelen in het verloop van het proces van de stofwisseling. We kunnen: Endogene metabolieten, door het organisme zelf gemaakt, zoals enzymen en hormonen en Exogene metabolieten - dat zijn deze die niet door het organisme zelf kunnen worden aangemaakt - zoals de essentiële aminozuren, de spoorelementen en de meeste vitaminen onderscheiden.
Metabolisme	De stofwisseling, een uiterst ingewikkeld samengaan van chemische processen in het lichaam. Als doel hebben deze naast de opwekking van energie ook de opbouw, afbraak en instandhouding van levende weefsels.
Metacarpale	Middenhandsbeentje.
Metamorfose	Gedaanteverwisseling van cellen en weefsels voor wat betreft hun eigenschappen en vorm.
METC	Medisch-ethische toetsings-commissie.
Metra	Baarmoeder.
MeTZelf	Vereniging voor medische en therapeutische zelfbeschikking.
Mezzo	Mezzo is de landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg. Mezzo geeft steun, informatie en advies en behartigt de belangen van iedereen die langdurig en onbetaald voor een ander zorgt.
MF	1: Microfilament. 2: Melamineformaldehyde.
MFC	Multi functioneel centrum.
MFE	Multifunctionele eenheid.
MFH	Maligne fibreus histiocytoom.
MFR	Manosyl-fucosyl-receptor.
MFS	Mononucleair fagocytensysteem, ook afgekort tot MPS.
MFZ	Multifunctioneel zorgcentrum.
Mg	Symbool voor het magnesium element uit het periodiek systeem.
MG	1: Microbiologie en gentechniek. 2: Myasthenia gravis. Het is een zeldzame ziekte die gekenmerkt wordt door ernstige spierzwakte.
MGC	Medisch-genetisch centrum zuid-west Nederland.
MGD	Militair geneeskundige dienst.
MGP	Matrix Gla proteïne.
MGUS	MGUS is een chronische aandoening bij mensen op oudere leeftijd. De klachten ontstaan meestal na het vijftigste jaar. Meer mannen dan vrouwen worden gehinderd door deze aandoening. In Nederland hebben naar schatting vierhonderd mensen deze zeldzame, niet erfelijke polyneuropathie. MGUS is de afkorting van monoklonale gammopathie van onbekende betekenis. Monoclonaal staat voor: van één cellijn of celsoort.
MGZ	Maatschappelijke gezondheidszorg.
MHC	Primair histocompatibiliteits-complex.
MHPG	Methoxy-hydroxyfenyleenglycol.
MHz	Afkorting van megahertz = 1 millioen Hertz.
MI	Myocard infarct.
MIC	Minimaal remmende concentratie.
MICU	Mobiele intensive care unit.
Mierenzuur	Dit zuur komt voor in mieren en brandnetels.
MIF	1: Micro-immunofluorescentie. 2: Migratie-inhibitiefactor.
MIK-V	Model intern kwaliteitssysteem voor verpleeghuizen.
MILE	Multifocale inflammatore leuko-encefalopathie.
Mineraal	Een anorganische stof of zout.
MIP	1: Meldingscommissie incidenten patiëntenzorg. 2: Macrofaag inflammatoir (ontstekings-) proteïne (eiwit).
MIS	Mucosa-immuun-systeem. Dit immuunsysteem is in het lichaam aanwezig als lymfatische structuren in onder andere de luchtwegen en de darmen. Zie ook: BALT, CMIS, GALT, MALT, NALT en SALT.
MIT	Mono-joodtyrosine.
Mitella	Draagverband, een dragende en steunende doek voor een gewonde of pijnlijke arm.
Mitogeen	De mitose bevorderend.
Mitose	Dit is het normale delen van een cel of kern, de celdeling of kerndeling. Hierbij ontstaan, zeg maar, twee dochtercellen. Normaal gesproken blijft het aantal chromosomen in de cellen na de deling gelijk.
Mixtuur of mixtura	Mengsel.
MJD	Maatschappelijk juridische dienstverlening.
MJT	Monojoodtyrosine.
MKA	Meldkamer ambulancezorg.
MKD	1: Medisch kleuter dagverblijf. 2: Medisch kinder dagverblijf.
MKG	Model kwaliteitssysteem gehandicaptenzorg.
MKT	Medisch kindertehuis.
MKV	Middellange keten vetzuren, we zien ook vaak de afkorting MCFA.
MKZ	Mond- en klauwzeer, het is een zeer besmettelijke en ernstige virusziekte die voorkomt bij eenhoevige dieren zoals geiten, herten, reeën, runderen, schapen, varkens en wilde zwijnen.
MLC	Gemengde lymfocytenkweek.
MLCL	Monolyso-cardiolipine.
MLDS	Maag, lever en darm stichting.
MLK	Moeilijk lerende kinderen.
MLN	Medisch laboratorium Noord.
MLO	Middelbare laboratorium opleiding.
MLR	Gemengde leukocyte reactiviteit (reactie).
MM	Multipel (multiple) myeloom.
MMA	Methylmalonzuur. Bij een tekort aan vitamine B12 vindt er in het menselijk lichaam een ophoping plaats van methylmalonzuur. Dit als gevolg van een verminderde omzetting van methylmalonyl co-enzym A (CoA) naar succinyl CoA. Deze omzetting gebeurt door methylmalonyl CoA-mutase (cobamide), een enzym wat afhankelijk is van cobalamine ofwel vitamine B12. Bij een vitamine B12 tekort kan de concentratie van methylmalonzuur in het bloed gebruikt worden als een functioneel kenmerk of merker.
MMC	1: Mucosa of mucosale mestcel. 2: Melano-macrofaag centrum. 3: Máxima medisch centrum.
mmHg	Millimeters kwikdruk.
MML	Medisch microbiologisch laboratorium. Een afdeling medische microbiologie werkt aan diagnostiek, preventie en therapie gericht tegen infectieziekten. Men doet er onderzoek naar infectieziekten die worden veroorzaakt door micro-organismen zoals bacteriën, gisten, parasieten (vooral protozoa en wormen), schimmels en virussen. De meest gangbare vorm voor direct onderzoek is de 'kweek' methode. Tevens is het mogelijk om met behulp van microscopisch onderzoek, een specifiek stukje eiwit of DNA het micro-organisme wat de infectie veroorzaakt aan te tonen.
MMOP	Mensen met een oogprothese.
MMP	1: Matrix-metalloproteïnase. 2: Metastase bevorderend proteïne.
MMT	Mobiel medisch team.
Mn	Symbool voor het mangaan (manganum) element uit het periodiek systeem.
MnSOD	Mangaan superoxide dismutase. Het MnSOD enzym is een voorname antioxidant in de mitochondria van de cel dat schade, veroorzaakt door vrije radicalen, moet voorkomen.
Mo	Symbool voor het molybdeen (molybdenum) element uit het periodiek systeem.
MO	1: Maatschappelijke opvang. 2: Maatschappelijk ondernemer. 3: Monster ontvangst.
MOA	Medische opvang asielzoekers.
MOB	Medisch opvoedkundig bureau.
MOBG	Stuurgroep modernisering onderwijs beroepen gezondheidszorg.
Mobilis	Beweeglijk.
Mobiliseren	Het beweeglijk maken.
Mobiliteit	Beweeglijkheid.
MOBOV	Mobiliteit en openbaar vervoer.
MOD	Milieu ongevallen dienst.
MOF	Multipel orgaanfalen of orgaandysfunctie.
MOK	Moeilijk opvoedbare kinderen.
Moleculair	Met betrekking tot de moleculen.
Molecuul of molecule	Het kleinste deeltje van een stof wat nog alle typerende eigenschappen van die stof heeft.
MolMed	Moleculaire geneeskunde.
Molybdeen	Een metaal dat behoort tot de sporenelementen.
Moniliasis	Zie: candidiasis.
Monoaminen	Dit zijn aminen met een enkele (mono) aminogroep. Deze voor het centrale zenuwstelsel belangrijke neurotransmitters zijn dopamine, noradrenaline en serotonine.
Monoblast	Het voorstadium van een promonocyt, waaruit weer een monocyt ontstaat. Zie ook macrofaag en monocyt hieronder.
Monocyt	Ook de monocyten behoren tot de leukocyten en ontstaan, met als tussenvorm de promonocyt, uit een monoblast. Ze zijn zogenaamde 'vreetcellen' of fagocyten en hebben zo een functie binnen het immuunsysteem. Ongeveer 6% van de witte bloedcellen zijn monocyten.
Monocytose	Een meer dan normale hoeveelheid monocyten in het bloed.
Monogonie	Voortplanting zonder de bevruchting (ongeslachtelijk) van een eicel.
MOO	Medisch ondersteunende opleidingen.
MOOZ	Wet medefinanciering oververtegenwoordiging oudere ziekenfonds verzekerden.
MOP	Methoxypsoraleen.
MOR	Mu-opiaat receptor.
Morbidus	Ongezond of ziekmakend.
Morbus	Ziekte.
Morpio	Schaamluis.
MOSS	Met onderlinge steun studeren.
Motiliteit	Beweeglijkheid, het actief kunnen bewegen.
Moutsuiker	Maltose.
MOV	Meervoudig onverzadigd vetzuur.
MOVZ	Meervoudig onverzadigd vetzuur. De afkorting PUFA komen we vaker tegen.
MOX	Mengoxide.
Moxa	Brandbare, op wierook lijkende, stof die brandend boven een te behandelen plaats op het lichaam wordt gehouden. Een soortgelijke behandeling kan gedaan worden met behulp van een zogenaamde moxalamp, men noemt hem ook wel TDP lamp.
MP	1: Mucopolysaccharide. 2: Myeloproliferatie.
MPG	Minimale psychiatrische gegevens.
MPO	Myeoloperoxidase.
MPP	Methyl-fenyl-pyridine.
MPR	Afkorting voor een vaccin tegen mazelen, bof (parotitis) en rodehond (rubella).
MPS	1: Meervoudige persoonlijkheids-stoornis. 2: Mononucleair fagocytensysteem. 3: Mucopolysacharide of mucopolysacharidose. 4: Meervoudig persoonlijkheids-syndroom. 5: Macrofagen systeem.
MPTP	Methyl-fenyl-tetrahydropyridine.
MPU	Medisch psychiatrische unit.
MPZ	Milieu platform zorgsector.
MRA	Magnetische resonantie-angiografie.
MRC	Minimaal remmende concentratie.
MRCP	Magnetische resonantie cholangiopancreaticografie. MRCP is een MRI-scan van de galwegen, galblaas en de alvleesklier. Zodoende worden er, zonder gebruik te maken van röntgenstralen, opnamen gemaakt die tegenwoordig met een computer verwerkt worden. Dit onderzoek kan ook uitgevoerd worden met ERCP. Nogal wat mensen ervaren ERCP als vervelend omdat de arts met een endoscoop - een soort kijkbuis - inwendig onderzoekt. MRCP is veel minder vervelend en doet geen pijn.
MRI	Magnetische resonantie beeldvorming. MRI wordt ook wel kernspinresonantie genoemd.
mRNA	Boodschapper-RNA (ribonucleïnezuur).
MRL	Maximum residu limieten. Deze gelden voor medische producten die in de veeartsenij gebruikt worden. Men kontroleert op residuen van diergeneesmiddelen.
MRS	Menopauze gradatie schaal. Voor wat betreft het onderzoek naar de menopauze wordt tegenwoordig een vragenlijst, de MRS, met tien items gebruikt. Het is de bedoeling hiermee van deze 10 symptomen de ernst in kaart te brengen: achteruitgang van geheugen en prestaties, depressieve stemmingen, klachten met betrekking tot het hart, nervositeit en geïrriteerd of prikkelbaar zijn, opvliegers en zweet-verschijnselen, seksuele stoornissen, slaapproblemen, spier- en gewrichtsproblemen, urineweg klachten, vaginale droogheid.Voor elk van deze symptomen wordt een cijfer op de lijst genoteerd.
MRSA	Meticillineresistente (of multiresistente) Staphylococcus aureus. Zo'n 80 tot 90% van deze MRSA-stammen blijkt multiresistent en zodoende moeilijk met penicilline te bestrijden.
MRSE	Meticillineresistente Staphylococcus epidermidis.
MS	Multipele sclerose.
MSA	Multipele systeem atrofie.
MSC	Meyloïde mestcel.
MSD	Merck Sharp en Dohme, een farmaceutisch bedrijf in Haarlem.
MSG	Mono-sodiumglutamaat (E621), een smaakversterker.
MSH	1: Melanotropine. 2: Melanocyten stimulerend hormoon.
MSM	Methylsulfonylmethaan, organisch gebonden zwavel.
MSRC	Medisch specialisten registratie commissie.
MSS	Maatschappelijk steunsysteem.
MST	1: Multi systeem therapie. 2: Medisch Spectrum Twente.
MSVN	Multipele sclerose vereniging Nederland.
Mt	Symbool voor het meitnerium element uit het periodiek systeem.
MT	Microtubulus of in het meervoud: microtubuli. Het eiwit tubuline wat in nagenoeg alle cellen voorkomt. De structuur is een zeer dunne buisvorm.
MTC	Moleculaire tumorcel detector.
MTCD	Medisch tuchtcollege.
MTHF	1: Methyl-tetra-hydrofolaat. 2: Methyl-tetra-hydrofoliumzuur. 3: Methyleen-tetra-hydrofoliumzuur.
MTHFR	Methyleen-tetra-hydrofoliumzuur reductase.
MTIC	Monomethyl-triazeno-imidazol-carboxamide.
MTO	Medisch-technische ontwikkeling.
MTOC	Microtubulus organiserend centrum.
MTW	Medische tuchtwet.
MTX	Methotrexaat.
Muc	Mucine.
Mucocutaan	Met betrekking tot de huid- en slijmvliezen.
Mucositis	Slijmvliesontsteking.
Mucosus	Slijmerig.
MUF	Melamine ureumformaldehyde.
MUFA	Enkelvoudig onverzadigd vetzuur. De afkortingen EOV en EVOV worden ook wel gebruikt.
Multi-	In samenstellingen: veel.
Multi-mineralen	Een aantal mineralen (complex) samengebracht in een tablet of capsule.
Multi-vitaminen	Meerdere vitaminen (complex) gezamenlijk in een tablet of capsule.
MUMC	Maastricht universitair medisch centrum.
Musculatuur	Het spierstelsel.
Musculus	Spier, het meervoud is musculi.
Mutageen	1: Een verandering of mutatie teweegbrengend. 2: Een verbinding of stof die een erfelijke (DNA) verandering kan veroorzaken en zodoende mutaties kan doen ontstaan.
MVA	Mevalonzuur.
MVE	Medische verstrekkingseenheid.
MVG	Minimale (minimaal) verpleegkundige gegevens.
MVH	Methodisch verpleegkundig handelen.
MVI	Maatschappelijk verantwoord innoveren.
MVO	Productschap margarine, vetten en oliën.
MW	Maatschappelijk werk.
MWCZ	Medisch wellness centrum Zeeland.
MWD	Maatschappelijk werk en dienstverlening.
Myalgie of myalgia	Spierpijn.
Mycelium	Het netwerk van schimmeldraden oftewel het eigenlijke lichaam van een schimmel.
Mycose of mycosis	Een door schimmels of zwammen veroorzaakte ziekte.
Myeline	In de vorm van de zogenaamde mergschede of myelineschede bevindt zich een vetachtige stof, myeline. Het omhult de uitloper van een zenuwcel of neuriet.
Myelitis	Ontsteking van het beenmerg of ruggemerg.
Myoglobine	Myoglobine is nauw verwant aan hemoglobine. Het is de rode kleurstof van spierweefsel.
Myositis	Spierontsteking.
Myospasmus	Spierkramp.
Myrinx	Het trommelvlies.
MZ	1: Medische zaken. 2: Monozygote.
MZA	Monozygote tweeling die afzonderlijk zijn opgegroeid.
MZH	Martini Ziekenhuis, het is gevestigd in het zuiden van de stad Groningen.
MZT	Monozygote tweeling die samen zijn opgegroeid.
MZU	Maximale zuuruitscheiding. De afkorting MAO wordt ook gebruikt.

Afkorting of woord:	Verklaring:
N	1: Symbool voor het stikstof (nitrogenium) element uit het periodiek systeem. 2: Neuraminidase. 3: Newton, de eenheid van kracht. 4: Het aminozuur asparagine.
Na	Symbool voor het natrium element uit het periodiek systeem.
NA	1: Noradrenaline, een transmitterstof. 2: Numerieke apertuur. 3: Nucleair antigeen. 4: Nomina Anatomica, de officiële nomenclatuur op het gebied van de anatomie.
NAA	Naftylazijnzuur.
NAAS	Nederlandse artsen acupunctuur stichting. De NAAS is per 1 december 2008 met de opleiding en nascholing gestopt. De stichting had een opleiding acupunctuur voor artsen, fysiotherapeuten, tandartsen en dierenartsen.
NAAV	Nederlandse artsen acupunctuur vereniging. De acupunctuur als geneeskunde is reeds vele duizenden jaren oud en vindt haar oorsprong in de traditionele Chinese geneeskunde, de TCG of TCM. In deze geneeskunde wordt ziekte gezien als een verstoring van energie-evenwicht in het lichaam. Ieder mens heeft een bepaalde hoeveelheid levensenergie die via banen (meridianen) door het lichaam stroomt. Is het energetisch evenwicht verstoord of is de energie-doorstroming geblokkeerd, dan ontstaat ziekte.
NABON	Nationaal borstkanker overleg Nederland.
NAC	1: Nucleolus geassocieerd chromatine. 2: N-acetyl-cysteïne. NAC is een stabiele vorm van cysteïne, een zwavelhoudend aminozuur.
NAD	Nicotinamide-adenine-dinucleotide.
NADH	Nicotinamide-adenine-dinucleotide hydride, NAD in gereduceerde vorm. NADH wordt ook wel co-enzym 1 genoemd.
NADP	Nicotinamide-adenine-dinucleotide-fosfaat.
NADPH	Nicotinamide-adenine-dinucleotide-fosfaat in gereduceerde vorm.
Naevus	Een aangeboren goedaardig gezwel wat ontstaat uit gekleurde (pigment) huidcellen. Het meervoud is naevi.
NAE	Nederlandse academie voor eetstoornissen.
NAEG	Nederlandse academie voor energetische geneeswijzen.
NAF	Nederlands astmafonds.
NAG	N-acetyl-glucosamine.
NAGA	N-acetyl-galactosamine.
NAH	Niet aangeboren hersenletsel.
NAINP	Neonatale allo-immuun neutropenie.
NALT	Neus (nasofarynx) geassocieerd lymfatisch weefsel (lymfeweefsel of lymfoïde weefsel). Zie ook: BALT, CMIS, GALT, MALT, MIS en SALT.
NAN	1: Nederlandse apothekers norm. 2: Nederlands anafylaxis netwerk. Het NAN is er voor iedereen die steun nodig heeft in de omgang met anafylaxis (anafylaxie of anafylactische shock) ten gevolge van voedsel-allergie, latex, insectensteken, medicijnen of andere oorzaken zoals mastocytose.
NAO	Niet anders of anderszins omschreven.
NAOMT	Nederlandse associatie orthopedische manuele therapie.
NAP	Nederlandse associatie voor psychotherapie.
NaPCA	Natrium-pyrolidonkoolzuur.
NAR	Nieuwe antigeen receptor.
Narcisme, narcismus of narcissisme	Zelfingenomenheid, een soort verliefdheid op de eigen persoonlijkheid of het eigen lichaam.
Narcomanie	Het verslaafd zijn aan verdovende middelen.
Narcoticum	Een verdovend middel. Het meervoud is narcotica.
Naris	Neusgat, het meervoud is nares.
NAS	Nieuwe actieve stof.
Nasaal of nasalis	Met betrekking tot de neus.
NASH	Niet-alcoholische steato-hepatitis.
NASO	Nederlandse associatie voor de studie van obesitas.
Nasus	Neus.
NAT	De nucleïnezuur amplificatie test (NAT) is een zeer gevoelige techniek die berust op de detectie van kleine hoeveelheden DNA of RNA van een virus. Deze test verkleint de vensterperiode aanzienlijk. De vensterperiode is de periode die ligt tussen het moment van besmetting en het positief worden van de test. De test is tevens niet afhankelijk van te vormen antistoffen tegen het betreffende virus en is vooral van belang bij de diagnose van de HIV-ziekte.
Nataal of natalis	De geboorte betreffend of met betrekking tot de geboorte.
Natriumbicarbonaat	Zogenaamd zuiveringszout, dubbel-koolzure soda wat een neutraliserende werking heeft op zuren.
NAV	1: Nederlandse anthropogenetische vereniging. 2: Nederlandse anatomen vereniging. 3: Nederlands artsen verbond. 4: Nederlandse ambulance vereniging. 5: Nederlandse academie van voedings-wetenschappen.
Nb	Symbool voor het niobium element uit het periodiek systeem.
NBAA	Nederlandse beroepsorganisatie van activiteiten-begeleiders en activiteiten-therapeuten. Na een fusie is dit nu de Phorza, zie aldaar.
NBB	Niet-bicarbonaatbuffers.
NBC	Stichting Nederlands bakkerij centrum.
NBD	1: Nasobiliare drainage. 2: Neuraalbuisdefect.
NBGT	Nederlandse beroepsvereniging van gestalt-therapeuten.
NBOV	Nederlandse brood- en banketbakkers ondernemers vereniging.
NBPV	Nederlandse bond van psoriasispatiënten verenigingen.
NBS	Nederlandse brandwonden stichting.
NBT	1: Nitroblauwtetrazolium. 2: Nederlandse bond van tatoeëerders.
NBTE	Nederlandse vereniging voor biomaterialen en weefsel engineering.
NBV	Nederlandse biotechnologische vereniging.
NBVH	Nederlandse beroepsvereniging van hypnotherapeuten.
NCA	1: Nederlandse chiropractoren associatie. 2: Nationale commissie tegen het alcoholisme. 3: Nederlands centrum alternatieven voor dierproeven.
NCB	Nederlandse christelijke blindenbond.
NCC	Niercel carcinoom.
NCCAM	Nationaal centrum voor complementaire en alternatieve geneeskunde.
NCCN	Neuro-cognitief centrum Nederland.
NCCZ	Nationale commissie chronisch zieken.
NCE	1: Nieuwe chemische stof. 2: Nieuw werkzaam bestanddeel.
NCF	Neutrofiele chemotactische factor.
NCFS	Nederlandse cystische fibrose stichting.
NCG	Natrium-chromoglycaat.
NcGv	Nederlands centrum geestelijke volksgezondheid. Door een fusie van het NcGv en het Nederlands instituut voor alcohol en drugs (NIAD) is in 1996 het Trimbos-instituut ontstaan.
NCH	Nederlands centrum hersenletsel.
NCOG	Nederlands congres voor openbare gezondheidsregeling.
NCP	Nederlands college voor paranormale genezers.
NCSV	Nederlandse Cranio-sacraal vereniging.
NCV	1: Nederlandse coeliakie vereniging. 2: Nederlands centrum vrijwilligerswerk.
NCvB	Nederlands centrum voor beroepsziekten.
NCZ	Netwerk cliëntenraden ziekenhuizen.
Nd	Symbool voor het neodymium element uit het periodiek systeem.
NDF	Nederlandse diabetes federatie.
NDI	Nefrogene diabetes insipidus.
NDN	Natuur diëtisten Nederland. Het doel van NDN is mensen attent te maken op de kracht van een juiste voeding. Men geeft voorlichting over wat zij daaronder verstaan. Ze willen de natuur weer centraal stellen in de hoop dat er een einde komt aan milieuvervuiling, leed van dieren, ongezonde landbouwmethoden, onjuiste bewerkingen van voeding waardoor nutriënten verloren gaan, niet transparante voedingsvoorlichting, overvloedige voedingsconsumptie, drankmisbruik en ongezonde voedingsreclame.
NDO	Niet-destructief onderzoek.
NDP	Nucleoside-difosfaat.
Ne	Symbool voor het neon element uit het periodiek systeem.
NE	Niacine-equivalenten. 1 NE = 1 mg nicotinezuur.
NEA	Nederlandse vereniging van geur- en smaakstoffen fabrikanten.
NEBAFA	Vereniging van Nederlandse fabrikanten van bakkerijgrondstoffen.
Nebula	Nevel of vlek.
NEC	Necrotiserende enterocolitis.
NeCeDo	Nederlands centrum voor dopingvraagstukken.
Necrose of necrosis	Weefsel en cellen die afsterven in een bepaald deel van het lichaam.
NEF	Nationaal epilepsie fonds.
Nefarma	Vereniging innovatieve geneesmiddelen Nederland Nefarma, is de branche-organisatie van farmaceutische bedrijven die zich richten op onderzoek en ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen.
Nefralgie	Nierpijn.
Nefritis of nephritis	Nierontsteking.
Neisseria	Een bacteriegeslacht van diplokokken (dit zijn gepaarde kokken) die ons kunnen opzadelen met o.a. een druiper (gonorroe of gonorrhoea) en ontsteking van de hersenvliezen of ruggenmergsvliezen.
Nematoden	De als parasiet bij de mens voorkomende rondwormen.
NEP	Neutraal endopeptidase.
Neprofarm	Neprofarm is de Nederlandse vereniging van de farmaceutische industrie van geneesmiddelen voor de zelfzorg en producten voor de gezondheid. De vereniging vertegenwoordigt de belangen van fabrikanten en importeurs van geregistreerde merkgeneesmiddelen die zonder recept verkrijgbaar zijn. Tot dit assortiment behoren zowel de reguliere zelfzorg-geneesmiddelen als de homeopathische, fytotherapeutische en antroposofische geneesmiddelen. Ook producten voor de gezondheid zoals voedings-supplementen, kruidenpreparaten en zelfzorgproducten die onder de wetgeving voor medische hulpmiddelen vallen worden door de leden van Neprofarm op de markt gebracht.
Nervaal	Met betrekking tot de zenuwen.
Nervus	Zenuw, het meervoud is nervi.
NES	Nutri-energetisch systeem.
NESDA	Nederlandse studie naar depressie en angst (NESDA). De NESDA is een wetenschappelijke studie naar het ontstaan van angst en depressie met tevens het verloop van deze klachten. De NESDA is in augustus 2004 van start gegaan met de werving van bijna 3000 deelnemers, met en zonder deze klachten. De deelnemers aan deze studie worden gedurende een periode van 8 jaar gevolgd.
NeSECC	Nederlandse sociëteit voor extra corporale circulatie.
NESS	Nederlandse stress stichting.
NESTOR	Nederlands stimuleringsprogramma ouderen onderzoek.
Netelkoorts	Zie: urticaria.
Netelroos	Zie: urticaria.
Netelzucht	Zie: urticaria.
Neuraal	Behorend tot een zenuw.
Neuralgie of neuralgia	Zenuwpijn, een vaak in het gebied van een gevoelszenuw bij vlagen optredende pijn.
Neuritis	Zenuwontsteking, degeneratieve verschijnselen in een zenuw gepaard gaand met pijn.
Neuroglia	Het steunweefsel van het zenuwstelsel. Het neuroglia bestaat uit gliavezels welke de uitlopers zijn van verschillende soorten gliacellen.
Neurologie	De kennis van de lichamelijke ziekten van het zenuwstelsel en de behandeling hiervan.
Neuroloog	Een zenuwarts die gespecialiseerd is in de neurologie.
Neuron	Een zenuwcel, een ganglioncel met de bij het cellichaam behorende uitlopers. Het meervoud is neuronen.
Neuroom of neuroma	Zenuwgezwel.
Neurotransmitter	Chemische stof die het overdragen van impulsen verzorgt tussen een zenuwcel en een ander orgaan of tussen de zenuwcellen onderling.
NeVLAT	Nederlandse vereniging van leraren in de Alexander techniek. De Alexandertechniek is een praktische techniek waarmee u kunt leren om beter gebruik te maken van uw natuurlijke balans en coördinatie in alle activiteiten van het leven.
NEW	Nederlandse echinokokken werkgroep.
Newton	De eenheid van kracht.
NF	1: Neurofibromatose. 2: Nitrofenyl. 3: Nucleaire factor. 4: Neurofeedback.
NFG	Nederlandse federatie gezondheidszorg.
NFGV	1: Nationale federatie geestelijke volksgezondheidszorg. 2: Nationaal fonds geestelijke volksgezondheid. Sinds januari 2006 is dit het FPG, ofwel het fonds psychische gezondheid.
NFI	Vereniging Nederlandse frisdranken industrie.
NFK	Nederlandse federatie van kankerpatiënten-organisaties.
NFkB	Nucleaire factor kappa B.
NFN	Nederlandse federatie voor nefrologie.
NFPN	Beroepsorganisatie voor paranormaal therapeuten.
NFS	Nederlandse federatie stotteren.
NFT	Neuro-fibrillaire vezelkluwen.
NFU	Nederlandse federatie van universitair medische centra. De NFU is een samenwerkingsverband van de acht universitair medische centra (UMC's) in Nederland en heeft als algemene doelstelling het behartigen van de gezamenlijke belangen van deze UMC's.
NFV	Nederlandse vereniging voor farmacologie.
NGBIT	Nederlands genootschap van bio-informatie therapie. Het is een onafhankelijke beroepsvereniging van bioresonantie specialisten.
NGF	1: Zenuw-groeifactor. 2: Nederlands genootschap voor fysiotherapie.
NGI	Nederlands genomics initiatief. Er wordt wereldwijd, ook in Nederland, veel onderzoek in genomics uitgevoerd. Het NGI vormt hierin een belangrijke spil door als doel een infrastructuur te creëren waarbinnen genomics onderzoek uitgevoerd kan worden. Belangrijk hierbij zijn 14 grootschalige centra die gericht zijn op maatschappelijke thema's als voeding, gezondheid en duurzaamheid.
NGOO	Nederlands genootschap orthomoleculaire oncologie. Men vertelt daar dat een doelstelling van de NGOO is andere artsen en wetenschappers op de hoogte te houden van relevante literatuur inzake niet toxische- of orthomoleculaire behandeling van kanker. Men wil daarmee proberen een brug te slaan tussen de reguliere- en de orthomoleculaire behandeling. Beiden maken gebruik van dezelfde onderzoeksmethoden, beiden werken in op de biochemie en kunnen elkaars werking bevorderen. U vindt er links naar websites met informatie over voeding en kanker. Verder is er een lijst met gerandomiseerde, derde fase studies over het effect van voeding en voedings-supplementen bij kanker.
NGS	Nederlands genootschap voor sportmassage.
NGTT	Netwerk van Gestalt- en transpersoonlijke therapeuten.
NGvA	Nederlands genootschap van abortus-artsen.
NGV	Nederlandse genetische vereniging. De activiteiten van de NGV gaan heel ver. Dit vooral door de enorme toename van de genetische kennis van mens, plant, dier en mico-organismen.
NGVH	Nederlands gilde van hypnotherapeuten.
NHB	1: Nederlandse hospice beweging. 2: Nederlandse hersenbank. De NHB is een onderdeel van het Nederlands instituut voor neurowetenschappen, het NIN.
NHDI	Nederlandse hervormde diaconessen inrichting.
NHG	Nederlands huisartsen genootschap.
NHI	Nederlands huisartsen instituut.
NHL	Non-Hodgkin-lymfoom.
NHS	1: Nederlandse hart stichting. 2: Nederlandse hyperventilatie stichting.
NHTR	Niet-hemolytische transfusiereactie.
NHV	1: Nederlandse hyperventilatie vragenlijst. 2: Nederlandse hartfunctie vereniging.
Ni	Symbool voor het nikkel element uit het periodiek systeem.
NIA	1: Nederlands instituut voor arbeidsomstandigheden. 2: Vereniging van Nederlandse industrie apothekers.
Niacinamide	Zie: nicotinamide.
NIAD	Nederlands instituut voor alcohol en drugs. Door een fusie van het NIAD en het NcGv is in 1996 het Trimbos-instituut ontstaan.
NIADM	Niet insuline-afhankelijke diabetes mellitus. Ook als diabetes mellitus type-2 aangeduidt.
NIAZ	Nederlands instituut voor accreditatie van ziekenhuizen.
NIBA	Nederlands instituut voor bio-energetische analyse.
NIBB	Nederlands instituut voor biorelease en biodynamische psychologie.
NIBI	Nederlands instituut voor biologie.
NIC	Nationaal influenza centrum.
Nicotinamide of nicotinezuur	Vitamine B3.
NICTIZ	Nationaal ICT instituut in de zorg.
NICU	Neonatale intensive care unit.
NIDDM	Niet insuline-afhankelijke diabetes mellitus.
NIG	1: Nederlands iriscopisten gilde. 2: Nederlands instituut voor gerontologie.
NIGZ	Nationaal instituut voor gezondheids-bevordering en ziektepreventie.
NIKIM	Stichting Nationaal informatie en kenniscentrum integrale geneeskunde. Deze stichting werd in 2006 opgericht met als doel het gedachtengoed van IM te verspreiden in Nederland. Zie verder bij: IM.
NIN	Nederlands instituut voor neurowetenschappen. Het NIN doet fundamenteel wetenschappelijk onderzoek aan het centraal zenuwstelsel. Het onderzoek is multidisciplinair van opzet en richt zich vooral op ontwikkeling, plasticiteit en veroudering van de hersenen. Men verricht zowel onderzoek naar het normale functioneren van de hersenen als naar het ontstaan van ziektebeelden en de ontwikkeling van therapeutische strategieën.
NIOO	Nederlands instituut voor ecologie. Het NIOO doet fundamenteel en strategisch onderzoek aan individuele organismen, populaties, levensgemeenschappen en ecosystemen.
NIOS	Nederlands instituut opleidingen sportartsen.
NIP	1: Nederlands instituut van psychologen. 2: Nationaal immunisatie programma.
NIR	Nabij-infrarood.
NIS	Nederlands instituut voor stervensbegeleiding.
NISB	Nederlands instituut voor sport en bewegen.
NISBO	Nederlandse islamitische bond voor ouderen.
NISG	Nederlands instituut voor sport en gezondheid.
NISSO	Nederlands instituut voor sociaal seksuologisch onderzoek.
NIT	Nationale informatiebank toegankelijkheid.
NITEL	Nederlands instituut voor telemedicine.
Nitraat	Een zoutverbinding van salpeterzuur, nitraat is niet giftig.
Nitriet	Bij het verwarmen van b.v. nitraathoudende groente kan het, voor het menselijk lichaam, giftige nitriet ontstaan.
NIV	Nederlandsche internisten vereniging.
NIVEL	Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg. Het NIVEL onderzoekt de effectiviteit en de kwaliteit van de gezondheidszorg in Nederland. Verder ook de (relaties tussen) verschillende partijen in de zorg: zorgaanbieders, zorggebruikers, zorgverzekeraars en de overheid.
NIZW	Nederlands instituut voor zorg en welzijn. Het instituut bestaat sinds januari 2007 niet meer.
NKFK	Nederlands kenniscentrum farmacotherapie bij kinderen.
NKI	Nederlands kanker instituut.
NKV	Nederlandse Klinefelter vereniging.
NLCS	Nederlandse cohortstudie.
NLD	Vertaald is dit: niet-verbale leerstoornis.
NLDS	Nederlandse lever darm stichting.
NLNet	Nederlands lymfoedeem netwerk.
NLP	Neuro-linguïstisch programmeren.
NLV	1: Een op Norwalk lijkend virus. 2: Nederlandse leverpatiënten vereniging.
NM	Normetanefrine.
NMDA	N-methyl-d-aspartaat.
NMN	Nicotinaat-mono-nucleotide.
NMP	Nucleoside-monofosfaat.
NMR	Afkorting van nucleaire magnetische resonantie. NMR wordt ook wel kernspintomografie genoemd.
NMS	Nederlandse meningitis stichting.
NMT	Nederlandse maatschappij tot bevordering der tandheelkunde.
NNG	Nationale natuurgebonden gezondheidsorganisatie.
NNRTI	Niet-nucleoside omgekeerd transcriptaseremmer.
NNV	Nederlandse natuurkundige vereniging.
No	Symbool voor het nobelium element uit het periodiek systeem.
NO	Stikstofmonoxide.
NOAG	Nederlandse orde van alternatieve genezers.
NOD	1: Nederlandse onderzoek databank. 2: Niet-obese diabetisch. 3: Netwerk orthomoleculaire diëtisten.
NOG	Nederlands oogheelkundig genootschap of gezelschap.
NOKH	Nederlandse organisatie van klassiek Homeopaten.
Nomenclatuur	In de vaktaal gebruikte benaming of naamgeving.
Non-	In samenstellingen: niet of het afwezig zijn van.
NOPT	Nederlandse organisatie van paranormaal therapeuten.
NOR	Nucleolus organiserend gebied.
Noradrenaline	Dit hormoon wordt aangemaakt door het merg van de bijnieren. De hoofdtaak is het vernauwen van bloedvaten en slagaders (vasoconstrictie) zodat de bloeddruk stijgt.
Normocyt	Een er normaal uitziende rode bloedcel.
NOS	Stikstofmonoxide-synthetase.
NOT	Neuro organisatie techniek.
Notalgie of notalgia	Rugpijn.
NOTK	Nijmeegs offensief tegen kanker.
NOV	1: Nederlandse obesitas vereniging. 2: Nederlandse orthopaedische vereniging. 3: Nederlandse organisatie vrijwilligerswerk. 4: Nederlandse organisatie van verloskundigen.
Np	Symbool voor het neptunium element uit het periodiek systeem.
NPAG	Nederlandse psycho-analytische groep.
NPAR	Nationaal publiek beoordelings-rapport. Hierin zijn de belangrijkste gegevens uit het verrichtte onderzoek bij mens en proefdier samengevat. Zie ook: EPAR.
NPC	Kernporie-complex.
NPCF	Nederlandse patiënten en consumenten federatie.
NPCG	Nationaal panel chronisch zieken en gehandicapten.
NPG	1: Nederlands psychoanalytisch genootschap. 2: Stichting nationaal programma grieppreventie.
NPH	Neutrale protamine Hagedorn.
NPI	1: Nederlands psychoanalytisch instituut. 2: Nederlands paramedisch instituut. 3: Neuro-psychiatrische inventaris. Deze NPI is bedoeld om de belastbaarheid van verzorgenden in het omgaan met de specifieke gedragsproblemen te meten.
NPKUV	Nederlandse fenylketonurie vereniging. De NPKUV is een landelijke vereniging voor phenylketonurie-patiënten. Maar ook voor ouders of partners van patiënten en overige geïnteresseerden in fenylketonurie, afgekort tot PKU. PKU is een zeldzame stofwisselingsziekte die in Nederland wordt ontdekt door het uitvoeren van de hielprik bij pasgeboren baby's.
NPN	Organisatie natuur- en gezondheids-producten Nederland.
NPS	Narcistische persoonlijkheidsstoornis.
NPTN	Netwerk palliatieve zorg voor terminale patiënten Nederland.
NPV	1: Nederlandse patiënten vereniging. 2: Noordelijke pomologische vereniging.
NREM	Niet-REM slaapstadia.
NRF	Nationaal revalidatie fonds.
NRK	Nederlandse Rode Kruis.
NRM	Nederlands register voor Mesologie.
NRPK	Nederlandse raad voor particuliere klinieken.
NRR	Nederlandse reanimatie raad.
NRTI	Nucleoside omgekeerd transcriptaseremmer.
NRV	Nationale raad voor de volksgezondheid.
NSAID	Niet-steroïde anti-inflammatoir middel. Het remt ontstekingen.
NSAIP	Niet-steroïde anti-inflammatoire farmaca, werkt ontstekings-remmend.
NSCK	Nederlands signalerings-centrum kindergeneeskunde.
NSCLC	Niet-kleincellig long carcinoom.
NSE	1: Neuronspecifiek enolase. 2: Niet-specifieke esterase.
NSF	Nederlandse specialisten federatie. Het is nu de 'Orde van medisch specialisten' die na een fusie in januari 1997 ontstaan is.
NSG	Nederlands specialisten genootschap, is in juni 2000 opgeheven.
NSGK	Nederlandse stichting voor het gehandicapte kind.
NSK	Nederlandse school voor kinesiologie.
NSMD	Nederlandse stichting voor manisch depressieven. Sinds 1987 is dit de VMDB ofwel vereniging voor manisch depressieven en betrokkenen.
NSN	Nierstichting Nederland.
NSTG	Nederlandse stichting ter bevordering van de Tibetaanse geneeskunde.
NSU	Niet specifieke uretritis.
NSVG	Nederlandse stichting voor gelaryngectomeerden.
NSVM	Nederlandse stichting voor Ménièrepatiënten.
NSWO	Nederlandse vereniging voor slaap- en waak onderzoek.
NT	Nitrotyrosine.
NTAC	Nederlands technisch advies college. Het NTAC zegt sinds de oprichting in 1989, qua kennis en ervaring op het brede terrein van de medische hulpmiddelen, in Nederland een prominente positie in te nemen. Het technisch adviescollege richt haar dienstverlening zowel op gemeenten, zorginstellingen, zorgkantoren en zorgverzekeraars als op consumenten en particulieren.
NTBC	Nitro-trifluoromethylbenzoyl.
NTF	Nederlands tuberculose fonds.
NT-MRSA	Niet-typeerbare methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA). Volgens gegevens van het RIVM blijken veel varkens een variant van deze ziekenhuisbacterie bij zich te dragen. Deze variant, de NT-MRSA genoemd, is ook gevonden bij mensen die in contact komen met levende varkens en vleeskalveren. Deze bacterie is gevaarlijk voor zieken en mensen met wonden of catheters. Zij kunnen een MRSA infectie oplopen die moeilijk te behandelen is.
NTN	Netwerk thuiszorg Nederland.
NTP	Nucleoside-trifosfaat.
NTS	Nederlandse transplantatie stichting.
NTTT	Niet toxische tumor-therapie.
NTV	Nederlandse transplantatie vereniging.
NTvG	Nederlands tijdschrift voor geneeskunde.
NTvU	Nederlands tijdschrift voor urologie.
Nu	Nucleotidase, een enzym wat in veel organen van het lichaam voorkomt.
NU91	Beroepsorganisatie voor de verpleging en verzorging.
Nucleïne	Dit is de oude benaming voor DNA.
Nucleïnezuur	Er bestaat een groot aantal soorten nucleïnezuren in ons organisme. De chemische rangschikking der moleculen is enorm gevarieerd. Men onderscheidt twee typen, namelijk ribonucleïnezuur of RNA en desoxyribonucleïnezuur of DNA. Het voortbestaan van deze zuren wordt gewaarborgd door zichzelf te vermenigvuldigen (replicatie).
Nucleus	1: Een groep van zenuwcellen in het centrale zenuwstelsel. 2: De zeer kleine celkern met een doorsnede van slechts enkele micrometers. Vanuit de celkern wordt de stofwisseling van de cel gestuurd.
NuGO	Nutrigenomics organisatie. Nutrigenomics is de wetenschap waarin de interactie wordt bestudeerd tussen genen en voeding. Maar ook hoe de genetische variaties kunnen leiden tot een verschillende respons op voeding en voedingsstoffen.
NUMC	Nijmeegs universitair medisch centrum.
Nutriënt	Een voor het lichaam onmisbare voedingsstof. De verschillende nutriënten zijn eiwit, electrolyt, koolhydraat, mineraal, vet, vitamine en tenslotte water.
Nutriment of nutrimentum	Voedingsmiddel of voedsel.
NUVO	Nederlandse unie van optiekbedrijven.
NVA	1: Nederlandse vereniging voor autisme. 2: Nederlandse vereniging voor acupunctuur. 3: Nederlandse vereniging voor anesthesiologie. 4: Nederlandse vereniging voor audiologie.
NVAA	Nederlandse vereniging van antroposofische artsen. De antroposofische gezondheidszorg is als uitbreiding van de natuurwetenschappelijke geneeskunde ontwikkeld vanuit de antroposofische visie op de mens. Centraal in het antroposofisch mensbeeld staat het gegeven dat de mens een zich ontwikkelend wezen is, waarbij gezondheid en ziekte een rol spelen. Gezondheid kan worden omschreven als een dynamisch evenwicht tussen lichamelijke, fysiologische, psychische en geestelijke processen. Deze evenwichtssituatie tussen lichaam, ziel en geest varieert met de leeftijd en is steeds afhankelijk van de karakteristieke kenmerken van de persoon. Bij ziekte is dit evenwicht verstoord.
NVAB	1: Nederlandse vereniging voor AIDS behandelaren. 2: Nederlandse vereniging van audicien bedrijven. Een audicien is de deskundige bij uitstek voor het aanmeten van hoortoestellen en andere audiologische hulpmiddelen. Audiciens zijn zorgverleners: zij helpen slechthorenden bij hun revalidatieproces. 3: Nederlandse vereniging voor arbeids- en bedrijfsgeneeskunde.
NVACP	Nederlandse vereniging voor Addison en Cushing patiënten.
NVAF	Nederlandse vereniging van Antroposofische fysiotherapeuten. Antroposofische fysiotherapie is een uitbreiding van de reguliere fysiotherapie en is gebaseerd op het antroposofisch mensbeeld dat door Rudolf Steiner is ontwikkeld.
NVAGT	Nederlands-Vlaamse associatie voor Gestalttherapie en Gestalttheorie.
NVALT	Nederlandse vereniging van artsen voor longziekten en tuberculose.
NVAM	Nederlandse vereniging van anesthesie-medewerkers.
NVAMD	Neovasculaire leeftijdsgebonden maculadegeneratie.
NVAMG	Federatie Nederlandse vereniging van artsen voor manuele geneeskunde. De manuele en de orthomanuele geneeskunde behandelen die klachten welke te maken hebben met het bewegingsapparaat en het zenuwstelsel in de wervelkolom. Sinds januari 2006 is dit de NVOMG.
NVAP	1: Nederlandse vereniging voor algemene patiëntenbelangen. 2: Nederlandse vereniging ter bevordering van antroposofische psychotherapie.
NVAS	Nederlandse voedselallergie stichting. Sinds 1999 is de naam: Stichting voedselallergie.
NVAT	Nederlandse vereniging voor aura- en chakra-therapeuten.
NVAV	Nederlandse vereniging voor Antroposofisch verpleegkundigen. De V&VN is door een grote fusie in 2006 van alle verpleegkundige beroepsverenigingen voortgevloeid uit de NVAV.
NVAVG	Nederlandse vereniging van artsen voor verstandelijk gehandicapten.
NVAZ	1: Nederlandse vereniging van Antroposofische zorgaanbieders. 2: Nederlandse vereniging van artsen in de zwakzinnigenzorg.
NVB	1: Nederlandse vereniging voor bloedtransfusie. 2: Nederlandse vegetariërsbond. De NVB zegt dé autoriteit in Nederland op het gebied van vegetarisme te zijn. De bond is de enige Nederlandse consumentenorganisatie van en voor vegetariërs en is daarmee voorvechter voor dier, mens en milieu. Zij behartigen de belangen van die honderdduizenden mensen die geen vlees willen eten omdat zij respect voor dieren, het milieu, mensen en zichzelf hebben.
NVBMB	Nederlandse vereniging voor biochemie en moleculaire biologie.
NVBP	Nederlandse vereniging ter bestudering van pijn.
NVBS	Nederlandse vereniging van blinden en slechtzienden.
NVBT	1: Nederlandse vereniging voor beeldende therapie. 2: Nederlandse vereniging van biodynamische therapeuten. 3: Nederlandse vereniging tot bevordering van de biologische tandheelkunde.
NVC	Nederlandse vereniging van chirotherapeuten.
NVCT	Nederlandse vereniging voor creatieve therapie. De NVCT is in maart 2006 definitief opgeheven. Hieruit zijn vier beroepsverenigingen opgericht die samen de federatie vaktherapeutische beroepen ofwel FVB vormen.
NVCZ	Nederlandse vereniging complementaire zorg.
NVD	1: Nederlandse vereniging van diëtisten. 2: Nederlandse vereniging voor duikgeneeskunde. 3: Nederlandse vereniging van dystoniepatiënten.
NVDA	Nederlandse vereniging van doktersassistenten.
NVDAT	Nederlandse vereniging voor danstherapie.
NVDEC	Nederlandse vereniging van dier-experimenten commissies.
NVDK	Nederlandse vereniging voor dagbehandeling en kort verblijf.
NVDO	Nederlandse vereniging voor diabetes onderzoek.
NVDT	Nederlandse vereniging voor dramatherapie.
NVDV	Nederlandse vereniging voor dermatologie en venereologie.
NVE	1: Nederlandse vereniging voor ergotherapie. 2: Nederlandse vereniging voor Euritmie-therapie. 3: Nederlandse vereniging voor endocrinologie. De NVE bestaat sinds mei 1947. Het doel van deze vereniging is het bevorderen van de bestudering van de endocrinologie en haar toepassingen. Als zodanig vormt de vereniging een spilfunctie binnen het gehele spectrum van de endocrinologie. Dit blijkt ook uit de grote variëteit aan leden. Er bevinden zich onder andere biologen, biochemici, gynaecologen, kinderartsen, internisten, biomedische wetenschappers, immunologen, farmacologen, klinisch chemici en dierenartsen onder. Hierdoor worden binnen de vereniging alle aspecten van de endocrinologie vertegenwoordigd.
NVEH	Nederlandse vereniging voor E-health. De NVEH werd in februari 2005 opgericht.
NVEPC	Nederlandse vereniging voor esthetische plastische chirurgie.
NVET	Nederlandse vereniging voor euritmie-therapie.
NVF	1: Nederlandse vereniging voor fytotherapie. 2: Nederlandse vereniging voor fysiologie. 3: Nederlandse vereniging voor farmacologie.
NVFG	1: Nederlandse vereniging voor farmaceutisch geneeskundigen. 2: Nederlandse vereniging voor fysiotherapeuten in de geriatrie.
NVFW	Nederlandse vereniging voor farmaceutische wetenschappen.
NVG	1: Nederlandse vereniging voor gerontologie. 2: Nederlandse vereniging voor geriatrie.
NVGG	Nederlandse vereniging voor groeihormoondeficiëntie en groeihormoon-behandeling.
NVGN	Nederlandse vereniging voor geestelijke- en natuurgeneeswijzen.
NVGP	1: Nederlandse vereniging van Graves patiënten. 2: Nederlandse vereniging voor groeps-dynamica en groeps-psychotherapie.
NVGT	Nederlandse vereniging voor gentherapie. Men zegt er dat de belangstelling voor gentherapie in Nederland groot is, getuige de toenemende hoeveelheid onderzoek op dit gebied. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet in de klinische toepassing van gentherapie bij patiënten. Daarom hebben een aantal experts op dit gebied op 19 maart 1999 de NVGT opgericht. De doelstellingen van de NVGT zijn: Het bevorderen van (onderzoek naar) gentherapie. Het vergroten van kennis op het gebied van de gentherapie bij zowel onderzoekers als buitenstaanders. Het bevorderen van de aandacht voor het vakgebied.
NvH	Nederlandse vereniging van Huntington. De doelstelling van de NvH is het behartigen van zowel de individuele als de collectieve belangen van patiënten met de ziekte van Huntington, risicodragers, partners en andere betrokkenen alsmede het bevorderen van hun sociaal-maatschappelijke activiteiten.
NVH	1: Nederlandse vereniging voor hepatologie. 2: Nederlandse vereniging van hemofilie-patiënten. De NVH is een belangenvereniging voor mensen met hemofilie en aanverwante (erfelijke) afwijkingen in de bloedstolling, zoals de ziekte van Von Willebrand, de ziekte van Glanzmann en trombocytopenie (ITP of de ziekte van Werlhof). 3: Nederlandse vereniging van huidtherapeuten. Huidtherapeuten behandelen patiënten met een zieke of beschadigde huid op verwijzing van een huisarts of specialist. Doel van de behandeling is het opheffen, verminderen of voorkomen van een stoornis of beperking als gevolg van een huidaandoening. Littekens, brandwonden, acne, overbeharing en oedeem zijn voorbeelden van problemen waarmee de huidtherapeut kan helpen.
NVHG	Nederlandse vereniging voor humane genetica.
NVHP	Nederlandse vereniging van hemofilie patiënten.
NVHT	1: Nederlandse vereniging van homeopathisch tandartsen. 2: Nederlandse vereniging voor herpetologie en terrariumkunde.
NVHVV	Nederlandse vereniging voor hart en vaat verpleegkundigen.
NVI	Nederlands vaccin instituut.
NVIC	1: Nederlandse vereniging voor intensive care. De NVIC is een vereniging voor artsen met belangstelling voor intensive care-geneeskunde. 2: Nationaal vergiftiging en informatie centrum. Het is een afdeling van het RIVM, het Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieuhygiëne.
NVICV	Nederlandse vereniging voor intensive care verpleegkundigen.
NVK	1: Nederlandse vereniging voor kindergeneeskunde. 2: Nederlandse vereniging voor kristallografie.
NVKC	Nederlandse vereniging van klinische chemie en laboratorium-geneeskunde.
NVKF	Nederlandse vereniging voor klinische fysica.
NVKFB	Nederlandse vereniging voor klinische farmacologie en biofarmacie.
NVKG	1: Nederlandse vereniging voor kristalgroei. 2: Nederlandse vereniging voor klinische geriatrie (ouderen-geneeskunde).
NVKH	Nederlandse vereniging van klassiek homeopaten. De NVKH is een vereniging van professionele klassiek homeopaten. Men zegt er dat de aangesloten homeopaten gedegen zijn opgeleid en hoge kwaliteitsnormen aan zichzelf stellen. Deze kwaliteitszorg behelst opleiding, nascholing, beroepsethiek en praktijkvoering.
NVKNF	Nederlandse vereniging voor klinische neurofysiologie.
NVKP	Nederlandse vereniging kritisch prikken. Men biedt informatie over vaccinaties en de bewuste keuze rondom vaccinaties tegen o.a. kinkhoest, polio, mazelen, rode hond, bof, difterie, pneumokokken, tetanus en baarmoederhalskanker.
NVKT	Nederlandse vereniging voor kunstzinnige therapie op antroposofische grondslag. Kunstzinnige therapie is een paramedisch beroep met een opleiding op HBO-niveau. In het antroposofisch mensbeeld wordt het geheel van lichaam, psyche en individualiteit bij ieder mens gezien als een unieke eenheid ofwel een holistische visie.
NVKZ	Nederlandse vereniging voor kwaliteit en zorg.
NVL	1: Nederlandse vereniging voor Lymepatiënten. 2: Nederlandse vereniging van lactatiekundigen. De NVL heeft tot doel het beroep van lactatiekundige meer bekendheid te geven, zowel bij het publiek als binnen de reguliere gezondheidszorg. Men zegt ook dat er lang is gedacht dat het niet uitmaakte of een baby met moedermelk of met kunstvoeding werd grootgebracht. Dankzij uitgebreid onderzoek weten we nu dat borstvoeding wel degelijk verschilt van kunstvoeding.
NVLE	Nationale vereniging lupus erythematodes patiënten.
NVLF	Nederlandse vereniging voor logopedie en foniatrie.
NVLO	Nederlandse vereniging leidinggevenden operatieafdeling.
NVLP	Nederlandse vereniging voor Lyme-patiënten.
NVLR	Nederlandse vereniging voor levensmiddelen-recht.
NVM	Nederlandse vereniging van mondhygiënisten.
NVMA	Nederlandse vereniging medische administratie.
NVMB	Nederlandse vereniging voor matrix biologie.
NVMBR	Nederlandse vereniging medische beeldvorming en radiotherapie.
NVML	Nederlandse vereniging van bio-medisch laboratorium-medewerkers.
NVMM	Nederlandse vereniging voor medische microbiologie.
NVMO	Nederlandse vereniging voor medische oncologie.
NVMT	Nederlandse vereniging voor manuele therapie.
NVMW	Nederlandse vereniging van maatschappelijk werkers.
NVN	1: Nederlandse vereniging voor narcolepsie. 2: Nederlandse vereniging voor neuropsychologie. 3: Nierpatiënten vereniging Nederland. 4: Nederlandse vereniging voor neurologie. 5: Nederlandse vakvereniging neuropsyrurgen. Neuropsyrurgie is de wetenschap van lichaam en ziel. Ze werkt in op de communicatie tussen lichaam en ziel en herstelt deze communicatie, waardoor het zelfgenezend vermogen wordt geactiveerd. Daarom is het toepassingsgebied bij uitstek het terrein van de psychosomatische klachten en ziekten. De naam is samengesteld uit neurologie, psychologie en chirurgie.
NVNF	Nederlandse vereniging voor neurofeedback.
NVNG	Nederlandse vereniging voor nucleaire geneeskunde.
NVNLP	Nederlandse vereniging voor neuro-linguïstisch programmeren.
NVNR	Nederlandse vereniging voor neuraal- en regulatie-therapie. De theoretische basis van de neuraal- en regulatie therapie is het basis bioregulatie systeem (BBRS). In dit systeem spelen de bindweefselcellen, het autonoom zenuwstelsel, het hormonaal-systeem en het immuunsysteem, een belangrijke rol. Bij verstoring van het biologisch evenwicht (b.v. als gevolg van een ontsteking of een operatie) dan reageert dit BBRS systeem als eerste, ten gevolge waarvan een stoorveld ontstaat. Onder stoorvelden verstaan we een dusdanige verandering in het biologisch evenwicht van het autonoom zenuwstelsel, dat er aldaar een (pijn) klacht (maar ook elders in het lichaam) kan ontstaan (en blijven). Enkele voorbeelden van stoorvelden: littekens, slecht helende wonden en gebitsproblemen.
NVO	1: Nederlandse vereniging van orthoptisten. 2: Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen. 3: Nederlandse vereniging voor osteopathie.
NVOG	Nederlandse vereniging voor obstetrie (verloskunde) en gynaecologie.
NVOI	Nederlandse vereniging voor orale implantologie. De NVOI is een wetenschappelijke vereniging van tandheelkundige zorgverleners die zich bezighouden met alles wat te maken heeft met tandheelkundige implantaten.
NVOM	Nederlandse vereniging oefentherapie Mensendieck.
NVOMG	Nederlandse Vereniging van artsen voor orthomanuele geneeskunde. Orthomanuele geneeskunde is een specifieke aanvulling in diagnostische en therapeutische zin op de gebruikelijke benadering van klachten die samenhangen met het bewegingsapparaat. Deze vereniging is ontstaan uit een fusie van de VAMG en de VAOMG
NVOS	Nederlandse vereniging van orthopedisch schoentechnici.
NVP	1: Nederlandse vereniging voor parasitologie. De NVP stimuleert en ondersteunt activiteiten met als doel een kwalitatieve verbetering van de diagnostiek en behandeling van parasitaire infecties. De informatie over 'medische parasitologie' en 'veterinaire parasitologie' op de website van de NVP wordt aangeleverd door deskundigen op het gebied van parasitaire infecties bij mens en dier. 2: Nederlandse vereniging voor psychonomie. 3: Nederlandse vereniging voor psychotherapie. 4: Nederlandse vereniging voor proefdierkunde. De NVP zegt te streven naar een zo verantwoordelijk mogelijk gebruik van proefdieren. Dit in het bijzonder door het bevorderen van vervanging, vermindering en verfijning van dierproeven. Daarmee wordt bedoeld dat wanneer er proeven op dieren worden verricht, dit op een manier moet gebeuren die zo min mogelijk ongerief berokkent aan zo min mogelijk dieren.
NVPA	1: Nederlandse vereniging voor psychoanalyse. 2: Nederlands verbond voor psychologen, psychotherapeuten en agogen.
NVPC	Nederlandse vereniging voor plastische chirurgie.
NVPG	Nederlandse vereniging voor preventie en gezondheids-bevordering.
NVPIT	Nederlandse vereniging voor postural integratie therapeuten.
NVPMKT	Nederlandse vereniging voor psycho-motorische kinder-therapie.
NVPMT	Nederlandse vereniging voor psycho-motorische therapie.
NVPO	Nederlandse vereniging voor psychosociale oncologie.
NVPP	Nederlandse vereniging voor psychoanalytische psychotherapie.
NVPV	Nederlandse vereniging voor psychiatrische verpleegkunde.
NVR	Nederlandse vereniging voor reumatologie.
NVRB	Nederlandse vereniging voor radiobiologie.
NVRG	Nederlandse vereniging voor relatie- en gezinstherapie.
NVRM	Nederlandse vereniging van Reiki masters.
NVRO	Nederlandse vereniging voor radiotherapie en oncologie.
NVRT	Nederlandse vereniging van reïncarnatie therapeuten.
NVS	Nervus vagus stimulatie of stimulator.
NVSAP	Nederlandse vereniging slaapapneu-patiënten.
NVSCA	Nederlandse vereniging voor schisis en craniofaciale afwijkingen.
NVSG	Nederlandse vereniging voor sociale geriatrie. Het is nu stichting Geriopterix.
NVSH	Nederlandse vereniging voor seksuele hervorming.
NVSHV	Nederlandse vereniging spoedeisende hulp verpleegkundigen.
NVSMC	Nederlandse vereniging slachtoffers medische contrastmiddelen.
NVSP	Nationale vereniging Sjögrenpatiënten. Het syndroom van Sjögren is een chronische ontsteking van de traan- en speekselklieren. Ook in andere organen kunnen ontstekingen voorkomen. De oorzaak van de ziekte is niet bekend. Er wordt aangenomen dat de ontstekingen worden veroorzaakt door een reactie van het afweersysteem tegen het eigen lichaam. Dit syndroom wordt daarom een auto-immuunziekte genoemd.
NVSPH	Nederlandse vereniging van sociaal pedagogische hulpverleners. Na een fusie is dit nu de Phorza, zie aldaar.
NVSPV	Nederlandse vereniging van sociaal psychiatrisch verpleegkundigen.
NVST	Nederlandse vereniging van Soma therapeuten.
NVT	1: Nederlandse vereniging voor thoraxchirurgie. 2: Nederlandse vereniging voor toxicologie. 3: Nederlandse vereniging voor traumatologie.
NVTCG	Nederlandse vereniging voor traditionele Chinese geneeskunde.
NVTH	1: Nederlandse vereniging voor toegepaste hypnose. 2: Nederlandse vereniging voor trombose en hemostase. De NVTH is een beroepsvereniging van wetenschappelijk onderzoekers die werkzaam zijn op het gebied van de bloedstolling. De NVTH organiseert cursussen voor beginnende basale en klinische wetenschappelijk onderzoekers over de cellen en factoren die nodig zijn voor het voorkomen van ongewenste afsluiting van bloedvaten (trombose) en voor het tegengaan van bloedverlies na beschadiging van de bloedvaten (hemostase). Verder stimuleert de NVTH de interactie tussen onderzoekers op het gebied van trombose en hemostase.
NVTM	Nederlandse vereniging voor transformatiewerk Meeuwenveen. De naam is gewijzigd in de Nederlandse vereniging voor transformatiewerk, ofwel de NVVT.
NVU	Nederlandse vereniging voor urologie.
NVvA	Nederlandse vereniging voor allergologie.
NVVA	Nederlandse vereniging van verpleeghuisartsen en sociaal geriaters.
NVvC	Nederlandse vereniging voor celbiologie.
NVVC	Nederlandse vereniging voor cardiologie.
NvvCO	Nederlandse vereniging voor chirurgische oncologie.
NVvD	Nederlandse vereniging van dystoniepatiënten.
NVVE	Nederlandse vereniging voor vrijwillige euthanasie.
NVVG	Nederlandse vereniging voor verzekerings-geneeskunde.
NvvH	Nederlandse vereniging voor hypnose.
NVvH	1: Nederlandse vereniging voor heelkunde. 2: Nederlandse vereniging voor handchirurgie. 3: Nederlandse vereniging voor haematologie. De NVvH werd opgericht in 1950. Het is de nationale organisatie van bloeddeskundigen, circa 440 artsen en biomedische wetenschappers. Zij zijn werkzaam op gebied van patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs betreffende ziekten van het bloed en de bloedvormende weefsels in het lichaam.
NVvHP	Nederlandse vereniging voor hoofdpijn patiënten.
NVVI	Nederlandse vereniging voor immunologie.
NVVL	Nederlandse vereniging voor voedingsleer en levensmiddelen-technologie. De NVVL staat open voor iedereen die de wetenschappelijke, praktijkgerichte en maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van voeding, voedsel en voedselbereiding wil volgen.
NVVM	1: Nederlandse vereniging voor mesologie. 2: Nederlandse vereniging voor microbiologie. 3: Nederlandse vereniging voor macrobiotiek.
NVvMT	Nederlandse vereniging voor muziektherapie.
NVVN	Nederlandse vereniging van neurochirurgen.
NVvO	1: Nederlandse vereniging voor oncologie. 2: Nederlandse vereniging van orthoptisten.
NVvP	1: Nederlandse vereniging voor psychiatrie. 2: Nederlandse vereniging van podotherapeuten. 3: Nederlandse vereniging voor parodontologie.
NVVP	1: Nederlandse vereniging voor pathologie. 2: Nederlandsche vereniging voor psychiatrie. 3: Nederlandse vereniging van vrijgevestigde psychotherapeuten.
NVVPP	Nederlandse vereniging van Paget patiënten.
NVvR	1: Nederlandse vereniging van rugpatiënten. 2: Nederlandse vereniging voor radiologie.
NVVS	1: Nederlandse vereniging voor seksuologie. 2: Nederlandse vereniging voor Speyertherapie. Speyertherapie is een psychotherapeutische methode, genoemd naar dr. Simon Speyer. Het verschaft de mens inzicht in de oorzaken van zijn neurotisch handelen en helpt hem zijn oorspronkelijke ik te ontdekken. Uitgangspunt is dat emotionele problemen van nu hun oorsprong meestal in de eerste vijf kinderjaren hebben. 3: Nederlandse vereniging voor slechthorenden. 4: Nederlandse vereniging van spel-therapeuten. Speltherapie is een methode om kinderen individueel of in groepsverband te helpen met sociaal-emotionele en/of problemen met de ontwikkeling en/of gedrags­problemen.
NVVT	Nederlandse vereniging voor transformatiewerk.
NVVZ	Nederlandse vereniging voor verpleeghuiszorg.
NVWOA	Nederlandse vereniging tot wetenschappelijk onderzoek naar de astrologie.
NVZ	Nederlandse vereniging van ziekenhuizen.
NVZA	Nederlandse vereniging van ziekenhuis-apothekers.
NVZD	Nederlandse vereniging van ziekenhuis directeuren.
NW	Normaalwaarde.
NWHHT	Nederlandse werkgroep hoofd- en halstumoren.
NWO	Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek.
NWO-MW	Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek en medische wetenschappen.
NWP	Nederlandse werkgroep van praktizijns in de natuurlijke geneeskunst.
Nystagmografie	Het registreren van nystagmus, zie ook: ENG.
Nystagmus	De heen en weer gaande zich ritmisch herhalende beweging van de oogbol, zie ook: ENG.
NZa	Nederlandse zorgautoriteit welke in oktober 2006 is ontstaan uit de CTG en CTZ.
NZF	Nederlandse zorg federatie.
NZI	Nationaal ziekenhuis instituut.
NZO	Nederlandse zuivel organisatie.
NZR	Nationale ziekenhuisraad.
NZVN	Nachtzorg vereniging Nederland.
NZVT	Nederlands zekerheidssysteem voedingssupplementen topsport.
NZZA	Nederlandse ziekenhuis en zorg academie.

Afkorting of woord:	Verklaring:
O	1: Eén der bloedgroepen. 2: Symbool voor het zuurstof element (oxygenium) uit het periodiek systeem.
OA	1: Oliezuur, een belangrijk omega-9 vetzuur. 2: Osteo-artritis.
OAB	Overactieve blaas.
OAC	Oraal anticonceptiemiddel, orale anticonceptie of anticonceptiva.
OAE	Oto-akoestische emissie.
OAF	Osteoclast activerende factor.
OAS	Orale anti-stolling.
OATP	Organisch anion-transporterend polypeptide.
OATP-C	Organisch anion-transporterend polypeptide-C.
OBAG	Overlegorgaan beroepsverenigingen in de Antroposofische gezondheidszorg.
Obdormitie of obdormitio	Het zogenaamde 'slapen' van armen of benen.
Obductie	Lijkschouwing, het werkwoord is obduceren. Sectie en autopsie worden ook gebruikt.
Obesitas	Corpulentie of vetzucht.
Object	Een voorwerp wat onderzocht wordt.
Objectief	Een uit meerdere lenzen bestaand systeem in een optisch toestel. Dit kan bijvoorbeeld een camera, microscoop, röntgenapparaat of een toestel voor oogmetingen zijn.
Obligaat	Noodzakelijk, onvoorwaardelijk of verplicht.
Obliterans	Obliteratie - zie hieronder - veroorzakend.
Obliteratie of obliteratio	Het verstoppen, verschrompelen, dichtgroeien of dichtslibben van holten of vaten in het lichaam.
Oblivio	Vergeetachtigheid.
Oblongata	Verlengd.
Obscuratie of obscuratio	Verduistering.
Observatie	Waarneming.
Obsessie of obsessio	Bezetenheid of dwanggedachte.
Obsoleet	Niet meer in gebruik of verouderd.
Obstetrica	Vrouwelijke arts-verloskundige, specialist in de verloskunde.
Obstetricus	Mannelijke arts-verloskundige, specialist in de verloskunde.
Obstetrie	Verloskunde.
Obstetrix	Vroedvrouw.
Obstipatie of obstipatio	Verstopping.
Obstructie of obstructio	Afsluiting of belemmering.
Obturatie of obturatio	Afsluiting.
Obturator	Afsluiter of sluitplaat.
OC	Opvangcentrum.
Occipitaal	Met betrekking tot het achterhoofd.
Occlusief	Afsluitend.
Occult	Niet direct waarneembaar of verborgen.
Occultisme	Leer van het occulte.
OCenW	Onderwijs, cultuur en wetenschappen (ook: OCW).
OCM	Oefentherapeut Cesar en Mensendieck.
OCMW	Openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, er zijn talrijke van deze centra.
OCP	Organochloor pesticide.
OCPS	Obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis.
OCS	Obsessieve compulsieve stoornis. Deze steeds opnieuw optredende (recidief) en aanhoudende dwanghandelingen (compulsies) werden vroeger ook wel dwangneuroses genoemd.
OCSW	Onderwijs, cultuur, sport en welzijn.
OCT	Optische coherente tomografie.
Oculus	Het oog.
OCW	Onderwijs, cultuur en wetenschappen (ook: OCenW).
OD	Oculus dexter ofwel het rechter oog.
ODB	Open ductus Botalli.
ODC	1: Ornithine-decarboxylase. 2: Zuurstof dissociatie-curve.
Odor	Geur, reuk of stank.
OD	Oculus dexter, het rechter oog.
ODB	Open ductus Botalli.
Odontalgie	Kiespijn of tandpijn, pijn in één of meer elementen van het gebit.
Odonticum	Een middel tegen kiespijn. Odontica is het meervoud.
Odontitis	Ontsteking van één of meer gebitselementen. Normaal zeggen we dan een ontstoken kies of tand.
Odontogeen	Uitgaande van een kies of tand.
Odontoliet	Tandsteen.
Odontologie	1: Tandheelkunde. 2: Kennis van het gebit.
ODR	Optische densiteits-verhouding.
ODS	Oculus dexter et sinister, het rechter en linker oog.
OEC	Ortho-ergisch contact.
Oedeem of oedema	Een ophoping van vocht in het weefsel.
Oestrogeen, oestrogenen	Hormonale stoffen die de geslachtskenmerken ontwikkelen, instandhouden en periodieke veranderingen in de geslachtsorganen van de vrouw aansturen.
OFC	Orbitofrontale cortex.
OFD	Oraal-faciaal digitaalsyndroom.
Officinalia of officinalis	De geneesmiddelen die volgens de officiële lijst of farmacopee in een apotheek voorradig moeten zijn.
OFO	Oriënterend fertiliteits onderzoek. Een OFO dient de oorzaken te vinden, die belemmerend werken op het ontstaan van een zwangerschap. Met behulp van de gegevens van het OFO kan een behandelplan worden opgesteld.
Oftalmie of ophthalmia	Oogontsteking.
OFZ	Overleg farmaceutische zorg.
OG	Orthomoleculaire geneeskunde.
OGD	Oesofago-gastro-duodenoscopie.
OGGZ	Openbare geestelijke gezondheidszorg.
OGT	Opthalmotrope genetische therapie.
OGTT	Orale glucose tolerantie test. De OGTT wordt uitgevoerd om een indruk te krijgen van de suikerhuishouding. Na het drinken van suikerwater (glucose opgelost in water) wordt de bloedsuikerspiegel bepaald. Wanneer de suikerhuishouding in orde is zal de bloedsuikerspiegel na suikerbelasting moeten dalen tot een bepaalde waarde. Dit onderzoek wordt nuchter uitgevoerd. De test wordt gebruikt in de diagnostiek van zwangerschapsdiabetes en zo nodig in de diagnostiek van suikerziekte.
OGZ	Openbare gezondheidszorg.
OHO	Open-hart operatie.
OHS	Ovariële hyperstimulatie.
OHSS	Ovarieel hyperstimulatie-syndroom.
OI	1: Osteogenesis imperfecta. 2: Ovulatie-inductie. OI dient alleen plaats te vinden bij vrouwen die zelf geen (anovulatie) of in een hele lage frequentie ovulaties of eisprongen hebben en die zwanger willen worden. Het blijkt een nogal intensieve en potentieel gevaarlijke behandeling te zijn.
OIO	Onderzoeker in opleiding.
OK	Operatiekamer.
OKPZ	Ontwikkeling kwaliteitsbeleid paramedische zorg.
OKT	Ortho, Kung, T-cellen. De afkorting OKT wordt gebruikt voor het benoemen van bepaalde monoklonale antistoffen. Deze worden gebruikt bij de typering van lymfocytaire elementen. De afkorting OKT is nu vervangen door CD ofwel clusters die zich verschillend ontwikkelen.
OKZ	Ouder- en kind zorg.
Oleosum	Een olieachtig geneesmiddel.
Oleum	Olie.
Olfactorium	Reukmiddel.
Oligo-	In samenstellingen: gering of te weinig.
OLVG	Onze lieve vrouwe gasthuis.
OMA	Otitis media acuta. Bij kinderen komt OMA vaak voor en ontstaat veelal na, of gepaard aan, een ontsteking van de neusslijmvliezen (rinitis) of andere infecties van de neus-keelholte (nasofarynx). Micro-organismen komen dan via de buis van Eustachius in het middenoor terecht. Bij wat oudere kinderen en volwassenen geneest otitis media acuta meestal vanzelf.
Omalgie of omalgia	Pijn in de schouder.
OME	Otitis media met effusie wordt ook wel otitis media serosa genoemd. OME komt voornamelijk bij jonge kinderen voor omdat zij een nauwe buis van Eustachius hebben die gemakkelijk verstopt raakt. Een ophoping van vocht achter een gesloten trommelvlies, zonder een plotseling optredende infectie, noemt men otitis media met effusie. Dit kan ontstaan door ziekteverwekkende bacteriën in het middenoor of het niet goed functioneren van de buis van Eustachius.
Omega-3	Deze aanduiding staat voor een familie van meervoudig onverzadigde vetzuren. Tot de omega-3 familie behoort ook één van de essentiële vetzuren, namelijk alfa-linoleenzuur of afgekort ALA.
Omega-6	Ook de omega-6 vetzuren vormen een familie en behoren tot de meervoudig onverzadigde vetzuren. De zogenaamde dubbele binding in hun moleculenketen bevindt zich niet op de derde maar op de zesde plaats. Ook deze familie herbergt één van de essentiële vetzuren, namelijk linolzuur of afgekort LA.
Omega-9	De aanduiding omega-9 staat hier voor een familie van enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Het oliezuur - afgekort OA - is hier de belangrijkste vertegenwoordiger.
OMF	Oscillerend magnetisch veld.
OMG	Ortho-manuele geneeskunde.
OMIM	Online Mendeliaanse overerving bij de mens.
Omineus	Ongunstig, onheilspellend, slecht of op een ongunstige afloop wijzend.
OMP	Orotidine-monofosfaat.
OMR	Oculo-motorische regulatie.
OMS	Orde van medisch specialisten.
Oncocyt	Cel van een gezwel of gezwelcel.
Oncogeen	Gezwelvormend of gezwelveroorzakend.
ONK	Oor, neus en keel.
ONT	Organisatie van Nederlandse tandprothetici.
Onyx	Nagel.
OOA	Onderzoekschool oncologie Amsterdam.
OOB	Oordeel over de ondergane behandeling.
OOR	Onderwijs- en opleidingsregio.
Opaak of opacus	Donker, ondoorschijnend of troebel.
Opacitas of opaciteit	Ondoorschijnendheid of de mate van ondoorlatendheid voor licht.
OPC	Oligomere proanthocyanidinen of procyanidinen. OPC wordt gevonden in de schors, vliezen en houtachtige delen van planten. Verder kunnen deze cyanidinen gewonnen worden uit druivenpitten.
OPCA	Olivo-ponto-cerebellaire atrofie.
OPD	Oncologisch patiënten dossier.
OPFE	Oestrogeen positief terugkoppelings-effect.
OPG	1: Oculo-plethysmografie. 2: Onderlinge pharmaceutische groothandel. 3: Omni Podo genootschap. Podoposturale therapie voor voet-, rug- en andere houdings-klachten. Podoposturale therapie is een wijze van behandelen waarbij klachten worden beïnvloed door middel van individueel aangemeten inlegzolen. De therapie berust op het verschijnsel dat elke afwijking van de stand van de voeten een standsafwijking hoger in het lichaam met zich meebrengt. Omgekeerd heeft elke houdings-afwijking een verandering van de voetstand tot gevolg. Deze stands- en houdings-veranderingen kunnen leiden tot diverse klachten waaronder chronische kniepijn, heuppijn, rugpijn en nekpijnen.
OPK	Onafhankelijke periodieke kwaliteitstoetsing.
OPOZ	Onderzoekscentrum preventie overgewicht Zwolle.
OPP	Oculo-pneumo-plethysmografie.
Oppressie of oppressio	Een gevoel van beklemming of benauwdheid.
OPS	1: Organisch (organo-) psychosyndroom. 2: Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis.
Optimum	Het beste of gunstigste geval.
OPV	Oraal poliomyelitis vaccin.
OR	Ondernemingsraad.
Oraal	Via de mond of in de richting naar de mond.
Orchis	Teelbal, testis of zaadbal.
Orchitis	De ontsteking van een teelbal.
ORDE	Orde van medisch specialisten.
Orexie	Eetlust.
Organel, organellen	De binnen een cel gelegen structuren, bijvoorbeeld de celkern.
Organisme	Een levend wezen of individu als een geheel van cellen, organen en weefsels.
Orificium	Een opening of uitmonding.
Origo	De oorsprong of bevestigingspunt.
Ornithine	Een aminozuur.
OROS	Oraal osmotisch (geneesmiddel).
Orotaat	Orotaten zijn mineraalzouten van orootzuur, dat lange tijd de aanduiding vitamine B13 droeg. Er bevindt zich vrij veel orootzuur in de melk van schapen, geiten en koeien. Deze zouten kunnen de membranen van de lichaamscellen passeren en zijn zodoende van belang bij onder andere de energie-stofwisseling.
ORS	1: Orale rehydratie solutie. 2: Oraal rehydratie zout. 3: Omgaan met het risico van straling.
ORT	Orale rehydratie therapie.
Orthomoleculair	Orthomoleculaire voedingstherapie als aanvulling op onze dagelijkse voeding, bij een tekort of hevige inspanningen.
Os	Symbool voor het osmium element uit het periodiek systeem.
OS	1: Osteoporose stichting. 2: Oculus sinister, het linker oog. 3: Osteo-synthese.
OSAS	Obstructief slaapapneusyndroom.
OSO	Organisatie samenwerkende ouderenbonden.
Osteo-	In samenstellingen: been of bot.
Osteoclasie	Een door een verhoogd aantal osteoclasten veroorzaakte abnormale afbraak van bot. Dit kan bijvoorbeeld optreden bij een gestoorde fosfaat- en kalk-stofwisseling.
Osteoclast	Een beenweefsel oplossende reuzencel.
Osteocyt	Een in het beenweefsel gelegen beencel.
Osteogeen	Beenvormend, uit beenweefsel gevormd.
Osteomyelitis	Ontsteking van het beenmerg en beenweefsel.
Osteopenie	Osteopenie is een voorstadium van osteoporose. Er is al wel een afname van de hoeveelheid botmassa te zien. De sterkte van het bot is echter nog niet zodanig aangetast dat er al bij normale belasting een breuk zal optreden. Zie ook: botontkalking en osteoporose.
Osteoporose of osteoporosis	Osteoporose is een aandoening met een plaatselijk of algemeen optredende afbraak van botweefsel waarbij de dichtheid van de beenderen steeds verder afneemt. De afbraak van weefsel is dan groter dan de opbouw. Hierdoor verzwakken de botten en neemt de kans op botbreuken natuurlijk toe. Op jaarbasis breken ruim 50.000 mensen ouder dan 55 jaar een bot als gevolg van osteoporose. Niet alleen oudere mensen kunnen osteoporose krijgen, de aandoening komt ook voor bij jongere mensen. Wereldwijd krijgen 1 op de 3 vrouwen en 1 op de 8 mannen boven de 55 jaar osteoporose. In het algemeen komt osteoporose dus vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Een groot percentage van de mensen met osteoporose weet zelf, vaak jarenlang, niet dat ze deze aandoening hebben. Totdat ze plotseling een arm of been breken... Het is in Nederland één van de meest voorkomende aandoeningen geworden, dit ook vanwege de doorzettende vergrijzing van de bevolking. Zie ook: botontkalking en osteopenie.
Osteosclerose	Het harder worden van het beenweefsel waardoor de kans op breuk toeneemt.
Ostitis	Ontsteking van been of beenweefsel.
OTC	Zonder recept verkrijgbaar, een zelfmedicatie-middel of zelfzorgmedicatie.
Otitis	Oorontsteking.
Otorragie	Een bloeding uit het oor.
OTS	Onder toezicht stelling.
OTV	Orale tyfus-vaccinatie.
OU	Open universiteit.
OUNL	Open universiteit Nederland.
OUS	Onderste uterus-segment. Dit is het bovenste gedeelte van de baarmoederhals.
OV	Onverzadigd vet.
Ova	Het meervoud van ovum of eicel.
Ovaritis of ovariitis	Ontsteking van het ovarium.
Ovarium	Eierstok, de vrouwelijke geslachtsklier.
Overgevoeligheid	Het bovengemiddeld reageren van weefsels.
Oviduct of oviductus	De eileider.
OvMS	Orde van medisch specialisten.
OVN	Optometristen vereniging Nederland. Optometrie is in Nederland nog een vrij jong en onbekend beroep. In de meeste Engelstalige landen is optometrie al tientallen jaren een zelfstandig beroep in de eerstelijns gezondheidszorg. In ons land is het beroep sinds 1988 in ontwikkeling en op 15 november 2000 officieel opgenomen in de Wet BIG. Vanaf dat moment is de optometrist wettelijk erkend als zorgverlener in de oogzorg.
Ovulatie	Het maandelijks uitstoten van een rijpe maar niet bevruchte eicel, de eisprong.
Ovulum	Eicel of eitje.
Ovum	Ei of eicel, het meervoud is ova.
Oxide of oxyde	Een scheikundige verbinding met zuurstof zodat er oxidatie optreedt.
OXT	Oxytocine.
Oxytocine	Een door de achterkwab van de hypofyse afgescheiden hormoon. We hebben op de website ook een artikel over de endocriene hormonen.
OZIS	Open zorg informatie systeem.
OZR	Oogziekenhuis Rotterdam.
OZT	Onderhouds-zuurstofbehandeling thuis.

Afkorting of woord:	Verklaring:
P	1: Het aminozuur proline. 2: Het hormoon progesteron. 3: Symbool voor het fosfor (phosphorus) element uit het periodiek systeem. 4: Presbyopie.
P-5-P	Pyridoxaal-5-fosfaat. Men schat deze active vorm van vitamine B6 ongeveer 10 maal effectiever dan die in de vorm van pyridoxine HCl.
Pa	1: Afkorting van de eenheid van druk: pascal. 2: Symbool voor het protactinium element uit het periodiek systeem.
PA	1: Palmitinezuur. 2: Pathologisch anatomisch. 3: Productschap akkerbouw. 4: Pernicieuze anemie. 5: Polyamide. 6: Postero anterior, van achteren naar voren.
PAA	1: Partieel agonistische activiteit. 2: Fenylazijnzuur.
PAAZ	1: Psychiatrische afdeling van een academisch ziekenhuis. 2: Psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis.
PAB	Para-aminobenzoëzuur.
PABA	Para-aminobenzoëzuur.
PAC	1: Premature atriumcontractie. 2: Niet-siezoengebonden allergische conjunctivitis. Deze oogbindvliesontsteking gaat niet altijd gepaard met neusklachten en heeft geen direct verband met bijvoorbeeld hondenharen, kattenharen, huisstofmijt of pollen.
PAD	Perifeer arterieel vaatlijden. De afkorting PAV wordt ook gebruikt.
PAE	Post-antibiotisch effect. Bij het vaststellen van de doseringsintervallen voor het toedienen van antibiotica is het PAE een belangrijke parameter. Het al dan niet optreden en de duur van het PAE is afhankelijk van de combinatie bacterie en toegepast antibioticum.
PAF	Platelet-activerende factor.
PAG	Polyacrylamide-gel.
PAGE	Polyacrylamide-gel-electroforese.
PAGO	Periodiek arbeids-gezondheidskundig onderzoek.
PAH	1: Para-amino-hippuurzuur. 2: Fenylalanine hydroxylase. 3: Para-amino-hippuraat. Het is een stof om de nierdoorbloeding te testen.
PAHS	Periarthritis humeroscapularis, de afkorting PHS wordt ook gebruikt. Deze vorm van periartritis betreft ontsteking van de weke delen rondom een schoudergewricht. Pijn en beperkingen in het bewegen zijn de meest voorkomende symptomen.
PAI	Plasminogeen-activator-remmer.
PAK	Polycyclische aromatische koolwaterstof.
PALGA	Pathologisch anatomisch landelijk geautomatiseerd archief.
Palindroma of palindroom	Terugkerend, het weer terugkeren van een ziekte of verschijnsel (recidief).
PALO	Periodiek algemeen lichamelijk onderzoek.
Palpabel	Tastbaar of voelbaar.
Palperen	Aftasten of betasten.
PALS	1: Peri-arteriolaire lymfoïde schede. 2: Peri-arteriolaire lymfocyten schede.
PAN	Polyarteriitis nodosa.
Pancreas	Alvleesklier.
PandA	Probiotica en allergie.
Panniculitis	Ontsteking van de onder de huid gelegen vetlaag of vetweefsel.
PAO	Post academische opleiding.
PAP	Pulmonale arteriële druk.
PaPaVer	Parkinson patiënten vereniging.
PAPS	Fosfo-adenosine-fosfosulfaat.
PAR	Patiënten adviesraad.
Paradentose	Een chronische ontsteking van weefsel om kiezen en tanden.
Paraffine	Een doorschijnende op was lijkende stof die gebruikt kan worden bij de bereiding van onder andere zalf.
Paralyse of paralysis	Verlamming of geen kracht hebben.
Parasiet	Een organisme, zowel plantaardig of dierlijk, dat zich voedt ten koste van een ander organisme (parasiteren).
Parasympathicus	Het parasympathische deel van het autonome (vegetatieve) zenuwstelsel. Zie ook autonoom.
Parasympathisch	Met betrekking tot het parasympathische deel van het autonome (vegetatieve) zenuwstelsel.
Paratestis	Bijbal.
Parathormoon	Het parathormoon, afgekort tot PTH, wordt door de bijschildklieren aangemaakt.
Parenchym	Het werkzame gedeelte van weefsel.
Parotis	De oorspeekselklier, glandula parotis of parotidea.
Parotitis	Ontsteking van de parotis ofwel oorspeekselklier.
Partieel	Gedeeltelijk, een part of voor een deel. Partiaal wordt ook wel gebruikt.
Partikel	Een klein deeltje.
PAS	1: Para-aminosalicylzuur. 2: Personen uit het autisme spectrum. 3: Parallel-acupunctuur systeem. 4: Perjood-zuur-Schiff.
Pathogeen	Ziekteverwekkend.
PAV	Perifeer arterieel vaatlijden. De afkorting PAD wordt ook gebruikt.
Pavor	Hevige angst, schrik of siddering.
PAZ	Parkinson adviesraad zorg.
Pb	Symbool voor het lood (plumbum) element uit het periodiek systeem.
PBC	Primaire biliaire cirrose.
PBE	Penicilline bindend eiwit.
PBI	Aan eiwit gebonden jodium.
PBJ	Aan eiwit gebonden jodium.
PBMC	Perifere bloed mononucleaire cel.
PBSCT	Perifere bloed stamcel transplantatie.
pc	Op een recept betekent dit: na de maaltijd.
PC	1: Fosfatidyl-choline. 2: Plasmacel. 3: Fosforylcholine. 4: Parallel-elastische component.
PCA	1: Plasmacel-antigeen. 2: Passieve cutane anafylaxie. 3: Pyrolidonkoolzuur.
PCA3	Prostaatkanker gen 3.
PCB	Afkorting van de dioxine polychloorbifenyl.
PCC	Plastisch cosmetisch centrum.
PCD	Stichting primaire ciliaire dyskinesia belangengroep.
PCH	Pharmachemie is een farmaceutisch bedrijf wat gevestigd is in Haarlem.
PChE	Pseudo-choline-esterase.
PChEdfc	Pseudo-choline-esterase deficiëntie.
PCI	Percutane arteriële interventie.
PCO	1: Polycysteus ovarium. 2: Pharmacon certificerend orgaan. Het certificeren in de drogisterijbranche vindt plaats door het speciaal hiervoor opgerichte PCO. Het PCO is een aparte afdeling van het centraal bureau drogisterijbedrijven, het CBD. De medewerkers op deze afdeling behandelen niet alleen de aanvragen voor certificaten, maar bouwen tevens databestanden op van de winkels die gecertificeerd zijn. Per winkel worden diverse gegevens bijgehouden, zoals bijvoorbeeld welke gediplomeerden op welke tijdstippen werkzaam zijn.
PCOB	Protestants christelijke ouderenbond.
PCOS	Polycysteus ovarium of ovarieel syndroom.
PCP	1: Fencyclidine, een pepmiddel. 2: Patiënten consumenten platform. 3: Pneumocystis carinii pneumonie, een vorm van longontsteking die alleen kan ontstaan bij mensen met een zwak afweersysteem (immuunsysteem).
PCR	1: Proteïne C resistentie. 2: Polymerase ketting-reactie, een techniek die de mogelijkheid biedt om een kopie van het DNA te maken.
PCR-NN	Psychiatrisch casusregister noord-Nederland.
PCS	Primaire scleroserende cholangitis.
PCT	1: Porfyria of porphyria cutanea tarda. 2: Post coïtum test.
Pd	Symbool voor het palladium element uit het periodiek systeem.
PD	1: Posttraumatische dystrofie. 2: Pupilafstand. 3: Peritoneaal dialyse. 4: Fosfaat dehydrogenase.
PDB	Psychiatrische deeltijdbehandeling.
PDCG	Platform dialoog complementaire gezondheidszorg.
PDE	1: Pyridoxine afhankelijke epilepsie. 2: Fosfo-di-esterase.
PDGF	Platelet afgeleide groeifactor.
PDH	Pyruvaat-dehydrogenase.
PDS	Prikkelbaar darm syndroom. U kunt op de website ook mijn scriptie over Colitis ulcerosa inzien.
PDT	Foto-dynamische therapie. PDT is soms een alternatief voor chirurgisch ingrijpen. Deze lasertherapie wordt lokaal toegepast met zeer beperkte schade voor omliggend gezond weefsel.
PDV	Productschap diervoeder.
PDZ	Pyrodruivenzuur.
PE	1: Fosfatidyl-ethanolamine. 2: Polyethyleen of polyetheen. 3: Faryngeale epitheel.
Pectus	Borst.
PEF	1: Pulserend electrisch veld. 2: Piek uitademingssnelheid. Het is een belangrijke waarde om de ernst van astma te bepalen.
PEG	Polyethyleenglycol.
Pelvis	Het bekken.
PEMT	Fosfatidyl-ethanolamine N-methyltransferase.
Pendulans of pendulus	Hangend.
Penetratie of penetratio	De binnendringing of het binnendringen.
Penicilline	Antibioticum.
PEP	Postexpositie profylaxis, een combinatie van diverse antivirale middelen.
Peptidasen	Dit is een verzamelnaam voor de enzymen in de dunne darm.
Peptide	Een verbinding van twee of meer aminozuren.
Perceptie	Waarneming.
Perforatie	Doorboring, doorbraak, doorbreking oftewel het ontstaan van een opening.
Perforine	Dit is een eiwit dat werkzaam is binnen het immuunsysteem. Perforine maakt gaatjes in het membraan wat het plasma van geïnfecteerde cellen omgeeft en die op deze manier gedood worden.
Peri-	In samenstellingen: om of rondom.
Perifeer	Aan de buitenkant of omtrek gelegen.
Perifocaal	Rondom een haard of ontstekingshaard.
Peritonitis	Buikvliesontsteking.
Perlinguaal	Via de tong.
Permeabel	Doordringbaar of doorgankelijk.
Peroxidasen	Dit zijn enzymen die helpen bij het overdragen van zuurstof aan de cellen.
Persistens	Zie persisterend.
Persisterend	Aanhoudend, blijvend of hardnekkig.
Perspiratie of perspiratio	Huiduitademing, huiduitwaseming, transpiratie of het uitscheiden van zweet (zweten).
Pervigilium	Slapeloosheid.
Pesticide	Pesticiden of bestrijdingsmiddelen kunnen, afhankelijk van wat ze moeten bestrijden, ingedeeld worden in: Acariciden; tegen mijten. Bactericiden; tegen - tja ... - bacteriën. Fungiciden; tegen schimmels. Herbiciden; tegen allerlei 'onkruid'. Insecticiden; tegen insecten zoals kevers, luizen en rupsen. Molluciden; tegen weekdieren. Nematiciden; tegen aaltjes (nematoden). Rodenticiden; gericht tegen knaagdieren.We worden - door inademen, via de huid, drank en voedsel - eigenlijk voordurend blootgesteld aan dit soort bestrijdingsmiddelen.
PET	1: Positron-emissie tomografie. 2: Pluriform eerstelijns team. 3: Polyethyleen-tereftalaat. Dit materiaal wordt onder andere gebruikt voor kunststof flessen voor bijvoorbeeld mineraalwater of frisdrank en chirurgisch materiaal zoals bijvoorbeeld in kunstaderen. De kunststof fles is licht van gewicht en praktisch onbreekbaar. Aan de verpakking van veneus bloed, wat standaard wordt verkregen door middel van een vacuüm systeem, worden eisen gesteld. Alle containers voor de opslag en het transport van bloed moeten zijn vervaardigd van niet-reactieve materialen, zoals polypropyleen of gesiliconeerd glas ...
PFA	1: Paraformaldehyde. 2: Platelet functie analysator.
PFB	Pseudo folliculitis barbae.
PFC	1: Perfluorkoolstof. 2: Plaque vormende cel.
PFD	Premature folliculaire disfunctie.
PFG	Proeftuin farmacie Groningen.
PFIC	Progressieve familiaire intrahepatische cholestase.
PFN	Psoriasis federatie Nederland.
PFO	Patent foramen ovale, zie bij: ASD (nr.3).
PFS	1: Postviraal vermoeidheids-syndroom. 2: Progressievrije overleving.
PFvO	Provinciale federatie van ouderverenigingen.
PG	1: Prostaglandine. 2: Fosfatidyl-glycerol. 3: Psychogeriatrie. 4: Psychogeriatrisch. 5: Plasminogeen.
PGA	Pteroylglutaminezuur.
PGB	Persoonsgebonden budget.
PGD	Pre-implantatie genetische diagnostiek.
PGGM	Pensioenfonds gezondheid, geestelijke en maatschappelijke zorg.
PGO	Patiënten, gehandicapten en ouderen.
PGON	Platform voor geneesmiddelen-onderzoek Nederland. Het PGON is in 1988 ontstaan uit een verbinding van de NVF, de NVKFB, de NVFW en de sectie farmacochemie van de KNCV.
PGZ	Platform gehandicaptenzorg.
pH	Het symbool waarmee de zuurgraad wordt aangegeven. Een pH van 7 is neutraal, lager dan 7 is zuur en hoger dan 7 is alkalisch of basisch.
PH	Pulmonale hypertensie.
PHA	1: Fyto hemagglutinine. 2: Primair hyperaldosteronisme.
Phe	Fenylalanine.
PhH	Fenylalanine hydroxylase.
PHI	Proces herinrichting.
PHO	Pleiohomeotisch.
Phobia	Fobie.
Phorza	Phorza is de nieuwe naam voor de beroepsorganisatie van werkers in sociale en/of (ortho)pedagogische functies. Ze is ontstaan door een fusie van de NVSPH, de NBAA en de BVP.
PHS	Periarthritis humeroscapularis, de afkorting PAHS wordt ook gebruikt. Deze vorm van periartritis betreft ontsteking van de weke delen rondom een schoudergewricht. Pijn en beperkingen in de beweging zijn de verschijnselen die het meest voorkomen.
PHT	Prehospitale triage.
PI	1: Fosfatidyl-inositol. 2: Fosfo-inositol. 3: Patiënt-industrie. In het Platform-PI werken 9 grote farmaceutische bedrijven en 9 patiëntenorganisaties samen. Ook Nefarma, koepel van de farmaceutische bedrijven, is vertegenwoordigd. 4: Posturale integratie. PI is een techniek van diep lichaamswerk waarbij de mens in zijn totaliteit (holistisch) benaderd wordt. Tijdens de elkaar opvolgende sessies worden chronische spanningen losgemaakt, zodat de spanningstoestand of tonus van de spieren hersteld. Het skelet verkrijgt zijn verticaliteit en de cliënt een beter bewustzijn van het eigen lichaam.
PI3P	Fosfatidyl inositol-3-fosfaat.
PIB	Patiënten informatie bureau.
PICC	Perifeer ingebrachte centrale katheter.
Picornavirus	Zogenaamde arbovirussen die DNA bevatten, ze zijn zeer klein (pico).
PID	1: Patiënten informatie dossier. 2: Pre-implantatie diagnostiek. 3: Pelvis inflammatoire ziekte ofwel bekken-ontsteking, een ontstekingsproces in het kleine bekken wat bij vrouwen voorkomt.
PIE	Pulmonale infiltraten met eosinofiliesyndroom. PIE wordt ook wel eosinofiele pneumonie genoemd.
PIG	Fosfatidylinositolglycaan.
Pigment	Een uit melanine bestaande kleurstof die in weefsels voorkomt. Het meest bekend is de pigmentvorming van de huid, de 'zomerkleur'.
Pilosis	Een (overmatige) beharing op plaatsen van het lichaam die normaal niet of niet zo sterk behaard zijn.
Pilus	Haar, het meervoud is pili.
Pinna	De oorschelp.
PIOFA	Personeel, informatievoorziening, organisatie, financiën en algemene zaken.
Pipet	Een glazen buisje, voorzien van een schaalverdeling, waarmee in het laboratorium nauwkeurig een bepaalde hoeveelheid vloeistof kan worden opgezogen en overgebracht.
PIT	Psychiatrische intensieve thuiszorg.
Pituita	Slijm.
Pituitaria of pituitarius	Slijm producerend of voortbrengend. Als voorbeeld glandula pituitaria, de hypofyse.
PK	Prekalli-kreïne.
PKA	1: Proteïne-kinase A. 2: Polycyclisch koolwaterstof.
PKC	Proteïne kinase C.
PKU	Fenylketonurie. Volgens de PKU-vereniging is fenylketonurie een ongeneeslijke, erfelijke stofwisselingsziekte. Het wordt veroorzaakt doordat de lever één bestanddeel van eiwitten, het essentiële aromatische aminozuur fenylalanine niet of niet voldoende verwerkt. Het aminozuur hoopt zich op in het bloed en belemmert daardoor de groei en ontwikkeling van de hersenen (het zenuwstelsel). Onbehandeld leidt PKU dan ook tot zwakzinnigheid. Wanneer het tijdig ontdekt wordt kan PKU goed behandeld worden. Daarom worden vrijwel alle baby's in Nederland binnen 8 dagen na de geboorte met de hielprik gecontroleerd op PKU en HPA. HPA of hyperfenylalanine is een lichtere vorm van PKU. Als bij een baby PKU is geconstateerd wordt direct met de behandeling begonnen.
PL	1: Fosfolipase. 2: Primair lysosoom of primaire lysosomen. 3: Fosfolipide. Fosfolipiden zijn vetachtige stoffen die fosfor bevatten.
Plasma	Het bloed, maar dan zonder de rode en witte bloedlichaampjes.
Plasmodium	Een geslacht van ééncellige micro-organismen dat onder andere de verwekkers zijn van verschillende vormen van malaria. Het meervoud is plasmodia.
Plastisch	Vormbaar of vormend.
PLC	1: Fosfolipase C. 2: Propionyl-L-carnitine.
PLDD	Percutane laser discus decompressie. Percutaan betekent via de huid of door de huid heen. Bij een herniapatiënt doet een PLDD behandeling de uitstulping van een tussenwervelschijf verschrompelen. Een operatie kan op deze wijze vaak voorkomen worden want de behandeling vermindert de bij een hernia optredende pijn (een uitstralende pijn in een been en rugpijn) aanzienlijk.
Pleura	Het borstvlies.
Pleuritis	Borstvliesontsteking.
Plexus	Een netwerk of vlechtwerk van bloedvaten of zenuwen.
Plica	Plooi of vouw.
PLIF	Posterieure lumbale intercorporele fusie. Fusie wordt ook wel spondylodese genoemd.
PLL	Prolymfocytenleukemie.
PLP	Pyridoxalfosfaat.
Pm	Symbool voor het promethium element uit het periodiek systeem.
PMF	1: Polymethoxyflavonoïde. 2: Primaire myelofibrose. PMF is een clonale stamcelaandoening die gekenmerkt wordt door een progressieve anemie, leuko-erytroblastisch bloedbeeld en splenomegalie die toeneemt en leidt tot leukemie en een voortijdige dood.
PML	Progressieve multifocale leuko-encefalopathie.
PMN	1: Polymorfonucleair. 2: Polymorfe neutrofiel. 3: Polymorfkernige neutrofiel.
PMO	Preventief medisch onderzoek.
PMR	Polymyalgia of polymyalgie rheumatica.
PMS	1: Polymethyl siloxaan. 2: Premenstrueel syndroom. Het is een aandoening bij de vrouw die in de periode van 1 tot 2 weken voor de menstruatie kan voorkomen. Kentekenen van PMS zijn onder andere depressie, emotionele stress, gevoelige borsten, hoofdpijnen, prikkelbaarheid en nervositeit. Wisselende hormoonspiegels en andere hormonale wijzigingen in het lichaam lijken verantwoordelijk voor het premenstrueel syndroom.
PMT	Psycho-motorische therapie.
PN	Prenylnaringenine.
Pneumo-	In samenstellingen: met betrekking tot de adem, long of lucht.
Pneumonie of pneumonia	Longontsteking.
PNH	Paroxismale nachtelijke hemoglobinurie.
PNI	Psycho-neuro-immunologie.
PNL	Percutane niersteen-verwijdering.
PNP	Purine-nucleoside-fosforylase.
Po	Symbool voor het polonium element uit het periodiek systeem.
PO	Fenoloxidase.
POA	Pentacyclisch oxindol alkaloïd.
POD	Pyridoxine- of pyridoxamine-fosfaat oxidase deficiëntie.
Podalgie	Pijn in een voet.
Podogram	Een afdruk van de voetzool.
POH	Praktijk ondersteuning huisartsenzorg.
Poliep of polypus	Een goedaardig gezwel wat met een steel aan het slijmvlies vastzit.
Pollen	Het stuifmeel van bomen en planten wat als allergeen kan werken en hooikoorts veroorzaken.
Pollenziekte	Zie pollinose hieronder.
Pollex	Duim.
Pollinose of pollinosis	Een allergische slijmvliesontsteking, pollenziekte of ook wel hooikoorts.
POLS	Permanent onderzoek leefsituatie.
Poly-	In samenstellingen: dikwijls of veel.
Polyfagie	Vraatzucht, een ziekelijk verhoogde eetlust.
Polysacharide	Meervoudig suiker wat is opgebouwd uit verschillende eenvoudige suikers.
POMC	Pro-opiomelanocortine.
Pomphus	Galbult of bult, het meervoud is pomphi.
POP	Persisterende organische verontreinigende stoffen.
POR	Provinciaal overleg revalidatie.
Poreus	Sponsachtig, vele kleine openingen bezittend (poriën).
Portier	De uitgang van de maag, zie pylorus.
Positron	Een samenvoeging van de woorden positief en electron. Het is dus een positief geladen electron.
Postnataal	Na of volgend op de geboorte.
Posttraumatisch	Na een trauma of volgend op een ongeval.
Postvaccinaal	Volgend op en in verband met een inenting of vaccinatie.
Postviraal syndroom	Myalgische encefalomyelitis.
Potentie of potentia	1: Het vermogen tot geslachtelijke gemeenschap. 2: De kracht van de uitwerking van een geneesmiddel. 3: Volgens de homeopathie zal de werking van een middel in kracht toenemen naarmate de verdunning of potentie groter wordt.
POWI	Post operatieve wondinfectie.
POZ	Provinciaal overleg zwakzinnigenzorg.
PP	1: Polypropeen. 2: Polypropyleen. 3: Patiënten platform.
PPAG	Patiënten platform antroposofische geneeskunde.
PPAR	Peroxisome proliferator-geactiveerde receptor. De transcriptiefactor PPAR is een eiwit dat de expressie van genen regelt.
PPC	Stichting polyposis contactgroep.
PPCG	Patiënten platform complementaire gezondheidszorg.
PPCI	Primaire percutane coronaire interventie.
PPCP	Provinciaal patiënten en consumenten platform.
PPD	1: P-fenyleendiamine. 2: Post partum depressie. 3: Parafenyleendiamine. 4: P-fenyl-diamine. PPD kan allergische reacties veroorzaken. 5: Gezuiverd eiwit-derivaat. Het is afgeleid van tuberculine.
PPH	Primaire pulmonale hypertensie.
PPI	Protonpomp-remmer.
PPL	Penicilloyl-polylysine.
PpO	Profenoloxidase.
PPP	1: Platform pijn en pijnbestrijding. 2: Vertaald is dit: pentose-fosfaatroute. 3: Peritoneum pariëtale posterior ofwel de buikvliesbekleding van de buikholtewand aan de achterzijde.
PPR	Precipitatiereactie van Price.
PPS	1: Paranoïde persoonlijkheidsstoornis. 2: Post-polio syndroom. Na een besmetting met het poliovirus doen er zich in veel gevallen, soms pas na tientallen jaren, opnieuw verschijnselen van ziekte voor. Dit wordt het PPS genoemd.
PPT	1: Praktische pedagogische thuiszorg. 2: Progesteron provocatietest.
PPV	Parkinson patiënten vereniging.
Pr	Symbool voor het praseodymium element uit het periodiek systeem.
Praktiseren	Het uitoefenen van een praktijk.
PRB	Poliklinische revalidatie behandeling.
Pre-	In samenstellingen: voor of voorafgaand.
Precursor	Een tussenstof bij een chemische omzetting. Letterlijk gezien betekent het een voorloper.
Prematuur	Ontijdig, te vroeg, voortijdig of voor het rijp zijn.
Premenstrueel syndroom	Allerlei ongemakken die gedurende enige dagen op kunnen treden voorafgaand aan de ongesteldheid of menstruatie. Een aantal van deze verschijnselen zijn een angstige stemming, buikpijn, depressie, duizeligheid, hartkloppingen, hoofdpijn, nervositeit, prikkelbaarheid en een pijnlijk gespannen gevoel in beide borsten. Zie ook: PMS
Prenataal	Aan de geboorte voorafgaand.
Prescriptie	Een recept of voorschrift, het voorschrijven.
Preventie of preventief	Voorbehoedend, voorbehoeding, beschermend, het voorkomen van.
PRL	Prolactine, een hormoon uit de voorkwab van de hypofyse.
Pro (P)	Het aminozuur proline.
Pro-	In samenstellingen: voor, van tevoren of een voorstadium.
Progesteron	De voorbereiding op het innestelen of nidatie van het bevruchte ei in de baarmoeder wordt verzorgd door het progesteron hormoon.
Prognose	Het voorspellen van het verdere verloop.
Prolactine	Het prolactine hormoon, afgekort tot PRL, wordt geproduceerd door de voorkwab van de hypofyse.
Prolaps of prolapsus	Een uitpuiling, uitzakking of verzakking van een orgaan in het lichaam.
Promonocyt	Het tussenstadium in het ontstaan van de monocyt uit een monoblast.
Prostaat of prostata	De vocht afscheidende voorstanderklier bij de man die direct onder de blaas het urinekanaal omgeeft.
Prostatitis	Ontsteking van de prostaat.
Proteïnen	Uit samengevoegde aminozuren opgebouwde eiwitverbindingen. Deze eiwitten zijn van belang voor het bloed en de cellen in het lichaam.
Proteolyse	Het ontbinden of ontleden van proteïnen.
Proteolytisch	Proteïnen ontbindend of ontledend.
Protoplasma	De vloeibare eiwitrijke inhoud van een cel in het lichaam.
Protozo of protozoön	Een zogenaamd oerdiertje, het laagst levend ééncellig wezen der dieren. Het meervoud is protozoa of protozoën. Parasiterend op de mens zijn onder andere Balantidium, Coccidia, Cryptosporidium, Entamoeba, Giardia, Leishmania, Plasmodium, Pneumocystis, Toxoplasma, Trichomonas en Trypanosoma.
ProVoet	De brancheorganisatie van en voor pedicures in Nederland.
PRP	Polyribosyl-ribitol-fosfaat, een vaccin.
PRPP	Fosfo-ribosylpyrofosfaat.
Pruritus	Jeuk.
PRVMZ	Provinciale raad voor de volksgezondheid en maatschappelijke zorg.
PS	1: Persoonlijkheidsstoornis. 2: Fosfatidyl-serine. 3: Psoriasis stichting. 4: Polystyreen.
PSA	Prostaatspecifiek antigeen.
PSC	Primaire scleroserende cholangitis.
Pseudo-	In samenstellingen: schijnbaar of gelijkend op.
PSK	Polysaccharide Kureha ofwel polysaccharide K. PSK is een onderdeel van de celwand met een aan eiwit gebonden polysaccharide-structuur.
PSL	Parasympathicolytica. Een parasympathicolyticum is een stof die op parasympathische zenuwen verlammend werkt.
PSMA	Progressieve spinale musculaire atrofie.
PSO	Provinciale stuurgroep ouderenbeleid.
PsP	Psychogene polydipsie.
PSP	Polysaccharopeptide, dit is een aan eiwit gebonden polysaccharide.
PSV	Provinciaal samenwerkings-verband.
PSVTM	Provinciale stuurgroep vrijwillige thuishulp en mantelzorg.
Psycho-farmaca	Een groep medicijnen die werkzaam zijn tegen psychische aandoeningen door middel van aangrijpen op het centrale zenuwstelsel ofwel CZS.
Psychosomatisch	Lichamelijke aandoeningen of ziekten waarvan de oorzaak eigenlijk van psychische aard is.
Pt	Symbool voor het platina (platinum) element uit het periodiek systeem.
PT	1: Pararosaniline-toluïdine. 2: PT staat ook voor: protrombinetijd. PTT word (werd) ook gebruikt.
PTA	Percutane transluminale angioplastiek.
PTC	1: Peritubulaire capillair. 2: Fenylthiocarbamide.
PTCA	1: Percutane coronaire interventie. 2: Percutane transluminale coronaire angioplastiek wordt ook wel dotteren genoemd.
PTH	1: Het parathormoon of parathyroïd hormoon. 2: Parathyrine.
PTHi	Parathormoon (PTH) intact.
PTHrP	Parathormoon (PTH) gerelateerd peptide.
PTO	Patiënten tevredenheids-onderzoek.
PTP	1: Pyruvoyl-tetrahydro-pterine. 2: Posttransfusionele trombocytopenische purpura.
PTPS	Pyruvoyl-tetrahydro-pterine synthase.
PTSS	Post-traumatische stress stoornis.
PTT	Deze afkorting heeft niets te maken met het verplaatsen van post, maar betekent protrombinetijd. Men gebruikt nu meestal de afkorting PT.
PTVLI	Fenylalanine, tyrosine, valine, leucine en isoleucine. Ze behoren alle vijf tot de aminozuren.
Pu	Symbool voor het plutonium element uit het periodiek systeem.
PUFA	Meervoudig onverzadigd vetzuur. De afkorting MOVZ wordt ook wel gebruikt.
PUK	Psychiatrische universiteitskliniek.
Pulex	De vlo, een parasiet die zich voedt met bloed.
Pulmo	Long.
Pulsus	De pols of polsslag.
Pus	Etter, een geelgroen vocht dat door allerlei ontstekingen kan ontstaan.
PUVA	Psoraleen-ultraviolet-A, een behandeling tegen psoriasis.
PV	1: Polyvinyl. 2: Plasmavolume. 3: Polycytemia vera. PV is een myeloproliferatieve aandoening die het gevolg is van een defect in de pluripotente stamcel en chronisch is.
PVB	Persoonsvolgend budget.
PVC	1: Plaque-vormende cel. 2: Polyvinylchloride.
PVCA	Polyvinylchlorideacetaat.
PVCC	Gechloreerd polyvinylchloride.
PVDC	Polyvinylideenchloride.
PVDF	Polyvinylideenfluoride.
PVE	Productschappen vee, vlees en eieren.
PVF	Polyvinylfluoride.
PVG	Pelsser-voeding en gedrag. Bij het ADHD research centrum voert men wetenschappelijk onderzoek uit naar de invloed die voeding heeft op kinderen met ADHD. Tijdens dit onderzoek zal ook het zogenaamde PVG-dieet gevolgd gaan worden. Het PVG-onderzoek is een regulier diagnostisch onderzoek en bestaat uit 3 delen: een algemeen deel, een kinderpsychiatrisch deel en een dieetdeel.
PVN	1: Psoriasis vereniging Nederland. 2: Nucleus paraventricularis.
PVP	1: Polyvinyl-pyrolidon. 2: Stichting patiënten-vertrouwenspersoon geestelijke gezondheidszorg.
PVPP	Polyvinylpolypyrolidon.
PVS	1: Postvaccinaal syndroom. 2: Postviraal syndroom.
PW	Productschap wijn.
PWM	1: Pulsbreedte modulatie. 2: Pokeweed mitogeen.
PXE	Pseudo xanthoma elasticum.
PXR	Pregnane X receptor.
Pylorus	De zogenaamde maagportier, de van een kringspier voorziene uitgang van de maag die aansluit op de twaalfvingerige darm of duodenum.
Pyridoxaal	Vitamine B6.
Pyrosis	Last van maagzuur, zure oprispingen of 'zuurbranden'.
Pyruvaat	Pyrodruivenzuur.
PZ	1: Productschap zuivel. 2: Psychiatrisch ziekenhuis.
PZF	Prostaat-zure fosfatese.
PZN	Persoonlijk zorg-netwerk.
PZS	Perifere zenuwstelsel.

Afkorting of woord:	Verklaring:
Q	1: Het coënzym Q of ubichinon. 2: Het aminozuur glutamine.
q2h	Op een recept betekent dit: elke 2 uur.
QC	Kwaliteitscontrole of kwaliteitsbeheersing.
QCT	Kwantitatieve computer-tomografie.
QED	Quanten electro-dynamica.
qh	Op een recept betekent dit: elk uur. Er kan bijvoorbeeld ook voorgeschreven worden '3 tabs q6h', wat dan betekent: 3 tabletten elke 6 uur innemen.
QI	Quetelet-index. Zie: quetelet.
qid	Op een recept betekent dit: 4 maal daags.
ql	Op een recept betekent dit: zoveel men wil.
qp	Op een recept betekent dit: zoveel men wil, de hoeveelheid naar welgevallen.
qs	Op een recept betekent dit: zoveel als genoeg blijkt.
Quadrangularis	Vierhoekig.
Quadratus of quadratum	Vierkant.
Quadriceps	Vierhoofdig.
Quadriparese	Een viervoudige parese ofwel een niet volledige verlamming van beide armen en benen.
Quadriplegie	Een verlamming van beide armen en benen.
Quantum	Hoeveelheid.
Quarantaine	Het in afzondering houden van iemand met een besmettelijke ziekte zodat er niet nog meer mensen een besmetting oplopen.
Quasie-	In samenstellingen: tamelijk of nagenoeg.
Quaternair	Viertallig of aan vier zijden gebonden.
Quetelet	De Quetelet-index wordt berekend door het lichaamsgewicht in kilogrammen te delen door het kwadraat van de lichaamslengte in meters. Een index van 18 tot 24 wordt als normaal beschouwd. Een QI van 24 tot 28 betekent overgewicht terwijl een QI hoger dan 28 corpulentie of vetzucht (adipositas) aangeeft. De afkorting BMI wordt tegenwoordig vaker gebruikt.
Quinacrine	Een geneesmiddel tegen malaria.
Quinine	Het oorspronkelijke, uit boomschors gewonnen, geneesmiddel tegen malaria.
Quotidiana	Dagelijks of dagelijks terugkerend.
qv	Op een recept betekent dit: zoveel gij wilt.

Verklarende woordenlijst: R

Afkorting of woord:	Verklaring:
R	1: Afkorting voor röntgen. 2: Op een recept betekent dit: neem of men neme. 3: Het aminozuur arginine.
Ra	Symbool voor het radium element uit het periodiek systeem.
RA	1: Reumatoïde artritis. 2: Rechter atrium of rechter boezem. 3: Refractaire anemie met minder dan 5% blasten in het beenmerg.
RAA	Renine-angiotensine aldosteron.
Raapkool	Koolrabi.
Raapolie	Olie verkregen uit raapzaad.
Raapstelen	Bladeren van de meiraap die als groente gegeten worden wanneer ze jong zijn.
RAAS	Renine-angiotensine aldosteron systeem.
Rad	Stralings-geabsorbeerde dosis. Een oude in de radiologie gebruikte eenheid van intensiteit. Inplaats van de eenheid rad gebruikt men nu de eenheid gray ofwel Gy als symbool. 100 rad = 1 Gy.
RAD	Reflexmatige anusdilatatie.
Radiatie	Straling of uitstraling.
Radicaal	Afdoende, het geheel en al, grondig.
Radius	Spaakbeen of onderarmbeen.
Radix	Wortel, bijvoorbeeld van een tand of nagel.
RAE	Retinol-activiteitequivalent. Zie ook RE.
RAEB	Refractaire anemie met een overmaat - 5 tot 20% - aan blasten in het beenmerg.
RAEB/t	Refractaire anemie in transformatie met een overmaat - 20 tot 30% - aan blasten in het beenmerg.
RAG	Recombinatie-activerend gen of activatie-gen.
RAIT	Radio-immuno therapie.
RAIU	Radioactief jood opname. De afkorting RAJO wordt ook gebruikt.
RAJO	Radioactief jood opname. De afkorting RAIU wordt ook gebruikt.
RAK	Raad voor aarde en klimaat.
RAKZ	Regionaal administratie-kantoor voor zorgverleners.
RAP	Revalidatie activiteiten profiel.
RAR	Retinoïnezuur receptor.
RARS	Refractaire anemie met ringsideroblasten.
RAS	1: Renale arteriële stenose. 2: Renine-angiotensine systeem. Dit systeem vervult een belangrijke taak bij onder andere het regelen van de bloeddruk en de electrolytenbalans in het lichaam. Het is een enzymatisch hormonaal systeem wat gemengd en complex is.
RAST	Radio allergo sorbent test. Met behulp van de RAST kunnen verschillende allergische reacties worden vastgesteld. Bijvoorbeeld allergisch astma, een huidreactie of de seizoengebonden hooikoorts (rinitis allergica).
RAV	1: Regionale ambulance voorziening. 2: Regionaal ambulance vervoer.
RAZ	Rapportage arbeidsmarkt zorgsector.
Rb	Symbool voor het rubidium element uit het periodiek systeem.
RB	1: Retinoblastoom. 2: Reticulair lichaampje.
RBBB	Rechter bundeltak blokkering. De afkorting RBTB wordt ook gebruikt.
RBC	Rode bloedcel.
RBD	Vertaald staat dit voor: geraffineerd, gebleekt en reukloos gemaakt. Deze afkorting kunnen we bijvoorbeeld tegenkomen op het etiket van kokosolie.
RBE	Radiobiologisch effect.
RBJ	Regionaal bureau jeugdzorg.
RBNG	Register beroepsbeoefenaren natuurlijke gezondheidszorg, het is een stichting.
RBP	Retinol bindend proteïne.
RBS	Renale bloedstroom.
RBTB	Rechter bundeltak blokkering. De afkorting RBBB wordt ook gebruikt.
RBU	1: Revalidatie behandel-uur. 2: Regionale bereidings-unit.
RCA	Regulator van de complement-activatie.
RCD	Radio controle dienst.
RCG	Regionale commissie gezondheidszorg.
RCN	Register CranioSacraal therapie Nederland.
RCO	Regionale cliëntenorganisaties.
RCT	Gerandomiseerd gecontroleerde studie.
RCV	Rode cel-volume.
RCVN	Regionale chirurgen vereniging van het Noorden.
RD	Vertaald is dit: onderzoek en ontwikkeling.
RDA	Een Engelstalige afkorting voor wat wij de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid of ADH noemen.
RDAC	Regionaal dagactiviteiten centrum.
RDB	Revalidatie dagbehandeling.
RDS	Vertaald is dit het ademhalings-benauwdheids-syndroom ofwel ademnood syndroom.
RDW	Rode-cel distributie breedte. Een maat voor de spreiding in de grootte van de rode bloedcellen ofwel erytrocyten.
Re	Symbool voor het rhenium element uit het periodiek systeem.
RE	Retinol equivalenten. De hoeveelheid vitamine A of retinol wordt meestal opgegeven in IE oftewel internationale eenheden, maar de afkorting RE wordt ook wel gebruikt.
REA	Reïntegratie arbeidsgehandicapten.
Reactie	Een terugwerking of tegengestelde werking als antwoord op een bepaalde actie of prikkel.
Reactief of reactieve	Met betrekking tot een reactie.
Reactietijd	De tijd die ligt tussen de daadwerkelijke prikkel en het reageren, de reactie, daarop.
REC	Regionaal expertise centrum.
Receptief	Ontvankelijk of vatbaar.
Receptor	Ontvanger.
Recidief	Het hernieuwd opleven van de verschijnselen van een ziekte of aandoening die reeds genezen leek.
Rectitis	Ontsteking van de endeldarm, proctitis wordt ook wel gebruikt.
Rectum	De endeldarm, het laatste gedeelte van de dikke darm.
REF	Renale erytropoëtische factor.
Reflex	De vrijwel onmiddelijk optredende en onwillekeurige reactie van het lichaam op een prikkel. Denk bijvoorbeeld maar aan het aanraken van een hete pan.
Refrigeratie of refrigeratio	Het kouvatten.
Refugium	Een laatste redmiddel of toevlucht.
RegBiG	Registratie beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.
Regio	Een bepaald gebied of streek van het lichaam.
Regionaal of regionair	Met betrekking tot een bepaalde streek of gebied.
Reincultuur	Een zuivere kweek van iets.
RELAC	Referentie instituut laboratoriumonderzoek antistollings-controle.
Relatief	Betrekkelijk of naar verhouding.
REM	Snelle oogbewegingen. Deze treden tijdens een stadium van de slaap op. De hersenactiviteit is tijdens de REM-slaap ongewoon hoog en er treden tevens veranderingen in hersengolven op. Verder is er ook een onregelmatige en snellere ademhaling plus hartslag vast te stellen. Men kan deze verschijnselen optekenen door middel van een electro-encefalogram ofwel EEG.
Ren	De nier, het meervoud is renes.
Renaal of renalis	Met betrekking tot de nier.
REOS	Regionale eerstelijns ondersteunings structuur.
Replicatie	1: Het herhalen van een experiment. 2: Het tijdens de celdeling verdubbelen van DNA.
RER	Ruw endoplasmatisch reticulum.
RES	Reticulo endotheliaal systeem. Het wordt ook macrofagen systeem of MPS genoemd. Zie ook: macrofaag.
Residu of residuum	Een overblijfsel.
Resistentie	Weerstand of weerstandsvermogen.
Resonantie	Het meetrillen op een bepaalde geluidsfrequentie.
Restrictie	Een belemmering of beperking.
Retina	Het netvlies van het oog.
Retinol	Vitamine A.
Retractie	Het samentrekken van bijvoorbeeld bindweefsel of spieren.
Retro-	In samenstellingen: achter of achterwaarts.
Reuma, reumatisme of rheumatismus	Dit kunnen acute en chronische aandoeningen zijn rond gewrichten en spieren die op ontstekingen lijken. Een aantal kenmerken zijn koorts, functiestoornissen, pijn en zwellingen.
REVANED	Revaned is de branchevereniging voor de revalidatie-detailhandel in Nederland. De vereniging telt 23 leden met ruim 100 vestigingen door het gehele land. Revaned behartigt de algemene belangen van haar leden op economisch, technisch, sociaal en juridisch gebied.
Rf	1: Reuma-factor. 2: Symbool voor het rutherfordium element uit het periodiek systeem.
RF	Radiofrequent.
RFC	Regionale farmacotherapie commissie.
RFH	Regeling farmaceutische hulp.
RFID	Radio frequentie identificatie.
Rg	Symbool voor het roentgenium element uit het periodiek systeem.
RGA	Residu gas analyse.
RGF	1: Regionaal genootschap fysiotherapie. 2: Regionaal geneeskundig functionaris.
RGO	Raad voor gezondheidsonderzoek.
RGOc	Rob Giel onderzoekcentrum. Het RGOc is een samenwerkingsverband tussen Lentis, de stichtingen GGZ Friesland en GGZ Drenthe, en het Universitair Centrum Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Het centrum heeft als doel bestaand wetenschappelijk onderzoek in de drie noordelijke provincies te bundelen, te versterken en nieuw onderzoek te ontwikkelen op het gebied van de psychiatrische zorg. Het onderzoekcentrum is vernoemd naar Rob Giel, emeritus hoogleraar sociale psychiatrie.
Rh	Symbool voor het rhodium element uit het periodiek systeem.
RH	1: Vrijmakend of regulerend hormoon. 2: Rhesus. 3: Regeling hulpmiddelen.
RHS	Reticulo-histiocytaire systeem. Dit systeem omvat alle fagocyterende elementen. Men noemt het ook wel RES, ofwel reticulo-endotheliale systeem.
RHV	Regionale huisartsen vereniging.
RIA	Radio-immuno analyse (essaai of toets).
RIAA	Gereduceerd isoalfazuur.
RIAGG	Regionaal instituut voor ambulante geestelijke gezondheidszorg.
Rib	Ribose, het is een aldopentose die we veel tegenkomen als bestanddeel in verbindingen zoals nucleotide-coënzymen en RNA.
Ribes nigrum	Zwarte bes. Deze bes bevat een hoog gehalte aan vitamine C en ook flink wat calcium (Ca). De bladeren bevatten aminozuren, appelzuur, bioflavonoïden, citroenzuur, etherische olie, kinine, pectine, tanninen en terpenen. Uit het zaad kan olie geperst worden die alfa-linoleenzuur (ALA) en gamma-linoleenzuur (GLA) bevat. Van zwarte bessen kan ook prima jam en vruchtensap gemaakt worden.
RIBIZ	Registratie en informatie beroepsbeoefenaren in de zorg.
Riboflavine	Vitamine B2.
Ribonucleïnezuur	Dit nucleïnezuur speelt een essentiële rol bij het overdragen van erfelijke eigenschappen. We vinden het in de kern van levende cellen.
RIBW	1: Regionale instelling voor beschermende woonvormen. 2: Regionale instelling beschermd wonen.
RIC	Regionale indicatiecommissie.
RID	1: Reactor instituut Delft. 2: Rijksinstituut voor drinkwatervoorziening.
RIDE	Onderzoeks-instituut voor ouderdomsziekten.
RIGG	Regionale instelling geestelijke gezondheidszorg.
Rigide	Stijf.
Rigiditeit of rigiditas	Stijfheid.
RIGO	Rijksinstituut voor geneesmiddelen onderzoek.
RIKILT	Rijks-kwaliteitsinstituut voor land- en tuinbouwproducten.
RIMA	Regionale instelling maatschappelijke dienstverlening.
RIN	Rijksinstituut voor natuurbeheer.
RING	Stichting registratie instituut natuurgerichte gezondheidszorg.
Rinitis of rhinitis	Een ontsteking van het neusslijmvlies.
RIO	Regionaal indicatie orgaan. Een RIO bestaat niet meer, het is nu CIZ ofwel centrum indicatiestelling zorg.
RIP	Ruimte innemend proces.
RIV	Regionale internisten vereniging.
RIVM	Rijks-instituut voor volksgezondheid en milieu.
RIVO	Rijksinstituut voor visserijonderzoek.
RIZ	Regionaal informatiesysteem zorg.
RIZIV	Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering.
RL	Rijksuniversiteit Limburg, het is nu de universiteit Maastricht (UM).
RLV	Referentie etiketteer waarde oftewel de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH of RDA). In de toekomst zal RLV de opvolger worden van de ADH.
RMD	Regionale milieudienst.
RMNO	Raad voor milieu- en natuuronderzoek.
RMS	Referentie aangesloten land (geneesmiddelen).
RMW	Raad voor medische wetenschappen.
Rn	Symbool voor het radon element uit het periodiek systeem.
RN	Retina Nederland. Deze vereniging vertegenwoordigd patiënten met erfelijke aandoeningen aan het netvlies waaronder Retinitis pigmentosa.
RNA	1: Radionuclide of radionucleïde angiografie. 2: Afkorting voor ribonucleïnezuur, RNZ wordt ook gebruikt. Deze nucleïnezuren komen in de celkernen voor en zijn een kopie van het DNA. Hierdoor zijn ze van groot belang bij het overdragen van erfelijke eigenschappen.
RNC	1: Radionucliden centrum. 2: Regionaal netwerk cliëntenraden.
RNG	Register arts natuurlijke genees- en behandelwijzen.
RNI	1: Referentie nutriënten inname. 2: Reactief stikstof tussenproduct of intermediair.
RNP	Ribonucleoproteïne.
RNS	Raad voor natuurkunde en sterrenkunde.
RNZ	Afkorting voor ribonucleïnezuur, RNA wordt ook gebruikt. Deze nucleïnezuren komen in de celkernen voor en zijn een kopie van het DNA. Hierdoor zijn ze van groot belang bij het overdragen van erfelijke eigenschappen.
RO	Omgekeerde osmose.
ROC	Regionaal opleidingen centrum. Het ROC verzorgt ook een opleiding voor zorg en welzijn.
Rodenticide	Een vergif voor het bestrijden van knaagdieren zoals muizen en ratten.
ROEP	Regionaal orgaan eerstelijns psychologen.
ROG	Regionaal overleg gezondheidszorg.
ROH	Regionale organisatie huisartsen.
ROI	Reactief zuurstof tussenproduct of intermediair.
Rollator	Dit is een loophulp in de vorm van, zeg maar, een kinderwagen. Dit wagentje wat vaak inklapbaar is geeft steun tijdens het lopen. Er kan wat bagage meegenomen worden en bij sommige modellen kan je er ook op gaan zitten. Als het goed is heeft het ding twee knijpremmen die vastgezet kunnen worden zodat je niet, al zittend, de gracht inrolt.
ROMA	Regionaal overleg medische administratie.
ROMG	Register ortho-manuele geneeskunde.
ROOB	Regionaal overleg ouderenbeleid.
ROS	Reactieve zuurstof intermediairen. Het zijn uiterst reactieve vrije radicalen of krachtige oxidatiemiddelen.
Rosacea	Het rood worden van het gelaat (erytheem of erythema) door verwijding (dilatatie of dilatatio) van de bloedvaatjes in de huid.
ROTS	Reactieve oxidatieve toxische substanties.
ROW	1: Regulier overleg warenwet. 2: Rendu Osler Weber. De meeste mensen met ROW hebben last van afwijkingen in de bloedvaten van de huid en de neus. Verder kunnen afwijkende bloedvaten voorkomen in de lever, longen, het maagdarmkanaal, het zenuwstelsel en soms ook in de hersenen. Een veel voorkomend verschijnsel bij de ziekte van Rendu-Osler-Weber (ROW) is een bloedneus. Deze ontstaat doordat de bloedvaatjes in het neusslijmvlies een heel oppervlakkige ligging en een dunne wand hebben. Daardoor gaan deze vaatjes gemakkelijk stuk en ontstaat er een bloedneus.
ROZ	Regionaal overlegorgaan zorg.
ROZA	Regionaal overleg zorgadministraties.
RP	Retinitis pigmentosa, een aangeboren dubbelzijdige degeneratie van het netvlies met de vorming van pigment.
RPB	Reumapatiëntenbond.
RPCFT	Reiter proteïne-complement fixatietest.
RPCP	Regionaal patiënten en consumenten platform.
RPI	Rijks psychiatrische inrichting.
RPKN	Regionaal platform kankerpatiënten verenigingen noord-Nederland.
RPP	Snelverlopende progressieve parodontitis.
RPS	Renale plasmastroom.
RPV	Reuma patiënten vereniging.
RPVN	Retinitis pigmentosa vereniging Nederland.
RR	Relatief risico.
RRAZ	Rechtspositie reglement academische ziekenhuizen.
RRF	Rode gerafelde vezel.
rRNA	Ribosomaal-RNA (ribonucleïnezuur).
RS	1: Rutgers stichting. 2: Respiratoir syncytieel. Zie ook: RSV.
RSA	Resistente Staphylococcus aureus.
RSD	Reflectoir-sympathische dystrofie.
RSJ	Regionaal samenwerkingsverband jeugdhulpverlening.
RSN	Reiki stichting Nederland.
RSS	Recombinatie-signaal-sequentie.
RSSE	Russische voorjaar-zomer encefalitis.
RSV	1: Rous sarcoma virus. 2: Respiratoir (respiratoor) syncytiumvormend virus. 3: Respiratoir (respiratoor) syncitieel virus. De RS-virusinfectie is een besmettelijke ziekte die de longen aantast en veroorzaakt wordt door een virus. Infecties blijken veelal in het einde van het jaar voor te komen.
RTG	Register tolken gebarentaal.
RTNG	Register therapeut natuurlijke genees- en behandelwijzen.
RTS	Rubinstein-Taybi syndroom.
RTW	Raad voor technische wetenschappen.
Ru	Symbool voor het ruthenium element uit het periodiek systeem.
RU	Rijksuniversiteit.
Rub	Ribulose.
Rubella	Rode hond, een bij kinderen optredende ziekte veroorzaakt door een virusinfectie.
Ruber, rubor, rubra of rubrum	Rood.
RUG	Rijks universiteit Groningen.
RUL	Rijksuniversiteit Leiden.
Rupia	Huidaandoening, uitslag die gepaard gaat met het vormen van korsten.
RUR	Rijksuniversiteit Rotterdam.
RUU	Rijks universiteit Utrecht (ook: UU).
RvA	Raad voor accreditatie. De RvA samen met de CCKL beoordelen laboratoria op hun deskundigheid en onafhankelijkheid. De RvA is vooral werkzaam op gebieden als industrie en dienstverlening.
RvdK	Raad van de kinderbescherming.
RVG	Register van geneesmiddelen. Wanneer een geneesmiddel door het CBG positief is beoordeeld krijgt het een RVG-nummer. Dit nummer dient dan als registratienummer.
RVP	Rijks-vaccinatie programma.
RVV	Rijksdienst voor de keuring van vee en vlees, dit is nu de VWA oftewel de voedsel- en waren autoriteit.
RVZ	Raad voor de volksgezondheid en zorg. De RVZ zegt een onafhankelijk adviesorgaan voor parlement en regering te zijn. Deze raad zet zich in voor de gezondheid van de burger en de kwaliteit en toegankelijkheid van de gezondheidszorg. De raad brengt hierover strategische adviezen uit.
RXR	Retinoïde X-receptor of vitamine A-receptor.
RyR	Ryanodine receptor.
RZA	1: Register zorg administrateurs. 2: Rechtspraak ziekenfondswet en AWBZ.
RZB	Regionaal zorgberaad.
RZO	Regionale zorgvisie ouderen.

Afkorting of woord:	Verklaring:
S	1: Saturatie. 2: Het aminozuur serine. 3: Sacraal, tot het heiligbeen of sacrum behorend. 4: Op een recept betekent dit: gebruik. 5: Symbool voor het zwavel (sulfur) element uit het periodiek systeem.
SA	1: Stearinezuur, één van de vetzuren. 2: Serylalanine. 3: Serumalbumine. 4: Semen-analyse. Bij een semenanalyse wordt het aantal spermacellen, de beweeglijkheid en de vorm van de spermacellen bepaald. Ook wordt gekeken naar het volume, de zuurgraad en de hoeveelheid suiker van het ejaculaat. Tevens wordt de aanwezigheid of afwezigheid van sperma antistoffen bepaald.
SAA	1: Serum geassocieerd amyloïd. 2: Serum amyloïd A. SAA behoort tot de zogenoemde acute fase eiwitten. Deze spek- of wasachtige eiwitsubstantie wordt opgewekt door een niet normaal verlopende synthese van immunoglobulinen (ontsteking). Deze substantie kan zich in meerdere organen of diffuus in het lichaam ophopen.
SAAG	Samenwerkende artsen- en adviesorganisaties in de gezondheidszorg.
SAARD	Langzaam werkend anti-reuma geneesmiddel.
SAB	Subarachnoïdale bloeding.
SABN	Stichting anorexia en boulimia nervosa.
SABO	Stichting algemene bejaardenoorden.
SAC	Seizoengebonden allergische conjunctivitis.
Sacharose	Behoort tot de niet-reducerende suikers en bestaat uit fructose en glucose. Een hoog gehalte aan sacharose vinden we in suikerbieten en suikerriet. Deze gewassen leveren ons bietsuiker en rietsuiker.
Sacraal	Met betrekking tot het heiligbeen of sacrum.
Sacrum	Het volledige Latijnse woord is: 'os sacrum' of heiligbeen. Dit stuk been bestaat eigenlijk uit vijf vergroeide wervels en ligt aan het ondereinde van de wervelkolom. Samen met de heupbeenderen vormt dit de ring van het bekken.
SAD	Seizoengebonden depressie. Een seizoendepressie is een in een bepaald seizoen optredende stemmingsstoornis. Deze komen het meest vaak voor in de herfst en winter. Gepaard aan deze depressieve stemmingen zien we vaak slaapzucht (hypersomnie of hypersomnia), een grotere eetlust en een toename van het gewicht.
SAF	Sodiumacetaat acetaatazijnzuur formaldehyde.
SAG-M	Saline, adenine, glucose en mannitol. Het is een bewaarvloeistof voor bloedproducten.
SAH	S-adenosyl-homocysteïne.
SAHZ	Stichting apotheek der Haarlemse ziekenhuizen. De regionale bereidings unit (RBU) van de SAHZ produceert en analyseert met zorg en aandacht voorraad-bereidingen en bepaalt geneesmiddelen in biologisch materiaal. De RBU bestaat uit de afdelingen farmaceutische bereidingen en laboratorium.
SAIB	Sacharose-acetaat-isobutyraat.
Sal	Zout.
Salinisch	Zilt of veel zout bevattend.
Saliva	Mondvocht of speeksel.
Salmonella	Een geslacht van bacteriën dat bij de mens verschillende ziekten kan verwekken.
Salpinx	Eileider.
SALT	Huid geassocieerd lymfatisch weefsel (lymfeweefsel of lymfoïd weefsel). Zie ook: BALT, CMIS, GALT, MALT, MIS en NALT.
SAM	1: S-adenosyl-methionine. 2: Selectieve antimicrobiële modulatie. 3: Sympathisch adrenomedullair systeem.
SAN	1: Stichting afasie Nederland. 2: Samenwerkende artsenlaboratoria en diagnostische centra in Nederland. 3: Samenwerkende apothekers in Nederland.
Sana	Gezond.
Sanitas	Gezondheid.
SAO	Slaapapneu onderzoek.
SAP	Serum amyloïd P.
Saprofyt	Een organisme dat zich voedt met afgestorven deeltjes of overblijfselen van mens, dier of plant.
Saprogeen	Rotting veroorzakend of verwekkend, door rotten ontstaan.
SAR	1: Zoek en redding. 2: Structuur-activiteits-relatie.
SARA	Sexueel opgelopen reactieve artritis.
SAS	1: Stichting voor afweerstoornissen. 2: Slaap apneu syndroom.
SATC	Stichting academisch transmuraal centrum.
Saturatie	Verzadiging.
Saturnisme of saturnismus	Loodvergiftiging, het meest voorkomend bij mensen die regelmatig met producten van lood in aanraking komen.
SAZ	Samenwerkende algemene ziekenhuizen.
Sb	Symbool voor het antimoon (antimonium) of stibium element uit het periodiek systeem.
SB	1: Slechtzienden en blinden. 2: Systolische bloeddruk. 3: Specialisten bureau.
SBA	Stichting bedrijfsfonds apotheken.
SBB	Staatsbosbeheer.
SBG	Stichting Buitenamstel geestgronden.
SBN	Sarcoïdose belangenvereniging Nederland.
SBO	1: Speciaal basis onderwijs. 2: Samenwerkende borstvoeding organisaties. De SBO vormt een overleg van vijf organisaties die allen actief zijn op het gebied van het beschermen, bevorderen en ondersteunen van borstvoeding. Elk van de afzonderlijke organisaties heeft een specifieke taak en gezamenlijk wordt het gehele werkveld met betrekking tot de borstvoeding bestreken.
SBOH	Stichting beroepsopleiding huisartsen. De SBOH is de werkgever van huisartsen in opleiding en specialisten ouderengeneeskunde in opleiding. Ze financiert de hele huisartsopleiding en opleiding tot specialist ouderengeneeskunde.
SBOS	Stichting beroepsopleiding tot sportarts.
SBP	Stichting bekkenbodem patiënten. De SBP, welke werd opgericht in 2001, is een belangenvereniging van en voor patiënten met klachten die een gevolg zijn van een verminderd functioneren van de bekkenbodem (diaphragma pelvis).
SBV	1: Sterfbed-visioen. 2: Stichting bescherming verkeersslachtoffers.
SBVM	Stichting begeleidingsgroep voor vrouwen met mastopathie.
SBVO	Stichting tot bevordering van verzekeringsgeneeskundig onderzoek.
SBV-Z	Sectorale berichten voorziening in de zorg.
Sc	Symbool voor het scandium element uit het periodiek systeem.
SC	1: Serie-elastische component. 2: Subcutaan, dit is onder de huid. 3: Stamcel.
Scabies of scabiës	Een door de schurftmijt veroorzaakte hevig jeukende huidaandoening. Deze huidziekte is besmettelijk en komt bij de mens maar ook bij sommige huisdieren voor.
SCAD	Korte keten vet acyl dehydrogenase.
Scarlatina	De infectieziekte roodvonk komt het meest bij jonge kinderen voor.
SCAT	Schapencel agglutinatie test.
SCD	Specifieke koolhydraten dieet.
SCEN	Steun en consultatie bij euthanasie in Nederland. Wanneer een zeer ernstig zieke de arts een verzoek voor euthanasie doet zal deze - dit is bij wet vereist - een andere onafhankelijke arts moeten raadplegen. Hiertoe staan bij het SCEN artsen paraat die speciaal opgeleid zijn. Zo kan de eerstgenoemde arts bij een ervaren collega advies en informatie inwinnen.
SCF	Stamcelfactor.
SCFA	Korte keten vetzuur.
Schisma	Een deling of splijting.
Schistosoma	Een geslacht van wormen die ook bij de mens kunnen parasiteren.
Schizogenie	Het ongeslachtelijk voortplanten door middel van het delen van cellen.
SCID	Ernstige gecombineerde immuno-deficiëntie.
SCIP	Stichting cliëntgestuurde initiatieven en projecten. De SCIP ondersteunt (ex-)cliënten van de geestelijke gezondheidszorg bij het opzetten van eigen projecten.
SCL	Symptomen controlelijst.
SCLC	Kleincellig long-carcinoom.
Sclerose of sclerosis	Wordt veelal in samenstellingen gebruikt, het is een verharding die duidt op een ziekte van weefsel.
SCN	1: Nucleus suprachiasmaticus. 2: Suprachiasmatische nucleus.
Scoliose of scoliosis	Het krom groeien van de wervelkolom in een zijwaartse richting.
SCP	1: Stichting contactgroep prostaatkanker. 2: Sociaal en cultureel planbureau.
scRNA	Klein cytosolisch-RNA (ribonucleïnezuur).
SCT	1: Scleros-compressie-therapie. 2: Stamcel transplantatie.
SCU	Stichting centrum voor uitvaartinformatie.
SCV	Stichting consument en veiligheid.
SCZ	Sikkelcelziekte.
SD	Standaard deviatie ofwel afwijking.
SDA	Stearidonzuur.
SDAS	Sociale dysfunctie en agressie schaal.
SDD	Selectieve darm-decontaminatie.
SDG	1: Secoisolariciresinol-diglycoside. 2: Stichting dienstverlening gehandicapten.
SDH	Succinaat-dehydrogenase.
SDK	Stichting diagnose kanker.
SDN	Seksueel dimorfe kern.
SDS	1: Natrium-dodecyl-sulfaat. 2: Stichting Down syndroom.
SDV	Stichting donor voorlichting.
Se	Symbool voor het seleen (selenium) element uit het periodiek systeem.
SEAG	Stichting educatie additieve geneeswijze.
SEB	Stafylokokken-enterotoxine B.
Seboliet	Talgsteen of opgedroogde talgafzetting.
Seborroe of seborrhoea	Een te hoge afscheiding van talg of huidsmeer zodat een te vette huid ontstaat met soms korstjes of schilfers.
Sebum	Huidsmeer of talg.
Secreet	Het door een klier afgescheiden product. Dit kan bijvoorbeeld maagsap, speeksel of zaad zijn. Het meervoud is secreta.
Secretie	De afscheiding van vocht door klieren.
SED	Stichting educatie Dhanvantari.
Sedatief	Kalmerend of geruststellend.
Sedativum	Een middel dat een kalmerende werking heeft. Het meervoud is sedativa.
Sederen	Het bewerkstelligen van een kalmerende werking.
Sediment of sedimentum	Het bezinken of neerslaan van bezinksel in een vloeistof. Dit wordt vaak toegepast bij het controleren van de urine.
SeFe	Serumijzer is ijzer (Fe) wat gebonden is aan transferrine.
SEGV	Sociaal-economische gezondheidsverschillen.
SEH	1: Spoedeisende hulp. 2: Spoedeisende eerste hulp.
SEIN	Stichting epilepsie instellingen Nederland.
SEKT	Stuurgroep exploitatie kwaliteitssysteem thuishulp en thuiszorg.
Selenium	Een sporenelement. Het symbool is 'Se'.
SEM	1: Scannende electronenmicroscoop. 2: Sferocytair erytrocyten-membraandefect.
Semen	Sperma of zaad.
SEMH	Stichting erkenning medische hulpmiddelen.
Seminaal of seminalis	Met betrekking tot het zaad.
SEN	Stamceldonorbank Europdonor Nijmegen.
SENG	Stichting effectiviteit van natuurlijke geneesmiddelen.
Seniel of senilitas	De ouderdom betreffend.
Sensus	Bij een zintuig: het gewaarworden of vermogen tot waarnemen.
sER	Glad endoplasmatisch reticulum. gER wordt ook gebruikt.
Ser (S)	Het aminozuur serine.
SER	1: Sociaal economische raad. 2: Schapen-erytrocyt receptor. 3: Glad endoplasmatisch reticulum.
Ser-Ala	Serylalanine.
SERM	Selectieve oestrogeen receptor modulator.
Serotonine	Serotonine of hydroxytryptamine is een chemische tussenstof bij de overdracht van zenuwprikkels op organen. Deze stof heeft onder andere een verhogende werking op de bloeddruk door het vernauwen van de vaten.
SET	Spiritueel energetisch therapeut.
SeTr	Serumtransferrine. Het is een eiwit wat benodigd is voor het transport van ijzer.
SFA	Verzadigd vetzuur.
SFD	Stichting farmaceutische dienstverlening.
SFK	Stichting farmaceutische kengetallen. De SFK analyseert het geneesmiddelen-gebruik van ruim 1670 van de 1850 openbare apotheken in Nederland. Deze apotheken bedienen tezamen een populatie van 13,5 miljoen personen.
SFVR	Stichting fobievrienden.
Sg	Symbool voor het seaborgium element uit het periodiek systeem.
SG	Soortelijk gewicht.
SGA	Sterk gedragsgestoord en/of agressief.
SGB	Staat van de gezondheidsbescherming.
SGD	Sociaal geriatrische dienst.
SGFB	Sociaal geneeskundig facilitair bedrijf.
SGLVG	Sterk gedragsgestoorde licht verstandelijk gehandicapte.
SGO	Stimuleringsprogramma gezondheidsonderzoek.
SGOT	Serum-glutamaat-oxaalacetaat-transaminase. We zien ook wel dat GOT gebruikt wordt.
SGP	1: Schapen- en geitenpokken. 2: Stichting gehandicapten platform.
SGPT	Serum-glutamaat-pyruvaat-transaminase. We zien ook wel dat GPT gebruikt wordt.
SGRC	Sociaal-geneeskundigen registratie commissie.
SGZ	1: Stichting gezondzorg. 2: Staat van de gezondheidszorg.
SH	1: Sulfhydryl. 2: Slechthorend. 3: Serum hepatitis. 4: Spoedeisende hulp. 5: Sims-Hühnertest, deze test wordt ook wel samenlevingstest genoemd.
SHBG	1: Steroïd hormoon bindend globuline. 2: Sex-hormoon bindend globuline.
SHG	Stichting huisarts-geneeskunde.
SHHV	Stichting hoofd, hart en vaten. De SHHV is een bureau dat zeven patiënten-organisaties op het gebied van hart- en vaatziekten professioneel ondersteunt, adviseert en van informatie voorziet.
SHKZ	Stichting harmonisatie kwaliteitsbeoordeling in de zorgsector.
SHL	Stichting huisartsen laboratorium.
SHN	Stichting huisartsenlaboratorium Noord.
SHO	Stichting Homeopathische opleidingen.
SHON	Stichting hersenletsel organisaties Nederland.
SHP	Stichting hoogleraarstoel psychotherapie.
Si	Symbool voor het silicium element uit het periodiek systeem.
SIADH	Syndroom van overmatige antidiuretisch hormoon secretie.
SIAG	Stichting informatievoorziening alternatieve geneeswijzen.
SIC	Stotter informatie centrum.
Sicca of siccus	Droog.
SID	Stichting informatie dierproeven.
SIDS	SIDS wordt bij ons wiegendood genoemd.
sIgA	Secretoir immunoglobuline A. sIgA remt door middel van hechting schadelijke bacteriën en zorgt voor de verdediging van de slijmvliezen in het maag-darmkanaal. Een tekort aan dit immunoglobuline kan chronische infecties tot gevolg hebben, ook in de luchtweg. Zie ook: IgA.
sIgM	Secretoir immunoglobuline M.
SIGMA	Snel inzetbare groep ter medische assistentie.
Signum	Een teken of verschijnsel.
SIGRA	Samenwerkende intramurale gezondheidszorgvoorzieningen regio Amsterdam.
SIMAVI	Steun in medische aangelegenheden voor inheemsen.
Simplex	Eenvoudig, enkelvoudig of ongecompliceerd.
SIN	1: Stichting incontinentie Nederland. 2: Slachtoffers iatrogene nalatigheid. Iatrogeen staat voor: door een medische ingreep veroorzaakt. Medisch ingrijpen kan bijvoorbeeld een ziekte of, in het ergste geval, zelfs de dood tot gevolg hebben.
Sinus	Een bocht, holte, uitholling of boezem.
SIRC	Stabiele isotopen onderzoek-centrum.
SIRTAG	Stichting instituut voor registratie van therapeuten andere geneeswijzen.
SIS	Een SIS noemen wij hier ook wel waterecho.
SISWO	Stichting interuniversitair instituut voor sociaal-wetenschappelijk onderzoek.
SIT	Subcutane immunotherapie.
SiVAS	Subtiele interventies door middel van het vasculair autonoom signaal of systeem.
SIVIS	SIG verpleeghuis informatiesysteem.
SIWO	Systematische inventarisatie welzijnsonderzoek.
SJK	Stichting jongeren en kanker.
SKB	Sedimentatie kombi bloedtest of bloedsediments-kombitest.
SKGZ	Stichting klachten en geschillen zorgverzekeringen.
SKHJ	Stichting kleinschalige hulpverlening aan jongeren.
SKL	Dr. Sklenar heeft de SKL test ontwikkeld. Tijdens deze test wordt de vorm, kleur en structuur van de rode bloedcellen ofwel erytrocyten beoordeeld.
SKML	Stichting kwaliteitsbewaking medische laboratorium-diagnostiek.
SKP	1: Stichting klinische psychotherapie. 2: Stichting kwaliteitsbewaking psychotherapie.
SKRM	Selectieve kinase respons modulator.
SKZB	Stichting kwaliteitsbevordering zorgadministratieve beroepen.
SL	Stichting longkanker.
SLAZ	Sint Lucas Andreas ziekenhuis in Amsterdam.
SLE	Systemische lupus erythematodes of erythematosus.
SLIT	Sublinguale immunotherapie.
SLKF	Stichting landelijke koepel van familieraden.
SLOT	Stichting landelijk orgaan thuisdialyse.
SLPI	Secretoire leukoprotease remmer.
SLV	Een op Sapporo lijkend virus.
Sm	Symbool voor het samarium element uit het periodiek systeem.
SM	1: Sadomasochisme. 2: Soortelijke massa. 3: Systemische mastocytose. 4: Somatomedine. 5: Streptomycine.
SMA	1: Spinale musculaire atrofie. 2: Sportmedisch adviescentrum.
SMBWO	Stichting voor opleiding tot medisch-biologisch wetenschappelijk onderzoeker. De VMWO heeft het initiatief genomen tot het instellen van een landelijk stelsel van opleidingen tot medisch biologisch wetenschappelijk onderzoeker, ofwel de MBWO. Daartoe is het landelijk college voor MBWO, het CMBWO, opgericht. Inmiddels zijn deze activiteiten overgenomen door een stichting, namelijk de SMBWO. De volgende opleidingen functioneren landelijk: anthropogenetica, epidemiologie, experimentele pathobiologie, farmacologie, fysiologie, immunologie, morfologie, toxicologie, parasitologie. De opleiding duurt ongeveer 4 jaar. De kandidaten dienen theoretisch en experimenteel geschoold te worden.
SMD	Stichting maatschappelijke dienstverlening.
SME	Stichting milieu-educatie.
SMEZ	Stichting Menzis eerstelijns zorg.
SMH	Spoedeisende medische hulpverlening.
SMKA	Stichting medische kindercirkel Alkmaar.
SMN	Stichting minderjarigen Noord-Nederland.
SMNK	Stichting milieu- en natuurbescherming Kennemerland.
SMON	Subacute myelo-optico-neuropathie.
SmPC	Samenvatting van product karakteristieken.
SMT	Sociaal medisch team.
SMZ	Sociaal medische zaken.
Sn	Symbool voor het tin (stannum) element uit het periodiek systeem.
SN	Schildklierstichting Nederland.
SNFK	Stichting nationaal fonds tegen kanker.
SNH	Stichting Nederlandse hartpatiënten.
SNNZ	Stichting nabestaan na zelfdoding.
SNOM	Scannende dichtbij-veld optische microscoop.
SNOOR	Stichting Nederlandse onderzoeken oorzaken rugziekten.
SNP	Enkel nucleotide polymorfisme.
SNW	Stichting natuurlijk welzijn.
SO	Speciaal onderwijs.
SOA	Sexueel overdraagbare aandoening.
SOD	Het superoxidedismutase enzym wat helpt bij het neutraliseren van verschillende vrije radicalen.
SOEP	Symptoom, onderzoek, evaluatie en plan.
Softgel	Dit is een zachte gelatine capsule die met een vloeibare inhoud gevuld is.
SOGG	Stichting overlegorgaan geestelijke gezondheidszorg.
SOKG	Stichting ondersteuning klachtopvang gezondheidszorg.
Solitair of solitarius	Afzonderlijk of alleenstaand.
Solutie of solutio	Oplossing van een stof in vloeistof.
SOMA	Stichting opleiding tot medisch administrateur.
Somatisch	Met betrekking tot het lichaam of lichamelijk.
SOMT	Stichting ondernemingen in de medische technologie.
SON	Nucleus supraopticus.
SOO	Stedelijk overleg ouderenorganisaties.
Sordes	Een vuile of stinkende afscheiding.
SOS	De stichting opleidingen sportgeneeskunde verzorgt trainingen en cursussen op het gebied van sportgeneeskunde.
SOSA	Stichting opleiding scholing ambulancehulpverlening.
SOT	Sperma overlevingstest.
SOW	Stichting onderzoek wereldvoedselvoorziening.
SOZ	Stichting Oosterschelde ziekenhuizen.
SoZaWe	Sociale zaken en werkgelegenheid.
Spagiricum	Een langs scheikundige weg (spagirisch) gemaakt geneesmiddel. Het meervoud is spagirica.
SPC	1: Aanvullend beveiligings-certificaat. 2: Samenwerkende patiënten consumentenorganisaties.
SPD	1: Sociaal pedagogische dienst. 2: Sociaal psychiatrische dienst.
SPDC	Sociaal psychiatrisch diensten centrum.
Species	Soort.
SPECT	Enkelvoudige foto-emissie computertomografie. Voordat met behulp van de SPECT een opname gemaakt kan worden zal er eerst een radioactieve stof - een zogenaamde tracer - in een ader moeten worden gespoten. Zo'n tracer verspreid zich, via de bloedbaan, snel door het lichaam. Met een gammacamera kan er nu een opname gemaakt worden. De SPECT-methode levert een hele reeks beelden op die ook op een beeldscherm te analyseren zijn.
SPF	Zon protectie factor. De verkrijgbare zonnebrandmiddelen behoren voorzien te zijn van een SPF. De bescherming tegen het schadelijke UV-licht is beter naarmate de zon protectie factor hoger ligt. Het is overigens wel zo dat geen enkel transparant zonnebrandmiddel alle UV-stralen kan tegenhouden. De beste middelen houden, afhankelijk van de SPF, UV-B straling goed tegen maar zijn tegen UV-A straling maar matig effectief. Een langdurige blootstelling aan natuurlijk zonlicht of het door zonnebanken opgewekte kunstmatige zonlicht kan op langere termijn beschadiging van de huid veroorzaken. 'Mooi bruin worden' is domweg niet veilig ...
SPG	Stichting preventie gezondheidszorg.
SPH	Sociaal pedagogische hulpverlening.
SPIN	Stichting patiëntenbeweging en informatie technologie Nederland.
Spina	Doorn, punt of puntvormig uitsteeksel. Een uitstekende punt van bot of kraakbeen.
Spiril of spirillum	Een spiraalvormige bacterie.
SPITS	Substituerende psychiatrische intensieve thuis service.
Splen	De milt.
Splenitis	Ontsteking van de milt.
SPM	1: Scanning-probe microscoop. 2: Vereniging voor psychosomatische geneeskunde is een vereniging van mensen in de gezondheidszorg, die zich verdiepen in het psychosomatisch gedachtengoed, dat aanvankelijk is ontwikkeld door Prof. dr. Juda J.Groen, internist te Amsterdam.
SPO	Stichting patiëntenbelangen orthopaedie.
Sporenelementen	Deze elementen spelen een belangrijke rol in de stofwisseling. Ze komen in kleine hoeveelheden (sporen) in de voeding en het lichaam voor.
SPOT	Samenwerkende particuliere organisaties thuiszorg.
SPP	Standaard pakket polis (ziektekosten).
SPRG	Stichting platform recreatie gehandicapten.
SPS	Schizoïde persoonlijkheidsstoornis.
Spurius	Onecht of vals.
Sputum	Fluim, een uit de luchtweg opgehoest afscheidingsproduct van ontstoken slijmvlies.
SPV	Sociaal psychiatrisch verpleegkundige.
SQS	Squaleen-synthase.
Sr	Symbool voor het strontium element uit het periodiek systeem.
SR	1: Sepiapterine reductase. 2: Sarcoplasmatisch reticulum. 3: Gereguleerde afgifte uit bijvoorbeeld een capsule of tablet.
SRBAG	Stichting registratie beroepsbeoefenaren aanvullende gezondheidszorg.
SRBC	Schapen rode bloedcel, ofwel rode bloedcel van het schaap.
SRC	Specialisten registratie commissie.
SRD	Sympathische reflexdystrofie.
SRI	Serotonine heropname-remmer.
SRJV	Stichting registratie jeugd voorzieningen.
SRO	Gereguleerde afgifte van een pil of tablet.
SRP	1: Signaal herkennings-partikel. 2: Signaal herkennings-proteïne.
SRS	Traag reactieve substantie.
SRT	1: Sociaal ritmetherapie. 2: Speciale relativiteitstheorie.
SRZ	Samenwerkende Rijnmond ziekenhuizen.
SSADH	Succinaat semi-aldehyde dehydrogenase.
SSHV	Sekse specifieke hulpverlening.
SSKK	Steun, stress, kracht en kwetsbaarheid.
SSN	1: Schizofrenie stichting Nederland. 2: Stoma stichting Nederland.
SSPE	Subacute scleroserende pan-encefalitis.
SSPP	Studenten standaard pakket polis (ziektekosten).
SSRI	Selectieve serotonine heropname remmer. SSRI's worden vaak gebruikt voor het behandelen van depressies.
SSSV	Stichting specifieke scholing verpleegkundigen.
SSVH	Stichting samenwerkende vrijwillige hulpdiensten.
SSZ	Stichting samenwerking ziekenhuizen.
ST	Stabiel toxine.
STA	School voor toegepaste astrologie.
STAT	Stichting aanvullende thuiszorg.
Stafylokok of Staphylococcus	Dit is de zogenaamde druifcoccus. Deze bacterie vormt bij elkaar liggende hoopjes die op een druiventros lijken.
STAGG	Stichting architectenonderzoek gebouwen gezondheidszorg.
STAP	Stichting alcohol preventie.
Statines	Een statine is een middel dat het gehalte aan cholesterol in het bloed verlaagt.
STBN	Stichting thuisbevalling Nederland.
Stellatus of stellatum	Stervormig.
STEP	Standaard evaluatie project.
Sternaal of sternalis	Met betrekking tot het borstbeen.
Sternum	Het borstbeen.
STEZON	Stichting educatie zonnebranche.
sTfR	Serum transferrine receptor.
STG	1: Stichting toekomstscenario's gezondheidszorg. 2: Stichting thuiszorg gehandicapten midden- en zuid-Kennemerland. De STG heeft als doel om aan personen met een lichamelijke, verstandelijke, meervoudige of zintuiglijke beperking thuiszorg en thuisondersteuning te bieden. Hierdoor kunnen zij zo lang mogelijk in hun eigen omgeving blijven functioneren. De STG in Haarlem bestaat in oktober 2009 reeds 25 jaar.
STH	Somatotroop hormoon.
STIBAG	Stichting ter bevordering van de alternatieve geneeskunde.
STIMEZO	Stichting medisch verantwoorde zwangerschaps-onderbreking.
STIMO	Stimulering modernisering ouderenzorg.
STING	Stichting beroepsvereniging werknemers in gezinsverzorging en thuiszorg.
StiSAN	Stichting samenwerkende abortusklinieken en centra voor seksuele gezondheid Nederland. StiSAN is een koepelorganisatie en behartigt de belangen van 10 abortusklinieken. De stichting heeft een algemeen bestuur, van waaruit gewerkt wordt in een aantal commissies en projectgroepen.
STIVA	Stichting verantwoord alcoholgebruik.
STM	Scanning-tunnelling microscoop.
STN	1: Stichting thuiszorg Nederland. Door een faillissement in december 2009 is deze stichting overgenomen door TSN, ofwel: thuiszorg service Nederland. 2: Stichting transplantatie nu! De STN is in 1999 opgericht om de nadelige gevolgen van de wet op de orgaan donatie (WOD) te repareren. Zij geeft vanuit patiëntenperspectief voorlichting aan de Nederlandse bevolking en intermediairen zoals huisartsen, medisch specialisten en verzekeraars in de zorg. De STN is daarbij voorstander van uitbreiding van het aanbod aan organen door een zuiver bezwaar-registratiesysteem. Bij dit systeem is iedereen donor tenzij hij of zij daar schriftelijk bezwaar tegen heeft gemaakt.
STNR	Symmetrische tonische nekreflex.
Stomachicum	Een eetlust opwekkend middel dat ook de spijsvertering verbetert.
Stomachus	De maag.
STOMP	Samen tegen ongewenste medische praktijken (vereniging).
STOOM	Stichting onderzoek en ontwikkeling maatschappelijke gezondheidszorg.
STPS	Schizo-typische persoonlijkheidsstoornis.
Strangurie of stranguria	Een moeizame en pijnlijke urinelozing met vaak maar enige druppels tegelijk.
Strenuus	Heftig, hevig of sterk.
Strictuur of strictura	Vernauwing van een hol orgaan of kanaal in het lichaam.
Strophulus	Een huiduitslag met jeukende knobbeltjes die vaak door een allergische reactie veroorzaakt wordt.
Struma	Een vergroting van de schildklier (kropgezwel).
STSG	Samenwerkingsverband tegen seksueel geweld.
STSN	Stichting tubereuze sclerosis Nederland.
STT	Stichting terminale thuiszorg.
Stupide of stupidus	Dom, stompzinnig of stompzinnigheid.
STW	Stichting voor technische wetenschappen.
Styloideus of styloides	Stiftvormig.
Stylus	Stift.
Stypticum	Een bloedstelpend middel.
STZ	1: Samenwerkend topklinisch opleidings-ziekenhuis. 2: Stichting topklinische ziekenhuizen.
Sublinguaal of sublingualis	Onder de tong of lingua.
Submersie	Onderdompeling.
Substantie of substantia	Iets bestaat uit een stof of substantie.
Subtiel of subtilis	Broos, heel fijn of teer.
Subunguaal of subungualis	Onder de nagel.
Succinaat	Barnsteenzuur.
Succus	Sap of vocht.
Sudor	Transpiratievocht of zweet. De zweetklieren van de huid scheiden dit vocht af. Door verdamping van dit vocht wordt de lichaamstemperatuur constant gehouden.
Sulcus	Gleuf, groef of spleet. Het meervoud is sulci.
SULT	Sulfotransferase.
Supercilia	Haren van de wenkbrauwen.
Supercilium	Wenkbrauw, het meervoud is supercilia.
Superficieel of superficialis	Oppervlakkig.
Supp	Op een recept betekent dit: zetpil (suppositorium).
Suppressie of suppressio	Onderdrukking.
Supra-	In samenstellingen: boven of over.
Sura	De kuit.
Suraal of suralis	Met betrekking tot de kuit.
Surditas	Doofheid.
Surrogaat	Een vervangingsmiddel.
SUS	Scrotale echografie. Wanneer het sperma niet normaal van kwaliteit is zal men een echo van het scrotum ofwel de balzak maken. Hiermee kan worden vastgesteld of afwijkingen in de balzak mogelijk de oorzaak zijn van een verminderde spermakwaliteit. Gelet wordt op het volume van de testikels, de aanwezigheid van spataderen in de balzak (varicocele), vochtophoping in de balzak (hydrocele of cysten) en de mogelijke aanwezigheid van een kwaadaardige afwijking.
Susurrus aurium	Oorsuizen of oorsuizing.
Sutuur of sutura	Naad.
SV	Slagvolume van het hart.
SVA	Stichting vakanties autisme.
SVB	Studie- en vakbibliotheek voor visueel en anderszins gehandicapten.
SVBH	Stichting voorlichtingsbureau hoofdpijn.
SVE	Stichting voor eetproblematiek.
SVG	1: Stichting verslavings-reclassering GGZ. 2: Stichting voorzieningen gehandicapten.
SVGB	Stichting vakopleiding gezondheids-technische beroepen.
SVGO	Stichting voorlichting gehandicapte ouders.
SVN	Stichting verpleeghuiszorg Nederland.
SVP	1: Standaard verpleegplan. 2: Stichting voorlichting patiënten.
SVR	1: Vertaald is dit: systemische vaatweerstand. 2: Sociale verzekeringsraad.
SVRZ	Stichting voor regionale zorgverlening. De SVRZ is een organisatie op het gebied van ouderenzorg in Zeeland. Men zegt dat acht zorglocaties en een servicecentrum garant staan voor zorgverlening en dienstverlening die aansluit bij de wensen van de cliënten. De kern van de missie van de SVRZ staat hierbij centraal en is van toepassing op haar cliënten en medewerkers: 'Waar de mens iemand is'.
SVS	Steunpunt voor vrouwen met siliconen implantaten.
SVW	Systemische vaatweerstand.
SVWB	Samenwerkingsverband en Wet BIG.
SW	1: Sociale werkvoorziening. 2: Sociale werkplaats.
SWAB	Stichting werkgroep antibiotica beleid.
SWG	1: Serviceverlening werkgelegenheid geneeskundigen. 2: Stichting werkgelegenheid geneeskundigen.
SWL	Stichting werkgroep lymfoedeem.
SWO	Stichting welzijn ouderen.
SWOP	Stichting wetenschappelijk onderzoek prostaatkanker.
SWOV	Stichting wetenschappelijk onderzoek verkeersveiligheid.
SWVP	Samenwerkingsverband pijndisciplines.
SWW	Stichting welzijnswerk.
Sycose of sycosis	Baardschurft of baardvin, een vaak chronische ontsteking van de haarzakjes die meestal beperkt blijft tot het gedeelte van de huid met baardgroei.
Symbiose of symbiosis	Een vorm van samenleven van twee ongelijke organismen.
Symfyse of symphysis	De verbinding van twee beenderen door middel van kraakbeenweefsel.
Symptomatisch	1: Wat kenmerkend is voor een bepaalde aandoening of ziekte. 2: Betrekking hebbend op de verschijnselen of symptomen van een ziekte of aandoening. 3: Een manier van behandelen die zich richt tegen de hinderlijke of pijnlijke verschijnselen van een ziekte. Dit in tegenstelling tot een causale behandeling of therapie. Zie ook: causaal.
Symptoom	Kenteken of ziekteverschijnsel. Een al dan niet kenmerkende uiting van een aandoening, verwonding of ziekte.
Synaps	Een synaps is de plaats waar zenuwimpulsen overgedragen worden. Het is de contactplaats van twee neuronen danwel tussen een neuron en een klier of spier.
Synaptisch	Met betrekking tot een synaps.
Synbiotica	Synbiotica is een combinatie van prebiotica en probiotica.
Synchroon of synchronisch	Gelijktijdig, op hetzelfde moment. Synchronisatie of synchroniseren is het doen gelijklopen.
Syndroom	Een complex of verzameling van symptomen die bij een ziekte horen.
Synergie, synergisme of synergismus	Een gelijkgerichte en wederzijds versterkende werking. Dit bijvoorbeeld als samenwerking van geneesmiddelen, spieren, zenuwen of verschillende soorten vergif.
Synthese	1: Het samenstellen van een scheikundige verbinding. 2: Een verbinding van afzonderlijke elementen tot een nieuw geheel.
Systole	De fase in het hartritme waarin de hartspier zich samentrekt en zodoende de hartkamers leegdrukt.
Systolisch	Met betrekking tot de systole.
SZ	1: Slechtziende. 2: Somatisch zieke.
SZA	Specifiek ziekenhuisafval.
SZB	Stichting zeldzame bloedziekten.
SZGO	Stichting ziekenhuizen 's Gravenhage en omstreken.
SZI	Steunpunt zelfzorg initiatieven.
SZKIB	Stichting het zieke kind in beweging.

Afkorting of woord:	Verklaring:
T	1: Thoracaal. 2: Temperatuur. 3: Tensie of druk. 4: Thymidine. 5: Tesla, de eenheid van magnetisme. 6: Threonine, een neutraal essentieel aminozuur. 7: Thymine.
T1/2	Een afkorting van de halfwaardetijd, de HWT of halveringstijd.
T3	Trijodothyronine. Zie ook de pagina met termen zoals gebruikt voor laboratorium onderzoek.
T4	Tetrajodothyronine. Zie ook de pagina met termen zoals gebruikt voor laboratorium onderzoek.
Ta	Symbool voor het tantaal (tantalum) element uit het periodiek systeem.
TA	1: Toxine-antitoxine. 2: Tandarts-assistent of assistente. 3: Terminologia anatomica. 4: Teleangectatische ataxie.
TAA	Thoracaal of thoraco aorta aneurysma.
TAAA	Thoracaal of thoraco-abdominaal aorta aneurysma.
TAB	Een vaccin of inentingsstof wat gebruikt wordt voor het bestrijden van tyfus en paratyfus A of B.
Tache	Vlek.
Tacho- of tachy	In samenstellingen: snel of verhoogd.
Tachycardie of tachycardia	Een versnelde hartwerking van meer dan 100 samentrekkingen of contracties per minuut.
Tachyfrasie	Haastig of zeer snel spreken.
Tachypnoe	Snelle ademhaling.
TACM	Traditionele, alternatieve en complementaire geneeskunde.
Tactus	Gevoel of tastzin.
TAD	Thalidomide, adriamycine en dexametason.
Taedium	Afkeer.
Taenia	Een lintwormsoort.
Taeniasis	Het in het lichaam herbergen van een lintworm, een parasitaire infectie.
Taenicidum	Een middel dat een lintworm kan doden. Het meervoud van zo'n geneesmiddel is taenicida.
TAF	Tumor angiogenesis factor.
TA-GVHD	Transfusie-geassocieerde graft versus host ziekte (reactie).
Talk	In poedervorm gebruikt om de huid in te smeren voelt het vettig aan. Het is waterhoudend magnesiumsilicaat wat weefsel-reacties kan veroorzaken.
TAM	Toetsing aangewende middelen.
TAMI	Trombolyse en angioplastiek bij myocardinfarct.
TAN	Tropische atactische neuropathie.
TAO	Tromboangiitis obliterans.
TAP	Transabdominale punctie.
TAPA	Doelwit van antiproliferatief antilichaam.
TAT	1: Toxine-antitoxine. 2: Thematische apperceptietest.
TATA	Tumor geassocieerd transplantatie-antigeen.
TAV	Terugdringing arbeidsongeschiktheidsvolume.
Tb	Symbool voor het terbium element uit het periodiek systeem.
TB	Traditionele behandelwijze.
TBA	1: Tertiair butylacetaat. 2: Thyroxinebindend albumine. 3: Terugdringing beroep op de arbeidsongeschiktheidsregelingen.
TBARS	Thiobarbituurzuur reactieve substantie.
TBC	Tuberculose.
TBE	Tickborne encefalitis.
TBG	1: Thyroxinebindend globuline. 2: Thyroïdhormoon bindend globuline.
TBI	Totale lichaamsbestraling.
TBM	Tubulair basaalmembraan.
TBNG	Tuchtrecht beroepsbeoefenaren natuurlijke gezondheidszorg, het is een stichting.
TBP	Thyroxinebindend proteïne.
TBPA	Thyroxinebindend pre-albumine.
TBW	Totaal lichaamswater. Het intracellulaire water (ICW) en het extracellulaire water (ECW) vormen samen het totaal lichaamswater (TBW).
Tc	Symbool voor het technetium element uit het periodiek systeem. Technetium vindt zijn toepassing bijvoorbeeld in de nucleaire geneeskunde. Als medische toepassing is slechts een beperkt aantal radioactieve stoffen geschikt. Om ervoor te zorgen dat deze stof op de juiste plaats in het lichaam of orgaan terecht komt wordt er een andere stof mee verbonden. Deze andere, niet radioactieve stof, kan bijvoorbeeld fosfaat zijn zodat het analyseren van botten mogelijk wordt. Zo'n verbinding van stoffen noemt men een 'radiofarmacon'. De halfwaarde tijd van technetium bedraagt ongeveer 6 uur, zodat de stof het lichaam betrekkelijk snel weer ontlast.
TC	1: Telefonisch consult. 2: Totale capaciteit. 3: Totaal cholesterol. 4: Tubacoagulatie. 5: Transcobalamine. 6: T-cel. 7: T-cytotoxisch. 8: Totaal koolstof.
TCA	Tricyclisch antidepressivum. De groep tricyclische antidepressiva bestaat uit de tricyclische stoffen amitriptyline, clomipramine, desipramine, dosulepine, doxepine, imipramine, nortriptyline en trimipramine. Verder nog maprotiline als tetracyclische verbinding. Deze TCA's hebben als duidelijke bijwerkingen onder andere: een kalmerende werking (sedatief), verminderde hartwerking, anticholinergische bijwerkingen, een verlaging van de maximale (systolische) bloeddruk wanneer het lichaam in een staande positie wordt gebracht direct na een liggende houding. Dit gaat gepaard met duizeligheid, hartkloppingen en een snelle pols.Verder zijn er als mogelijke bijwerkingen te noemen; diarree, hoofdpijn, misselijkheid, seksuele stoornissen en slapeloosheid.
TCC	Tumor-cytotoxische cel.
TCDD	Tetrachloordibenzo-dioxinen.
TCDO	Tetrachloordecaoxygeen.
TCE	Trichlooretheen.
T-cel	Zie voor de T-cellen bij T-lymfocyt.
TCG	Traditionele Chinese geneeskunde, TCM wordt ook vaak gebruikt.
TCGF	T-cel groei factor.
TCK	Traditionele Chinese kruidengeneeskunde.
TCM	Traditionele Chinese geneeskunde, TCG wordt ook gebruikt.
TCR	T-cel receptor.
TCV	Traditionele Chinese voedingsleer.
TD	Toxische dosis.
tdd	Op een recept betekent dit: 3 maal daags.
TDI	Toelaatbare dagelijkse inname.
TDM	Therapeutische geneesmiddelen controle. TDM is het meten der concentratie van geneesmiddelen in het bloed. Men kan zodoende bepalen of de manier van toedienen en de dosering juist zijn. Verder biedt deze TDM de mogelijkheid ter controle van de therapietrouw die een patiënt heeft.
TDP	1: Thymidine-difosfaat. 2: Thiamine-difosfaat, ofwel vitamine B1.
TDT	Terminaal desoxy-transferase.
Te	Symbool voor het telluur (tellurium) element uit het periodiek systeem.
TE	1: Totaal eiwit. 2: Tocoferol-equivalent. 3: Teken-encefalitis.
TEA	Tri-ethylamine.
Tela	Weefsel.
TEM	1: Tri-ethyleenmelamine. 2: Transmissie-electronenmicroscoop.
Temperans	Een kalmerend middel. Het meervoud is temperantia.
Tempora	De slapen of slaapstreek. Het enkelvoud is tempus.
Temporaal of temporalis	Betreffende de slapen of slaapstreek.
Temporair	Tijdelijk of voorbijgaand.
Tempus	Zie tempora.
TEN	Toxische epidermale necrolyse.
TENS	Transcutane electrische neuro-stimulatie.
Tensie of tensio	Druk of spanning.
TEP	Transduodenale endoscopische papillotomie.
TEPA	Tri-ethylfosforamide.
TEPP	Tetra-ethylpyrofosforzuur.
TES	Transrectale endoscopische sonografie.
TESE	Testiculaire sperma extractie. TESE is een micro-chirurgische operatie waarmee bij de helft van de mannen zaadcellen gevonden worden in de zaadbal. Na deze operatie kunnen de zaadcellen in een eicel geïnjecteerd worden.
Testosteron	Een hormoon in het mannelijk lichaam. Zie ook de pagina met termen zoals gebruikt voor laboratorium onderzoek.
TF	1: Trombocyten factor. 2: Transferrine. 3: Tromboplastine of weefsel-factor, de centrale initiator van de bloedstolling.
TFA	Transvetzuur.
TFI	Tubulaire fertiliteits-index.
TfR	Transferrine receptor.
TFT	1: Trifluridine. 2: Drievoudige faeces test.
Tg	Thyreoglobuline.
TG	Tuchtcolleges voor de gezondheidszorg.
TGA	1: Transpositie der grote arteriën. 2: Transiënte globale amnesie.
TGF	Transformerende groeifactor.
TGID	Totale gastro-intestinale decontaminatie.
TGM	Therapeutische genmodulatie is een doel van onderzoek aan de rijksuniversiteit van Groningen. Op de website zegt men dat de ontrafeling van het complete humane genoom met zijn meer dan 25.000 genen zal leiden tot nieuwe mogelijkheden voor de diagnose en preventie van verschillende ziekten. Ook wordt deze kennis gebruikt om nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen voor een breed scala aan ziekten. Klinisch gentherapie-onderzoek heeft veelbelovende resultaten opgeleverd bij patiënten met een aangeboren immuun-deficiëntie en hemofilie. Ook bij patiënten met cardiovasculaire ziekten blijkt gentherapie een vermindering van de klachten te bewerkstelligen. Het onderzoek binnen de afdeling therapeutische genmodulatie richt zich op de ontwikkeling van geneesmiddelen voor de therapeutische beïnvloeding van de activiteit van genen. Hiertoe worden genetische geneesmiddelen en toedieningsvormen ontwikkeld voor een specifieke en efficiënte behandeling van verschillende ziekten. Op dit moment richt het onderzoek zich voornamelijk op de behandeling van kanker en chronische ontstekingen.
TGN	Trans-Golgi-netwerk.
TGT	Te gebruiken tot.
TGV	Therapeutische gezinsverpleging.
Th	1: Symbool voor het thorium element uit het periodiek systeem. 2: Thoracale wervel of borstwervel.
TH	1: Tyrosinehydroxylase. 2: T-helper.
Thalamus	Veel centra van gevoels- en zintuigzenuwen zijn gelegen in dit deel van de tussenhersenen.
THB	Tetrahydrobiopterine.
THC	1: Tetrahydrocannabinol. 2: Tetrahydrocortison. 3: Tetrahydrocurcuminoïde.
THD	1: Thyroxine-hydroxylase-deficiëntie. 2: Telefonische hulpdienst.
Theca	Omhulsel.
THF	1: Tetra-hydro-folaat. 2: Tetra-hydro-foliumzuur.
Thiamine	Vitamine B1.
Thorax	De borst of borstkast.
Thr (T)	Het neutrale essentiële aminozuur threonine.
THR	1: Torsiehoek van de romp. 2: Taille/heup-ratio.
THW	Tegen haar wil.
Thy	Thymine.
Thymus	Zwezerik.
Thyro-	In samenstellingen: met betrekking tot de schildklier.
Thyroiditis	Ontsteking van de schildklier.
Thyrotropine	Thyroïd stimulerend hormoon, afgekort: TSH. Het gehalte hiervan kan tijdens een bloedonderzoek bepaald worden.
Thyroxine	We vinden dit schildklierhormoon in het bloed terug. De naam tetrajodothyronine of T4 wordt ook gebruikt.
Ti	Symbool voor het titaan (titanium) element uit het periodiek systeem.
TI	Trimbos instituut.
TIA	Als gevolg van een tijdelijk tekort in de aanvoer van bloed naar de hersenen kan een zogenaamde TIA ontstaan. Hierdoor wordt een verstoring van hersenfuncties ervaren die niet-invaliderend en voorbijgaand is. Men spreekt ook wel van een kleine beroerte. De duur van een TIA varieerd van slechts een paar minuten tot een gehele dag. Doordat de bloedtoevoer zich redelijk snel herstelt vindt er geen afsterven van hersenweefsel plaats. Bij een beroerte of CVA gebeurt dit wel en leidt tot neurologische beschadigingen. Na een TIA is een latere beroerte niet onwaarschijnlijk.
TIBC	Totale ijzer bindende capaciteit.
Tibia	Het scheenbeen.
Tibiaal of tibialis	Met betrekking tot het scheenbeen.
tid	Op een recept betekent dit: 3 maal daags.
TIJBC	Totale ijzer-bindings-capaciteit.
Tinctie	Kleuring.
Tinnitus aurium	Het 'oorsuizen', zonder dat er sprake is van geluid uit de omgeving wat dit veroorzaakt.
TIP	1: Tandheelkundig informatie punt. 2: Telefonisch informatiepunt psychiatrie.
TIRN	Treponema-immobilisatiereactie van Nelson.
TISS	Therapeutisch interventie score systeem.
TIT	1: Treponema-immobilisatie test. 2: Totaal implanteerbaar toedieningssysteem.
TIVA	Totale intraveneuze anesthesie.
TJZ	Tandheelkundige jeugdzorg.
TK	Thymidinekinase.
Tl	Symbool voor het thallium element uit het periodiek systeem.
TLB	Totale lymfoïde bestraling.
TLC	1: Totale longcapaciteit. 2: Dunne-laag chromatografie, een techniek die het mogelijk maakt allerlei moleculen te analyseren. Een aantal voorbeelden hiervan; aminozuren, geneesmiddelen, vet of vetachtige stof en vitaminen.
TLD	Thermo luminescentie detector.
TLK	Totaal lichaams-kalium.
T-lymfocyt	T-lymfocyten of T-cellen zijn hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de door cellen geregelde immunoreactie. Ze zijn, net als de B-cellen, ontstaan uit de stamcellen in het beenmerg.
Tm	Symbool voor het thulium element uit het periodiek systeem.
TM	1: Trimethoprim. 2: Transcendente meditatie.
TMB	1: Tetramethylbenzidine. 2: Tarieven medische beroepen.
TME	Totale mesorectumexcisie.
TMF	Thymidine-monofosfaat.
TMG	1: Trimethylglycine. 2: Temporomandibulair gewricht.
TML	Trimethyllysine.
TMM	Tendo-musculaire meridiaan. TMM's vormen de verbinding tussen het skelet en spierstelsel. Ze verzorgen zodoende de normale bewegingen.
TMP	1: Thymidine-monofosfaat. 2: Thiamine-monofosfaat, ofwel vitamine B1.
TMS	Transcraniële magnetische stimulatie. Deze techniek wordt ingezet voor onderzoek naar de behandeling van stemmen (hallucinaties).
TMT	Angst management theorie. Het was eind jaren tachtig toen Sheldon Solomon deze, nu sterk opkomende, sociaal-psychologische theorie onder woorden bracht.
TMTD	Tetra-methyl-thiuram-disulfide.
TN	1: Tromponine. 2: Totaal stikstof.
TNF	Tumor necrosis factor, wat voornamelijk door macrofagen geproduceerd wordt.
TNFR	Tumor necrosis factor receptor.
TNM	Tumor, nodus en metastasen.
TNO	Toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek.
TnT	Troponine T.
TNT	Trinitrotolueen.
TNWT	Thuiszorg noord-west Twente.
TOA	1: Technisch oogheelkundig assistent(e). 2: Tetracyclisch oxindol alkaloïd.
TOB	Tobramycine.
Tocoferol	Vitamine E.
TOF	Tripartite overleg farmacie.
TOG	Tegemoetkoming onderhoudskosten thuiswonende gehandicapte.
Tolerantie	De verdraagzaamheid ten opzichte van een geneesmiddel of stof in de voeding.
Toniserend	1: De tonus vergrotend. 2: Opwekkend of versterkend.
Tonsil of tonsilla	Amandel.
Tonsillitis	Ontsteking van de amandelen in de keel.
Tonus	De spanning in een spier of weefsel.
TOPAZ	1: Topzorg academische ziekenhuizen. 2: Tijdelijk ondersteuningspunt allochtonen in de zorgsector.
TOPKI	Stichting trainings organisatie professionele Kinesiologie.
Torderen	Draaien of torsie toepassen.
Torsie of torsio	Draaiing.
Torso	De romp van het lichaam.
Toxalbumine	Een eiwit wat giftig is voor ons lichaam.
Toxemie	Het voorkomen van toxinen in het bloed.
Toxiciteit	De giftigheid.
Toxine	Een giftige of schadelijke stof.
Toxine-antitoxine	Een mengsel van een bepaald toxine met het tegen dit toxine werkzame tegengif.
Toxisch	Vergiftig.
Toxoplasma	Een geslacht van eencellige parasieten.
Toxoplasmose	Een infectie veroorzaakt door de Toxoplasma gondii.
TP	1: Truncus pulmonalis. 2: Totaal proteïne. 3: Tryptofaan-pyrollase. 4: Trombopoëtine.
TPA	1: Weefsel-plasminogeen-activator. 2: Treponema pallidum agglutinatie. 3: Tetradecanoylforbolacetaat.
TPHA	Treponema pallidum hem-agglutinatie.
TPI	Treponema pallidum immobilisatie.
TPMT	Thiopurine methyltransferase.
TPO	Trombopoëtine.
TPP	1: Thiamine-pyrofosforzuur. 2: Thiaminepyrofosfaat of thiaminedifosfaat, de actieve vorm van vitamine B1.
TPR	1: Therapeut patiënt relatie. 2: Totale perifere stromingsweerstand in de bloedsomloop.
TPS	Theatrale persoonlijkheidsstoornis.
TPV	Totale parenterale voeding.
TPW	Totale perifere weerstand.
Trachea	Luchtpijp.
Tractie of tractio	Trekken.
Tractus	Een streng of bundel vezels.
Tranquillizer	Een kalmerend middel.
Transferase	Transferasen zijn eiwitten (enzymen) die delen van chemische verbindingen op andere overdragen.
Transvetzuur	Op diverse producten uit ons voedingspakket staat zoiets vermeld als: 'geharde plantaardige olie'. De olie in dit product heeft dan een hardingsproces ondergaan. Het is een chemische behandeling van onverzadigd vet waaraan waterstof werd toegevoegd. Door dit proces ontstaan de zogenaamde transvetzuren. Zie ook: hydreren.
Trematoden	Dit zijn zuigwormen waarvan sommige in het bloed kunnen voorkomen.
Tremor	Een beving, siddering of trilling.
TRFC	Transmurale regionale formularium commissie.
TrH	Tryptophaan hydroxylase.
TRH	1: Thyroliberine. 2: Tractus retinohypothalamicus.
Tri	Trichloorethyleen.
Trias	Een drietal.
Trichina of Trichinella	Een zogenaamde haarworm.
Trichitis	Ontsteking van de haarwortels.
Triglyceride	Dit is een wat oudere benaming voor vet. Het is een verestering van glycerol met een drietal vetzuren. Men gebruikt nu de naam triacylglycerol. We vinden deze glycerolen in de meeste dierlijke en plantaardige oliën en vetten.
TRIP	Transfusiereacties in patiënten.
Tripeptide	Een verbinding van drie aminozuren.
TRIX	Transfusie register irregulaire antistoffen en X-proefproblemen.
tRNA	Transport-RNA (ribonucleïnezuur).
Trombe, trombus of thrombus	Een bloedstolsel dat zich aan de binnenkant van de vaatwand vastzet.
Trombocyt	Een kernloos, klein en kleurloos bloedplaatje of bloedcel. De trombocyten hebben als taak de bloedstelping of hemostase te verbeteren.
Trombopenie	Een verlaagd aantal bloedplaatjes.
Trombose of thrombosis	De vorming van bloedstolling in een ader. Wanneer deze te groot wordt bestaat de kans dat de ader wordt afgesloten.
Trp (W)	Het essentiële, aromatische aminozuur tryptofaan.
TRP	Tubulaire terugresorptie van fosfaat.
Truncus	Buis, stam of slagader.
TS	1: Tubereuze sclerose. 2: Transferrine saturatie. 3: Thymidylaat-synthetase. 4: Totaal zwavel.
TSE	Overdraagbare spongiforme hersenaandoening.
TSH	Afkorting voor het thyroïd stimulerend hormoon uit de voorkwab van de hypofyse. Het regelt de werking van de schildklier, we noemen het ook wel thyrotropine. Zie ook de pagina met termen zoals gebruikt voor laboratorium onderzoek.
TSI	Thyroïd stimulerend immunoglobuline.
TSN	Trombose stichting Nederland.
TSO	Tripartite sectoraal overleg.
TSP	Tropisch spastische paraparese.
TSS	Toxische-shocksyndroom.
TSTA	Tumor-specifiek transplantatie-antigeen.
TT	1: Tromboplastinetijd, zie ook: protrombinetijd. 2: Trombinetijd. 3: Trombotest.
TTE	Trans-thoracale echocardiografie.
TTG	Weefsel trans-glutaminase.
TTP	1: Trombotische trombocytopenische purpura. 2: Thymidine-trifosfaat. 3: Thiamine-trifosfaat, ofwel vitamine B1.
TTR	Transthyretine.
TTS	Transdermaal therapeutisch systeem.
TTT	Thymol-troebelingstest.
TU	Testosteron-undecanoaat.
Tuba	Trompet. We kennen de oortrompet en die van de baarmoeder.
Tuber	Een knobbel of zwelling.
Tubulus	Buisje.
Tubus	Buis.
TUD	Technische universiteit Delft.
Tumor	Zwelling, wat een teken van een ontsteking is.
Tumormerker	Een tumormerker is een stof die in onder andere bloed of urine aangetroffen wordt. Zo'n stof moet een aanwijzing geven voor de aanwezigheid van een gezwel of tumor. De concentratie van een tumormerker zou dan ook in overeenstemming moeten zijn met het groter danwel kleiner worden van de tumor. Dit blijkt in de praktijk lang niet altijd betrouwbaar. Sommige, als tumormerker bekende, stoffen kunnen ook van normale cellen afkomstig zijn.
TUMT	Transuretrale microgolf thermotherapie.
Tunica	Een bedekkende laag, omhulsel of vlies. Het meervoud is tunicae.
TUR	Transurethrale resectie.
TURP	Transuretrale resectie van de prostaat.
TURT	Transuretrale resectie van een tumor.
TVA	Transvacceenzuur.
TVE	1: Transvaginale echografie. 2: Transvaginale endoscopie.
TVLO	Totaal verbrand lichaamsoppervlak.
TVMD	Tijdelijke verstrekkingenwet maatschappelijke dienstverlening.
TWC	Vertaald is dit het totaal aantal leukocyten ofwel witte bloedcellen.
TWK	Thoracale wervelkolom.
TWR	Tussenwervelruimte.
TWS	Tussenwervelschijf.
TWSSV	Tijdelijke wet stimulering sociale vernieuwing.
Tx	Tromboxaan of thromboxaan.
TxA	Tromboxaan-A.
TXS	Tromboxaansynthetase.
Tyr (Y)	Het aromatische aminozuur tyrosine.
Tyrosine	Een aminozuur.
Tyrotoxisme of tyrotoxismus	De zogenaamde kaasvergiftiging.
TZ	Terugdringing ziekteverzuim.
TZD	Thiazolidinedione, met een verlagende werking op de bloedglucose.

Afkorting of woord:	Verklaring:
U	1: Afkorting van unit of eenheid. 2: Uridine. 3: Symbool voor het uranium element uit het periodiek systeem.
UA	Uitsluitend (te leveren door een) apotheek.
UAD	Uitsluitend (te leveren door een) apotheek of drogist.
UB	Universiteits-bibliotheek.
Ubichinon	Het coënzym Q of gewoon Q.
UBO	Uitkering bij overlijden.
uc	Op een recept betekent dit: gebruik bekend.
UC	1: Uterus-contractie. 2: Ulceratieve colitis ofwel colitis ulcerosa. U kunt op deze website de scriptie van Arda over colitis ulcerosa inzien.
UCD	Afkorting voor uiterste consumptie datum.
UCG	Urine-choriongonadotrofine.
UCM	Universiteits college Maastricht.
UCN	1: Ultra centrifuge Nederland. 2: Vereniging voor Upledger craniosacraal therapie Nederland.
UCO	Universitair centrum voor ouderengeneeskunde.
UCP	Universitair centrum psychiatrie.
UCTD	Ongedefinieerde bindweefselziekte.
UCV	Uniforme codering voedingsmiddelen.
UD	1: Uitsluitend dierenarts. 2: Ulcus duodeni.
UDA	Uitsluitend af te leveren door een dierenarts of op recept van deze arts.
UDC	1: Ursodeoxycholzuur. 2: Universitair diabetes centrum.
UDCA	Ursodeoxycholzuur.
UDD	Uitsluitend af te leveren en toe te passen door een dierenarts.
UDO	Uro-dynamisch onderzoek. UDO betreft een onderzoek naar de werking van de lage urinewegen wat inwendig geschiedt. Dit betreft de blaas en het afsluit-mechanisme van de blaas. Met behulp van dunne slangetjes ingebracht via de plasbuis en de endeldarm kunnen metingen worden verricht van de blaasdruk, blaasinhoud en het afsluiten van de blaas. Tevens het eventuele urineverlies, de uitstroomsnelheid van de urine en de spanning in de bekkenbodemspieren. De meetresultaten worden met een computer verwerkt en zichtbaar gemaakt.
UDP	Uridinedifosfaat.
UDPBGT	UDP-bilirubine-glucuronyl-transferase.
ue	Op een recept betekent dit: (voor) uitwendig gebruik.
UF	1: Ultrafiltraat. 2: Ureumformaldehyde.
UFKA	Universitaire farmaceutische kring Antwerpen.
UG	Urogenitaal.
UGT	Uridinedifosfaat-glucuronosyl transferase.
UHF	Ultra hoogfrequent.
UHP	Universitaire huisartsenpraktijk.
UHT	Ultra-hoge temperatuur. Deze verhitting wordt wel tijdens de productie van melk toegepast.
UHV	Ultrahoog verhit.
ui	Op een recept betekent dit: (voor) inwendig gebruik.
UI	Urineweg-infectie.
UK	1: Urokinase. 2: Uitslaapkamer.
UKG	Ultrakortegolf.
UKOP	Een UKOP verpleegafdeling zorgt voor patiënten met: urologische problemen, keel-, neus- en oorproblematiek, oogheelkundige problematiek en pijnpatiënten.
ULC	Universitair longcentrum.
Ulcerosa	Zwerend.
Ulcus	Zweer, het verlies van weefsel aan de oppervlakte van de huid. Zweren kunnen ontstaan door bijvoorbeeld een algemene infectie, gestremde bloedsomloop of het infecteren van een bestaande wond.
Ulitis	Een tandvleesontsteking.
ULN	Bovenlimiet van het normaalbereik.
Ulna	De ellepijp van de onderarm.
UM	Universiteit Maastricht.
UMC	Universitair medisch centrum. Men geeft er basiszorg, topklinische- en topreferente zorg. Men verricht er medisch-wetenschappelijk onderzoek terwijl er tevens opleidingen en onderwijs worden verzorgd. In Nederland zijn de universitair medische centra ontstaan uit fusies van academische ziekenhuizen met medische faculteiten van universiteiten.
UMCG	Universitair medisch centrum Groningen. Het universitair medisch centrum Groningen (UMCG) is op 1 januari 2005 ontstaan uit een fusie van het academisch ziekenhuis Groningen (AZG) met de faculteit der medische wetenschappen van de rijksuniversiteit Groningen.
UMCR	Universitair medisch centrum Rotterdam ofwel het Erasmus MC.
UMCU	Universitair medisch centrum Utrecht.
UMF	Ultra-moleculaire frequentie.
UMP	Uridinemonofosfaat.
UMS	Universitair medisch specialist.
ung	Op een recept betekent dit: zalf (unguentum).
Unguentum	Zalf.
Unguis	Nagel.
UnieKBO	Unie van katholieke bonden van ouderen.
UNO	Universitair netwerk ouderenzorg.
Unq	Symbool voor het unnilquadium element uit het periodiek systeem. Sinds 1997 is dit officieel het rutherfordium (Rf) element.
up	Op een recept betekent dit: (voor) eigen gebruik.
UP	1: Ulcus pepticum. 2: Urethra praeternaturalis.
UPA	Urokinase plasminogeen activator.
UPFP	Uvulopalatofaryngoplastiek.
UPO	Ureumperoxide.
UR	1: Uitsluitend (te leveren) op recept. 2: Uitkeringsregeling.
Ura	Uracil.
URA	Uitsluitend op recept afleveren.
Uraat	Zout van urinezuur.
Uragogum	Een urinedrijvend middel. Zie ook: diureticum.
Uremie of uraemia	Een verhoogd ureumgehalte in het bloed.
Ureter	De urineleider die het nierbekken verbindt met de blaas.
Urethra	De plasbuis, urinebuis of urinekanaal. De urine uit de blaas kan door deze buis naar buiten stromen.
Uretritis of urethritis	Een ontsteking van de urethra.
Ureum	Dit afbraakproduct van de eiwit-stofwisseling wordt via de urine afgevoerd uit het lichaam.
Urine of urina	Het uitscheidingsproduct van de nieren.
URS	1: Uretero-renoscopie. 2: Universeel reactie-syndroom.
Urticaria	Netelkoorts, netelroos of netelzucht. Een meestal met hevige jeuk gepaard gaande huidaandoening waarbij ook bultjes of galbulten optreden.
UT	Universiteit Twente.
Uterien of uterinus	Met betrekking tot de uterus.
Uterus	De baarmoeder.
UTI	Urineweg-infectie.
UTP	Uridine-trifosfaat.
UU	Universiteit Utrecht.
Uub	Symbool voor het ununbium element uit het periodiek systeem. Sinds februari 2010 is dit officieel het copernicum (Cn) element.
Uuh	Symbool voor het ununhexium element uit het periodiek systeem.
Uuo	Symbool voor het ununoctium element uit het periodiek systeem.
Uup	Symbool voor het ununpentium element uit het periodiek systeem.
Uuq	Symbool voor het ununquadium element uit het periodiek systeem.
Uus	Symbool voor het ununseptium element uit het periodiek systeem.
Uut	Symbool voor het ununtrium element uit het periodiek systeem.
UV	1: Ulcus ventriculi. 2: Uitvoerend verpleegkundige. 3: Uiterlijke verzorging. 4: Ultraviolet, licht met een golflengte dat met het oog niet zichtbaar is. Voor de mens maken we onderscheid tussen UV-A, UV-B en UV-C. UV-A heeft een golflengte van ongeveer 315 tot 400 nm (nanometer), UV-B van 280 tot 315 nm en UV-C van 100 tot 280 nm.
UVA	Universiteit van Amsterdam.
UVD	De afkorting van uiterste verkoopdatum.
UVI	Uitvoeringsinstelling.
UvT	Universiteit van Tilburg.
UVV	Unie van vrouwelijke vrijwilligers.
UWI	Urineweg-infectie.
UZ	Universitair ziekenhuis.
UZI	Unieke zorgverlener identificatie.
UZOVI	Unieke zorgverzekeraars identificatie.

Verklarende woordenlijst: V

Afkorting of woord:	Verklaring:
v	1: Vena. 2: Visus. 3: Op een recept betekent dit: (in) vitrum.
V	1: Het essentiële aminozuur valine. 2: Volt, de eenheid van electrische spanning. 3: Het symbool van de grootheid inhoud of volume. 4: Symbool voor het vanadium element uit het periodiek systeem.
V&V	Verpleging en verzorging.
V&VN	1: Vereniging verpleegkundigen en verzorgenden Nederland. 2: V&VN dialyse en nefrologie. Dit was voorheen de LVDT, de landelijke vereniging dialyse en transplantatie.
VA	1: Verzekeringsarts. 2: Verzorgingsassistent(e). 3: Voorwaarts-achterwaarts. 4: Volt-ampère, een eenheid van electrische arbeid.
VAA	Vereniging anusatresie.
VAB	Vereniging arts in beweging.
Vaccin	Entstof. Een poging door middel van een inenting het lichaam immuun te maken voor een bepaalde infectieziekte. Hierdoor moet het lichaam aangezet worden tot het zelf aanmaken van antistoffen. Het vaccin bestaat veelal uit dode dan wel verzwakte micro-organismen of delen van virussen.
Vaccinatie	Het inenten met een vaccin (vaccineren).
Vacuüm of vacuum	Een luchtledige ruimte.
VAG	1: Vesiculair ademgeruis. 2: Vereniging additieve geneeswijze.
VAGB	Vragenlijst algemene gezondheidsbeleving.
Vaginitis	Zie: colpitis.
VAIO	Verpleeghuisarts in opleiding.
VAK	Vragenlijst voor angst bij kinderen.
Val (V)	Het alifatische (m.b.t. vet) essentiële aminozuur valine.
VAL	Vereniging artsen laboratorium-diagnostiek.
Valide	Gezond, krachtig, volwaardig of goed functionerend.
Valine	Een alifatisch essentieel aminozuur. De afkorting is Val.
Valva	Klep.
Valvula	Klepje of klepvlies.
VAMG	Vereniging van artsen voor manuele geneeskunde. Na een fusie is dit de NVOMG.
VAOMG	Vereniging voor artsen orthomanuele geneeskunde. Na een fusie is dit de NVOMG.
VAP	1: Vereniging voor allergiepatiënten. 2: Vereniging analisten pathologie.
Vapor	Damp.
VAR	Verpleegkundige en/of verzorgende adviesraad.
Variabel	Veranderlijk of wisselend.
Varicella	De waterpokken, een besmettelijke kinderziekte waarbij op het hele lichaam blaasjes voorkomen.
Varix	Spatader, een uitgezette niet goed functionerende ader.
Vas	Vat of buis. Het meervoud is vasa.
VAS	1: Vasculair autonoom signaal. 2: Visueel analoge score.
Vasculair	De vaten of bloedvaten betreffend.
Vasculitis	Ontsteking van bloedvaten.
Vasculum	Vaatje.
Vaso-	In samenstellingen: bloedvat of vat.
VATS	Vertaald is dit: opereren (chirurgie) in de borstholte of thorax (kijkoperatie), geassisteerd door een videocamera ofwel thoracoscopie.
VAZ	Vereniging van academische ziekenhuizen.
VBAG	Vereniging ter bevordering van alternatieve geneeswijze. Deze VBAG is een beroepsvereniging.
VbbA	De astma patiënten vereniging.
VBC	Vereniging bewegingsleer Cesar.
VBG	Vereniging van branche-opleidingsinstituten gezondheidszorg.
VBMG	Voor beide middelen gevoelig.
VBN	Vereniging beter natuurlijk.
VBOC	Verpleegkundige beroepsstructuur en opleidings-continuüm.
VBOK	Vereniging ter bescherming van het ongeboren kind.
VBP	De vereniging van brandwonden-patiënten heet nu: vereniging van mensen met brandwonden. De nieuwe naam wordt niet meer afgekort.
VBTGG	Vereniging tot bevordering der tandheelkundige gezondheidszorg voor gehandicapten.
VBZ	1: Vereniging voor de bakkerij- en zoetwaren industrie. 2: Vereniging bedrijfstak zorg, een vereniging van zorgwerkgevers.
VC	1: Vitale capaciteit. 2: Ventralis caudalis.
VCAM	Vasculair CAM, oftewel vasculair cellulair adhesie-molecuul.
VCap	Vegetarische capsule.
VCG	Vectorcardiogram.
VCgP	Vereniging cliëntgerichte psychotherapie.
vCJD	Variant van de Creutzfeldt-Jakob ziekte.
VCP	1: Versterking cliënt positie. 2: Voedselconsumptiepeiling. Deze peilingen worden uitgevoerd door het RIVM, in opdracht van het ministerie van VWS.
VCZ	Vakbeurs voor de complementaire zorg. Deze vakbeurs wordt door de ASWS georganiseerd. Nederland is één van de weinige landen binnen de EU waarbij de complementaire zorgverlening nog niet wettelijk geregeld is. In Duitsland, Frankrijk en België is er een duidelijk vestigingsbeleid en er zijn scholingseisen en natuurlijk een bijbehorend tuchtrecht. In afwachting van Europese regelgeving probeert de consument in Nederland zelf de lacune op te vullen door eisen te stellen aan kwaliteit en betrouwbaarheid van de complementaire zorgverlener. Er zijn diverse initiatieven vanuit de zijde van de consument gaande om de kwaliteit van de complementaire zorgverlener zichtbaar te maken middels bijvoorbeeld een keurmerk. De producenten van complementaire zorgmiddelen moeten voldoen aan steeds strengere kwaliteitseisen, en bovendien moeten de producenten indien zij functionele gezondheidsclaims gebruiken als werving voor de verkoop van hun producten, deze claims middels literatuurstudies onderbouwen. Een algehele professionalisering in de complementaire zorg is ook nodig om deze zorg de juiste plaats binnen ons nationale gezondheidssysteem te geven. Complementaire zorgvormen zijn niet meer weg te denken daar er miljoenen mensen per jaar in Nederland op de één of andere manier gebruik van maken. Bovendien draagt deze professionalisering bij aan een betere acceptatie door de reguliere zorg en heel misschien kunnen we in de toekomst spreken van een algehele humane zorg zonder nog een onderscheid te maken tussen deze twee vormen van gezondheidszorg.
VD	1: Veterinaire dienst. 2: Vasculaire dementie. 3: Veneuze druk. 4: Vertaald staat deze afkorting voor: geslachtsziekte.
VDA	Verpleegkundig dialyse assistent.
VDB	Vereniging van directies van bejaardentehuizen.
VDG	Vereniging dialyserenden en getransplanteerden.
VDR	1: Vitamine D-receptor. 2: Vertaald staat deze afkorting voor: geslachtsziekte onderzoek.
VDRL	Vertaald staat deze afkorting voor: geslachtsziekte onderzoeks-laboratorium.
VDT	Vereniging dialyse technici.
VECOZO	Veilige internet communicatie in de zorg.
Vector	Een drager of overbrenger van parasieten of ziektekiemen. Dit betreft veelal een insect.
VED	Vereniging van Ehlers-Danlos patiënten.
VEGF	Vasculaire endotheliale groeifactor.
VEMW	Vereniging voor energie, milieu en water.
VEN	Vereniging eetstoornis net.
Vena	Ader of bloedvat. Het meervoud is venae.
Venula	Adertje, het meervoud is venulae.
Verdunning	Bij de bereiding van Homeopatische middelen is het gebruikelijk deze te verdunnen. Deze verdunning wordt aangegeven met een hoofdletter D, gevolgd door een cijfer. D1 betekent een verdunning van 1 op 10, D2 van 1 op 100 enzovoort.
Verkoeverkamer	De uitslaapkamer, om bij te komen na een operatie.
Vermis	Worm of wormvormige structuur.
Verruca	Wrat, een vorm van een soort tepeltje op een plaatselijk verdikte huid. Het meervoud is verrucae.
Verrukeus of verrucosus	Wratachtig, wratvorming of met wratten bedekt.
Vertebra	Wervel, het meervoud is vertebrae.
Vertex	Kruin, top, het hoogste of uiterste punt.
VES	Ventriculaire extrasystole.
Vesica	Een blaar of blaas.
Vesicula	Blaasje.
vesp	Op een recept betekent dit: 's avonds.
Vestibulum	Portaal, toegang, toegangsruimte of voorhof.
VEZONN	Vereniging van zorginstellingen Noord-Nederland.
VF	Ventrikel-fibrilleren.
VG	1: Verzekeringsgeneeskundige. 2: Verstandelijk gehandicapten.
VGC	1: Vaatweerstand in de grote circulatie. 2: Vrouwen gezondheids-centrum.
VGCt	Vereniging voor gedragstherapie en cognitieve therapie.
VGE	Vereniging voor gezondheidseconomie.
VGI	Verzekerings-geneeskundig instituut.
VGL	Voeding, gezondheid en levenswijze.
VGN	1: Vereniging gehandicaptenzorg Nederland. 2: Verenigde gipsverbandmeesters Nederland.
VGP	Vereniging van genezers vanuit Psychosofia.
VGR	Vereniging voor gezondheidsrecht.
VGVZ	Vereniging voor geestelijke verzorgers in zorginstellingen.
VGW	Vereniging van geestelijk werkers.
VGWM	Veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu.
VHAN	Vereniging van homeopathische artsen in Nederland. Homeopathie is een geneeswijze waarbij men met behulp van homeopathische geneesmiddelen het zelfherstel van het lichaam stimuleert. Het is een milde, maar effectieve behandelmethode van allerlei ziekten en kwalen. Het streeft naar een evenwicht tussen lichaam en geest, en stelt dat evenwicht centraal. Als dit evenwicht verstoord raakt, kunnen er klachten en ziekten ontstaan.
VHI	Veterinaire hoofdinspectie van de volksgezondheid.
VHIG	Vereniging voor hygiëne en infectiepreventie in de gezondheidszorg.
VHL	1: Von Hippel-Lindau syndroom. 2: Belangenvereniging von Hippel-Lindau. 3: Vereniging hematologisch laboratorium-onderzoek.
VHN	1: Vrijwilligers hospicehuizen Nederland. 2: Vereniging hooggevoelig Nederland. 3: Vereniging huisartsenposten Nederland.
VHS	Viraal hemorragisch syndroom.
VHTR	Vertraagde hemolytische transfusiereactie.
Vi	Virulentie.
VIA	1: Verpleegkunde inwendige aandoeningen. 2: Vereniging van indicerende en adviserende artsen.
VIB	Vitamine informatie bureau.
VIBA	Vereniging voor integrale biologische architectuur. De VIBA werd in 1976 opgericht in Nederland, met als doel gezond bouwen en wonen te stimuleren. Zij stelt de gezonde leefomgeving voor mensen centraal, met respect voor natuur, mens en milieu.
Vibratie	Trilling.
Vibrio of vibrion	Een geslacht van schroef- of spiraalvormige bacteriën.
VIDO	Vrouwen in de overgang.
VIG	1: Vademecum integrale geneeswijzen. 2: Vereniging informatica en gezondheidszorg. 3: Verzorgende individuele gezondheidszorg.
VIGEF	Vereniging van de Nederlandse groenten- en fruitverwerkende industrie.
VIKC	Vereniging van integrale kankercentra. De VIKC is het landelijke samenwerkings verband van integrale kankercentra in Nederland, het zijn er acht. De doelstelling van deze centra is ervoor te zorgen dat iedere patiënt die kanker heeft in Nederland de meest optimale zorg ontvangt. Dit ook zo dicht mogelijk bij huis. De integrale kankercentra verlenen zelf geen patiëntenzorg, dat is een taak van de zorgverleners. De kankercentra richten zich op de zorgverleners en beleidsmakers in de oncologie (leer der gezwellen, in dit geval met name de kwaadaardige).
VIM	1: Ventralis intermedius. 2: Veilig incidenten meldingssysteem 3: Vereniging voor een geïntegreerde opvoeding van mongoloïde kinderen. 4: Vincristine, ifosfamide en methotrexaat. VIM is een combinatie-middel bedoeld voor chemotherapie.
VIP	1: Vasoactief intestinaal polypeptide. 2: Vinblastine, ifosfamide en cisplatine (platina). 3: Vaginale identificatie van pathogenen. 4: Vraag- en informatie punt. 5: Vasoactief intestinaal peptide.
Viraal	Met betrekking tot of tengevolge van een virus.
Viremie	De aanwezigheid van een virus in het bloed.
Virogeen	Veroorzaakt door een virus.
Virologie	De kennis van virussen en de door hen veroorzaakte ziekten.
Virulentie	De kracht van micro-organismen (virussen) om te overleven tussen de nuttige flora in het lichaam en het immuunsysteem te weerstaan.
Virus	Het kleinste deeltje bij mens en dier wat een infectie kan veroorzaken. Een virus kan zich pas vermeerderen nadat het een cel is binnengedrongen. Het meervoud is virussen.
VIS	1: Verpleegkundig informatie systeem. 2: Vereniging voor Iokai Shiatsu therapeuten.
Viscus	Ingewand. Het meervoud is viscera.
Visus	De gezichtsscherpte of gezichtsvermogen.
VIT	1: Vereniging van instellingen voor thuisverzorging in Nederland. 2: Vereniging van integraal-therapeuten. VIT is een beroepsvereniging van gekwalificeerde therapeuten die werkzaam zijn in de geestelijke gezondheidszorg.
Vitamine	Een organische stof die in voldoende mate in ons voedsel aanwezig moet zijn. Het lichaam is niet of in onvoldoende mate in staat deze vitaminen zelf aan te maken.
Vitamine A t/m M	Zie de aparte pagina over vitaminen.
Vitium	Gebrek.
Vitro	In vitro: in glas of een reageerbuisje, dit tijdens onderzoek in een laboratorium. Tegengesteld is 'in vivo'.
Vitrum	(in) Glas. Als voorbeeld een glazen reageerbuisje en voor medicamenten een medicijnflesje of potje.
ViV	Vereniging integrale vitaliteitkunde.
VIV	Vereniging integrale vitaliteitkunde.
VIVAM	Vereniging van instellingen voor algemeen maatschappelijk werk.
Vivo	In vivo: levend op of in het lichaam, dit in tegenstelling tot 'in vitro'.
VIZ	Vereniging voor infectie-ziekten.
VIZi	Vereniging informatievoorziening zorginstellingen.
VK	Verloskamer.
VKA	Vitamine-K-Antagonist.
VKB	Voorste kruisband.
VKC	1: Vernale conjunctivitis. 2: Vaatweerstand in de kleine circulatie.
VKGL	Vereniging klinisch genetische laboratorium-diagnostiek.
VKGN	Vereniging klinische genetica Nederland.
VKI	Voedselketeninformatie.
VKIG	Vereniging klachtenfunctionarissen in instellingen voor gezondheidszorg.
VKJP	Vereniging voor kinder- en jeugd psychotherapie.
VKO	Vereniging keizersnede ouders.
VKOR	Vitamine K epoxide reductase.
VKS	1: Volwassenen, kinderen en stofwisselingsziekten. 2: Vereniging voor kinderen met stofwisselingsziekten.
VKZI	Vereniging keukenhoofden ziekenhuizen en instellingen.
VL	1: Ventralis lateralis. 2: Verstandelijke leeftijd.
VLA	1: Zeer late activatie. 2: Zeer laat antigeen.
VLCFA	Zeer lange keten vetzuur.
VLDL	Zeer lage densiteit lipoproteïne. Lipoproteïne met een zeer laag moleculair gewicht.
VLF	Zeer lage frequentie.
VLHT	Vereniging van laboratorium-houdende tandtechnici.
VLO	Verbrand lichaamsoppervlak.
VLZ	Verlenging loondoorbetalingsplicht bij ziekte.
VM	Veneuze malformatie.
VMA	1: Voedingsmiddelen-allergie. 2: Vanillyl-amandelzuur. 3: Vanille-amandelzuur.
VMBI	1: Vereniging voor informatieverwerking in de zorg. 2: Vereniging voor medische en biologische informatieverwerking.
VMCE	Vereniging voor mensen met constitutioneel eczeem.
VMDB	Vereniging voor manisch depressieven en betrokkenen. Sinds 1987 zet deze vereniging, aanvankelijk in de vorm van een stichting (de NSMD), zich in voor mensen met een manisch depressieve stoornis (MDS, ook wel bipolaire stoornis genoemd) en hun betrokkenen. Dat zijn partners, ouders, kinderen of andere familieleden, maar ook vrienden van de patiënt. De vereniging is er voor en door de leden en werkt hoofdzakelijk met vrijwilligers.
VMG	1: Vereniging managers gehandicaptenzorg. 2: Vereniging van mortuariumbeheerders in de gezondheidszorg. De VMG werd in 2000 opgericht als overkoepelende organisatie voor beheerders van, al dan niet geprivatiseerde, mortuaria in ziekenhuizen en zorgcentra. Bij de VMG zijn ongeveer 30 ondernemingen dan wel instellingen aangesloten die gezamenlijk plusminus 150 mortuaria exploiteren.
VMPD	Vereniging van medewerkers in voorzieningen voor psychiatrische dagbehandeling.
VMT	Vereniging van manueel therapeuten.
VMWN	Vereniging maatschappelijk werk nefrologie.
VMWO	Vereniging van medisch wetenschappelijke onderzoekers. Zie ook: SMBWO.
VNA	Stichting verenigde Nederlandse apotheken.
VNB	Vereniging van Nederlandse bejaardenoorden.
VNBW	Vereniging het Nederlandse blinden- en slechtziendenwezen.
VNCI	Vereniging Nederlandse chemische industrie.
VNFKD	Vereniging van Nederlandse fabrikanten van kinder- en dieetvoedingsmiddelen.
VNGK	Vakblad voor de natuurgeneeskundige.
VNGN	Vlaams-Nederlands Gestalt netwerk.
VNIV	Vereniging Nederlandse incontinentie verpleegkundigen. De VNIV is in 2006 samen met 34 andere verpleegkundige beroepsverenigingen gefuseerd tot de V&VN.
VNN	Verslavingszorg Noord Nederland.
VNRT	Vereniging van Nederlandse reflexzone therapeuten.
VNT	Vereniging van natuurgeneeskundig therapeuten.
VNV	1: Vereniging van Nederlandse verpakkingskundigen. 2: Commissie veiligheidsbeoordeling nieuwe voedingsmiddelen.
VNVA	Vereniging van Nederlandse vrouwelijke artsen.
VNZ	1: Vereniging Nederlandse zorgverzekeraars. 2: Vereniging van Nederlandse Ziekenfondsen.
VO	1: Verwarmend oppervlak. 2: Voedsel overgevoeligheid.
VOA	Ventralis-oralis anterior.
VOC	Vereniging van ouders van couveusekinderen.
VOD	Visus oculus dexter, de gezichtsscherpte van het rechter oog.
VODI	Voedings- en dieetvoorlichting.
VODS	De gezichtsscherpte van de ogen tezamen.
VOG	Verklaring omtrent gedrag.
VOGG	1: Vereniging van ouders van geestelijk gehandicapten. 2: Vereniging van ouders en verwanten van mensen met een verstandelijke handicap.
VoHa	Vervolgopleiding tot huisarts.
VOI	Vereniging osteogenesis imperfecta.
VOK	Voorste oogkamer.
VOKK	Vereniging ouders, kinderen en kanker.
VOKS	Vereniging voor ouderen en kinderen met een slokdarmafsluiting.
Volemie	Dit is de verhouding tussen de hoeveelheid bloed in het lichaam en het totale lichaamsgewicht.
Volvulus	Een kronkel of knoop in de darm.
VONA	Vereniging ouders nierpatiënten AMC.
VOOK	Vereniging ouders van een overleden kind.
Voorloper	Zie: precursor.
VOP	1: Ventralis-oralis posterior. 2: Veneuze occlusie plethysmografie.
VOR	Verkeersongevallen registratie.
VOS	1: Vluchtige organische stof. 2: Visus oculus sinister, de gezichtsscherpte van het linker oog.
VOVB	Vereniging van opleidingsinstituten voor verplegende en verzorgende beroepen.
VoVo	Voorlichtingsbureau voor de voeding.
VP	1: Vena pulmonalis, de longader. 2: Ventralis posterior. 3: Vakbeurs voor de pedicure.
VPARD	Vereniging patiënten adhesie gerelateerde ziekte.
VPR	Versterking positie patiënt in de regio.
VPTZ	Vrijwilligers palliatieve terminale zorg.
VPU	Voedsel provocatie unit.
VPV	Vereniging patiënten voorlichting. Het is nu beroepsvereniging Compriz.
VR	Vrije radicalen.
VRA	Nederlandse vereniging van revalidatieartsen. De kernactiviteiten van de revalidatiearts zijn: diagnostiek, behandeling, advies en consultatie bij patiënten met functieverlies door ziekte, ongeval of een aangeboren aandoening.
VRAC	Volume-gereguleerd anion kanaal.
VRE	1: Vanco-resistente Enterokokken. 2: Vancomycine resistente Enterococcus.
VRIN	Vereniging van revalidatie instellingen Nederland.
VRL	Vena renalis links, de linker nierader.
VROM	Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieubeheer.
VRN	Vereniging rebalancing Nederland.
VRR	Vena renalis rechts, de rechter nierader.
VRZ	Vereniging regionale zorgverzekeraars.
VS	1: Venasectie. 2: Verpleegkundig specialist. 3: Volledige steekproef.
VSD	Ventrikel-septumdefect.
VSG	1: Vrouwenhulp na seksueel geweld. 2: De vereniging voor sportgeneeskunde is de wetenschappelijke vereniging van sportartsen en andere in sportgeneeskunde geïnteresseerde artsen in Nederland.
VSGP	Vereniging voor spirituele genezing vanuit Psychosofia. Psychosofia betekent letterlijk: wijsheid van geest. Bij de vereniging aangesloten begeleiders werken vanuit de visie dat iedereen in principe een eigen genezend of helend vermogen heeft. We kunnen er echter niet altijd bij komen. Een spiritueel begeleider helpt om dit contact te herstellen. Op deze manier genezen of helen we onszelf.
VSK	Vereniging tegen seksuele kindermishandeling. Een vereniging tegen seksueel kindermisbruik binnen het gezin, familie en andere vertrouwensrelaties.
VSM	1: Vena saphena magna, de grote oppervlakkige beenader. 2: Fabrikant van homeopathische geneesmiddelen, Voorhoeve-Schwabe-merk.
VSN	Vereniging spierziekten Nederland.
VSNU	Vereniging van samenwerkende Nederlandse universiteiten.
VSOP	Vereniging samenwerkende ouder- en patiënten-organisaties. De VSOP is een samenwerkingsverband van ongeveer 60 patiënten-organisaties voor aandoeningen met een aangeboren en/of erfelijke component. Door de snelle ontwikkelingen in de medische wetenschap worden van steeds meer aandoeningen de erfelijke factoren bekend. De VSOP behartigt de gezamenlijke belangen op het terrein van voorlichting over erfelijkheid, diagnose, preventie en therapie.
VSP	1: Variabel oppervlakte proteïne. 2: Vereniging van scoliose-patiënten. 3: Vena saphena parva, de kleine oppervlakkig gelegen kuitader.
VSR	Ventrikelseptumruptuur.
VSS	Verpleegkunde snijdende specialismen.
VT	1: Vaginaal toucher. 2: Ventriculaire tachycardie. 3: Ventrikel tachycardie. 4: Voedingstoestand. 5: Verocytotoxine.
VTA	Ventraal tegmentaal gebied.
VTE	Veneuze trombo-embolie.
VTM	Virus transport medium.
VTO	1: Vertraagd type overgevoeligheid (allergie) of Type IV. 2: Vroegtijdige onderkenning van ontwikkelingsstoornissen.
VTV	1: Vakbeurs voor de totale voetverzorging. 2: Volksgezondheid toekomst verkenningen.
VTZ	Vrijwilligers terminale zorg.
VU	Vrije universiteit.
VUmc	Vrije universiteit medisch centrum.
VV	Verzadigd vet.
VVAH	Vereniging van verloskundig actieve huisartsen.
VVAVZ	Vereniging van verpleegkundigen die de algemene leiding hebben van de verplegingsdienst in ziekenhuizen. De VVAVZ en de 'hoofden medische en paramedische diensten' (de HMPD) zijn eind 1997 samengesmolten in de VMP, de vereniging managers patiëntenzorg.
VvAwT	Vereniging van artsen werkzaam in de tuberculosebestrijding.
VvE	Vereniging voor epidemiologie.
VVF	Vereniging vrijgevestigde fysiotherapeuten.
VVH	1: Vereniging van haptotherapeuten. 2: Vereniging voor heelkunde.
VVIK	Vereniging van integrale kankercentra.
VVIO	Vereniging verpleeghuisartsen in opleiding.
VVKV	Vereniging voor kinder verpleegkundigen.
VVM	Vereniging van verlegen mensen.
VVMW	Vereniging voor vrijgevestigde maatschappelijk werkers.
VVNH	Vereniging voor- en nazorg bij hartziekten.
VvOCM	Vereniging van oefentherapeuten Cesar en Mensendieck.
VvOV	Vereniging van oncologie verpleegkundigen.
VVP	Vereniging van vrijgevestigde psychiaters.
VVR	Verzorging verpleging revalidatie.
VVS	Vereniging verkeersslachtoffers.
VVSN	Vereniging verpleegkundigen stomazorg Nederland. De VVSN is een vereniging voor verpleegkundigen die de verpleegkundige zorg voor patiënten met een stoma of fistel als specialisme hebben. Dit kan zijn als adviserend verpleegkundige op de verpleegafdeling, als verpleegkundig consulent voor zowel intra- als extramurale zorgverlening of als adviserend verpleegkundige werkzaam bij een commerciële instelling.
VVTV	Voorwaardelijke vergunning tot verblijf.
VVV	1: Verkregen verhoogde vatbaarheid. 2: Verkoeverkamer verpleegkundige.
VVVG	Vereniging verpleegkundigen en verzorgenden geriatrie.
VVVP	Vereniging van vaatpatiënten. De VVVP is een patiënten-organisatie voor mensen die lijden aan een perifere vaataandoening. Dit is een aandoening van de bloedvaten, welke niet de bloedvaten van het hart zijn.
VvWN	Vereniging voor winterdepressie-patiënten Nederland.
VVYN	Vereniging van Yoga-leerkrachten Nederland.
VVZ	Vergrijzingsvoorziening ziektekosten.
VWA	Voedsel en waren autoriteit. De VWA is de overheidsorganisatie die toeziet op de veiligheid van levensmiddelen en consumenten-producten en controleert of de wet- en regelgeving wordt nageleefd. Als de VWA overschrijdingen constateert, krijgen producenten een waarschuwing, een boete of kunnen partijen producten worden vernietigd. Verder adviseert de VWA de ministers van VWS en LNV en informeert de VWA consumenten.
VWF	1: Von Willebrand-factor. 2: Vibratie geïnduceerde witte vingers.
VWPG	Vereniging van werkers in psychotherapeutische gemeenschappen.
VWS	Ministerie volksgezondheid, welzijn en sport.
VZB	1: Vrouwen zonder baarmoeder. 2: Voorlichting en zelfhulp rond baarmoederproblematiek.
VZG	Voorlichting zelfhulp gynaecologie.
VZH	Vrouwenzelfhulp.
VZI	Vereniging van ziekenhuis instrumentatietechnici.
VZR	Voetzoolreflex.
VZRN	Vereniging ziekte van von Recklinghausen Nederland.
VZS	Afkorting van vegetatief zenuwstelsel.
VZV	1: Varicella-zoster-virus. 2: Vluchtige zwavel-verbinding.

Afkorting of woord:	Verklaring:
W	1: Watt, een eenheid van electrische arbeid. 2: Het essentiële aromatisch aminozuur tryptofaan. 3: Symbool voor het wolfraam element uit het periodiek systeem.
Waakinfuus	Dit is een, uit voorzorg, aangelegd intraveneus infuus. Men doet dit wanneer er verwacht wordt dat er op korte termijn snel bloed of medicamenten toegediend moeten worden.
WADA	Wereld anti-doping agentschap.
WAG	1: Wet arbeid gehandicapten. 2: Werkgroep voor alternatieve geneeskunde.
WAGW	Wet arbeid gehandicapte werknemers.
WAHO	Wereld Ayurvedische gezondheids-organisatie.
WAIS	Wechsler volwassene intelligentie schaal.
WAjong	Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten.
WAO	1: Wereld allergie organisatie. 2: Wet op de arbeidsongeschiktheids-verzekering. De WAO is sinds 2006 vervangen door de WIA.
WaR	Wassermann-reactie.
WAR	Wetenschappelijke adviesraad.
WAS	1: Wiskott-Aldrich-syndroom. 2: Werkgroep atoomspectrometrie.
WAV	Hier geen bekend bestandsformaat maar: wet op het ambulancevervoer.
WAZ	Wet afbreking zwangerschap.
WBB	Wet bodembescherming.
WBC	Witte bloedcel.
WBD	Werkgroep bioresonantie voor dieren.
WBGV	Werktijdenbesluit voor geneeskundigen en verloskundigen.
WBI	Wet bestrijding infectieziekten.
WBIG of Wet BIG	Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg.
WBIO	Wet bestrijding infectieziekten en opsporing ziekteoorzaken. De WBIO wordt ook wel kortweg de WBI genoemd.
WBM	Wonen buiten de muren.
WBMV	Wet op de bijzondere medische verrichtingen.
WBO	1: Wet op het bevolkingsonderzoek. 2: Wet bejaardenoorden.
WBOPZ	Wet bijzondere opname in psychiatrische ziekenhuizen.
WBP	Wet bescherming persoonsgegevens.
WBVV	Werktijdenbesluit voor verplegings- en verzorgingsinstellingen.
WBZ	1: Wet bouwbeheersing zorgvoorzieningen. 2: Wet op de besmettelijke ziekten.
WCA	Wet chemische afvalstoffen.
WCF	Wetenschappelijk college fysiotherapie.
WCN	1: Whiplash centrum Nederland. 2: Werkgroep cardiologische centra Nederland.
WCPV	Wet collectieve preventie volksgezondheid.
WCRF	Wereld kanker onderzoek fonds.
WCZ	Werkgroep complementaire zorg.
WDH	1: Waarneem dossier huisartsen. 2: Werkgroep deskundigheids-bevordering huisartsen.
WDHA	Waterige diarree, hypokaliëmie en achloorhydrie.
WDL	Warenwetregeling diepgevroren levensmiddelen.
Web	Een membraan of weefsel van geringe dikte wat de vorn heeft van een spinnenweb.
WEBA	Welzijn bij arbeid.
WEC	Wond expertise centrum.
Weefsel	De diverse organen in het lichaam zijn opgebouwd uit weefsels. Een weefsel bestaat uit een groep cellen met gelijke functie en opbouw. Een aantal voorbeelden zijn botweefsel, hersenweefsel, spierweefsel en zenuwweefsel.
Wekaminen	Dit zijn chemische stoffen die een sterke geestelijk en lichamelijk opwekkende werking vertonen. Ze beïnvloeden het zenuwstelsel zodat de behoefte aan slaap en vermoeidheid verminderen. Het normale gevoel en de waarschuwingen van het lichaam worden echter onderdrukt zodat er overbelasting en schade kan ontstaan.
WEL	1: Warenwetbesluit etikettering van levensmiddelen. 2: Warenwetregeling etikettering van levensmiddelen.
WEON	Werkgroep epidemiologisch onderzoek Nederland.
WEZ	Wet exploitatie zorgvoorzieningen.
WFC	Wereld federatie voor chiropractie.
WFH	Wereld federatie van hemofilie-verenigingen.
WGA	Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten.
WGBHCZ	Wet gelijke behandeling op grond van een handicap of chronische ziekte.
WGBO	Wet op de geneeskundige behandelings-overeenkomst. Het is een samenwerking tussen degeen die hulp verleent en de patiënt. Volgens de overeenkomst zijn ze een soort van partners. Sinds 1 juli 2007 is de apotheker opgenomen in de WGBO.
WGHR	Wet geneeskundige hulpverlening bij rampen.
WGM	1: Weesgeneesmiddel. 2: Wet gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening.
WGO	Wereld gezondheidsorganisatie.
WGP	Wet geneesmiddelen prijzen.
WGR	Wet gemeenschappelijke regelingen.
WGV	Wet geneesmiddelen-voorzieningen.
Wh	Wattuur. 1 Wh is de arbeid van 1 watt (W) die per uur wordt verricht.
WHAW	Werkdruk en herstel bij afwijkende werktijden.
WHO	Wereld gezondheidsorganisatie.
WIA	Werk en inkomen naar arbeidsverdeling. Vanaf 2006 is de WAO vervangen door de WIA samen met de WGA.
WiB	Wet inzake bloedtransfusie.
WIBAZ	Werkgroep instrumenten beoordeling academische ziekenhuizen.
WIBV	Wet inzake de bloedvoorziening.
WIG	Werkgroep integratie geneeswijzen.
WINAp	Wetenschappelijk instituut Nederlandse apothekers.
WIP	Werkgroep infectie preventie.
WIS	Wondverzorging, incontinentie en stoma.
WIZCG	Werkgroep integrale zorg, chronisch zieken en gehandicapten.
WJH	Wet op de jeugd hulpverlening.
WK	Afkorting voor wervelkolom.
WKCG	Wet klachtrecht cliënten gezondheidszorg.
WKCZ	Wet klachtrecht cliënten zorgsector. Op 1 augustus 1995 is de WKCZ in werking getreden. Op grond van deze wet moet iedere zorginstelling beschikken over een klachtenregeling, een klachtencommissie en een klachtenfunctionaris. Een klacht met betrekking tot de gezondheidszorg kan over veel meer zaken gaan dan alleen medische fouten. Er kan ook van alles misgaan tijdens het contact met de hulpverlener of in de organisatie van de betreffende zorg. Het gaat hier natuurlijk om zaken die volgens de cliënt anders hadden kunnen of juist moeten verlopen. De te verwerken klachten kunnen zeer verschillend zijn, onder andere afhankelijk van de aard en ernst ervan.
WKDV	Werkgroep kinder-diabetes verpleegkundigen.
WKGZO	Wetenschappelijke kwaliteit gezondheidszorg-onderzoek.
WKO	Wereld kanker onderzoekfonds.
WKZ	Wilhelmina kinderziekenhuis.
WLV	Wet op de luchtverontreiniging.
WLZ	Stichting waterlaboratorium zuid.
WMCZ	Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen.
WMG	Wet marktordening gezondheidszorg.
WMK	Wet medische keuringen.
Wmo	Wet maatschappelijke ondersteuning. Sinds 1 januari 2007 is de Wmo in werking getreden. De Wvg, wet voorzieningen gehandicapten, is opgenomen in deze Wmo.
WMO	Wet medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen.
WMZ	Wet maatschappelijke zorg.
WNF	Wereld natuur fonds.
WOCZ	Werkverband organisaties chronisch zieken.
WOD	1: Wet op de dierproeven. 2: Wet op de orgaandonatie.
WODC	Wetenschappelijk onderzoek en documentatie centrum.
WOG	De wet op de geneesmiddelen-voorziening.
WOGIZ	Werkgroep openbare gezondheidszorg en infectie-ziekten.
WOI	Werkverband van ouder- en familieorganisaties betrokken bij instellingen voor mensen met een verstandelijke handicap.
WoZoCo	Woon-zorg complex.
WPN	Warmbloed paardenstamboek Nederland.
WPR	Wet persoonsregistratie.
WPW	Wolff-Parkinson-White (syndroom).
WREA	Wet op de reïntegratie van arbeidsgehandicapten.
WR	Wassermann-reactie. Een bloedtest om antilichamen tegen een besmetting met syphilis aan te tonen.
WRF	Wetenschappelijke raad fysiotherapie.
WSB	Stichting wonen van senioren op boerderijen.
WSN	Whiplash stichting Nederland.
Wtcg	Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten. De Wtcg is op 1 januari 2009 ingegaan. In plaats van de buitengewone uitgaven voor de belasting te moeten aftrekken krijgen chronisch zieken en gehandicapten automatisch elk jaar een tegemoetkoming in de extra kosten die gemaakt moeten worden.
WTG	1: Wet tarieven gezondheidszorg. 2: Wet tarieven geneesmiddelen.
WTZ	1: Wet terugdringing ziekteverzuim. 2: Wet toelating ziektekostenverzekeringen. 3: Wet op de toegang tot ziektekostenverzekeringen.
WTZi	Wet toelating zorginstellingen.
WUD	Wet op de uitoefening diergeneeskunde.
WUR	Wageningen universiteit onderzoek-centrum.
WVC	1: Welzijn, volksgezondheid en cultuur. 2: Wetenschappelijk veterinair comité.
WVG	1: Wet voorzieningen gezondheidszorg. 2: Wet voorzieningen gehandicapten.
Wvkl	Wet veiligheid en kwaliteit lichaams-materiaal.
WVMC	Wet voorkoming misbruik van chemicaliën.
WVO	Wet verontreiniging oppervlaktewateren.
WvS	Wetboek van strafrecht.
WWA	Woon/werkvoorzieningen voor autisten.
WWP	Werkgroep WAO en psyche.
wwsp	Wegwerpspuit.
WWZ	Wonen, welzijn en zorg.
WZF	Woonzorg federatie.
WZV	1: Wet ziekenhuis-voorzieningen. 2: Woon- en zorgvoorziening.
WZW	Woon-, zorg- en welzijnsvoorzieningen.
WZZF	Wet zelfstandigen in het ziekenfonds.

Verklarende woordenlijst: X

Afkorting of woord:	Verklaring:
XALD	X-gebonden adrenoleukodystrofie.
Xanthine	Een afbraakproduct van onze stofwisseling en een voorstadium van urinezuur.
Xanthinesteen	Dit is een hoofdzakelijk uit xanthine bestaande blaas- of niersteen.
Xanthosis	Het geel kleuren van de huid.
XBOZ	Röntgenopname buikoverzicht.
X-chromosoom	Een geslachtsbepalend chromosoom. Het komt bij de vrouw gepaard in de cellen voor.
Xe	Symbool voor het xenon element uit het periodiek systeem.
Xeno-	In samenstellingen: vreemd.
Xeransis	Uitdroging.
Xerodermie	De perkamenthuid, een aandoening van de opperhuid.
Xerosis	Het uitdrogen van de huid of een orgaan.
Xerostomie	Een (zeer) droge mond door een verminderde productie van speeksel.
XIST	X-inactief specifiek transcript.
XLP	Geslachtsgebonden lymfoproliferatief.
XMM	Xeromammografie.
XOS	Xylo-oligosacharide.
XP	Xeroderma pigmentosum.
XPS	Geëxtrudeerde polystyreen-hardschuim.
X-stralen	Röntgenstralen.
Xyl	Xylose.
Xylose	Houtsuiker. Deze suiker wordt gevonden in de celwanden van planten.

Verklarende woordenlijst: Y

Afkorting of woord:	Verklaring:
Y	1: Het aromatisch aminozuur tyrosine. 2: Symbool voor het yttrium element uit het periodiek systeem.
Yb	Symbool voor het ytterbium element uit het periodiek systeem.
YBOCS	Yale-Brown obsessieve compulsieve schaal. Deze schaal wordt vaak gebruikt om de ernst en frequentie van verschillende obsessies en dwanghandelingen bij de obsessieve compulsieve stoornis, ofwel OCS, te bepalen.
Y-chromosoom	Een geslachtsbepalend chromosoom. Het komt bij de man in de helft van het aantal zaadcellen voor.
Yoghurt	Een door indikking en fermentering verkregen zuur melkproduct. Het is een eiwitrijk en lichtverteerbaar product wat goed is voor onze darmflora.
Yohimbine	Een plantaardige stof die ingezet kan worden ter verhoging van de geslachtsdrift (afrodisiacum of aphrodisiacum).

Verklarende woordenlijst: Z

Afkorting of woord:	Verklaring:
ZAIO	Zorgautoriteit in oprichting.
ZAIS	Ziekenhuisapotheek informatiesysteem.
ZAS	1: Zorgaanbodschaal. 2: Ziekenhuis apotheek standaard.
ZAT	Zorg- en adviesteam.
ZAV	Zelfanalyse vragenlijst.
ZBC	Zelfstandig behandelcentrum. Een ZBC is een door de overheid erkende kliniek.
ZBV	Zelfbeoordelingsvragenlijst.
ZCZA	Zorgorganisatie chronisch zieken Amstelland.
ZDV	Zidovudine.
Zelotypie	1: Een ziekelijke afgunst. 2: Een ziekelijk overdreven streven tot het bereiken van een bepaald doel.
ZES	Zollinger-Ellison-syndroom.
ZF	1: Zure fosfatese. 2: Ziekenfonds.
ZFR	Ziekenfondsraad.
ZFW	Ziekenfondswet.
ZG	1: Zintuiglijk gehandicapte. 2: Zintuiglijk gehandicaptenzorg.
ZGB	Zorg gebruikers bundeling.
ZGCT	Zelfstandig gevestigde creatief therapeut.
ZGT	Ziekenhuisgroep Twente.
ZGV	Ziekenhuis Gelderse Vallei.
Zh	Ziekenhuis.
ZHONG	ZHONG is de Nederlandse vereniging voor traditionele Chinese geneeskunde (TCG). Het is een landelijke beroepsvereniging voor TCG therapeuten die onderdak biedt aan alle disciplines binnen de TCG, zoals Acupunctuur, kruidengeneeskunde, Qigong (spreek uit: tsji koeng), Tuina (spreek uit: twee na) en Shiatsu.
ZI	Zelfinseminatie.
ZIB	Zeer intensieve behandeling.
ZIF	Zorg innovatie forum.
ZIG	1: Zosterimmuunglobuline. 2: Zeer intensieve gezinsbehandeling.
ZIM	Ziekenhuis informatie model.
ZIN	1: Zorg in natura. 2: Zorg identificatie nummer. 3: Zorg informatie netwerk.
Zinkdeficiëntie	Een tekort aan zink in het lichaam door bijvoorbeeld een slechte opname hiervan.
ZIP	Zorg innovatie platform.
ZIS	Ziekenhuis informatie systeem.
ZKH	Ziekenhuis.
ZKN	Zelfstandige klinieken Nederland.
ZKV	Ziektekostenverzekering.
ZLTO	Zuidelijke land- en tuinbouworganisatie.
ZMC	Zaans medisch centrum.
ZMLK	Zeer moeilijk lerend kind.
ZMOK	Zeer moeilijk opvoedbaar kind.
ZMV	Zwarte migranten- en vluchtelingenvrouwen.
Zn	Symbool voor het zink (zincum) element uit het periodiek systeem.
ZN	Zorgverzekeraars Nederland.
ZnMP	Zink-metalloproteïnase.
ZOK	Zinkoxide met kalkwater.
ZOM	Zorg op maat.
ZON	1: Zorg-onderzoek Nederland. 2: Ziekenomroep Nederland.
ZONMw	ZONMw staat voor het samenwerkingsverband van Zorg-onderzoek Nederland (ZON) en Medische wetenschappen van de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek (NWO).
Zorgis	Zorg informatie systeem.
ZOZG	Zorg voor ouderen, zieken en gehandicapten.
ZP	Zorgpas.
ZPA	Ziekte van de perifere arteriën.
ZPG	Zorgpas groep.
Zr	Symbool voor het zirkonium (zirconium) element uit het periodiek systeem.
ZRS	Zorg registratiesysteem.
ZRT	1: Zorgregieteam. 2: Ziekenhuis Rivierenland in Tiel.
ZSP	Zorg service provider. Dit is een organisatie die zich richt op het leveren van online diensten aan zorgverleners zoals apothekers en huisartsen. We kunnen hier bijvoorbeeld denken aan een electronisch recept.
ZTM	Zieken transport maatschappij.
Ztsl	Zorgtoeslag.
Zuur-base-evenwicht	De normale of evenwichtige verhouding tussen de in het bloed voorkomende hoeveelheid basische en zure stoffen.
ZVA	Ziektekostenverzekering ambtenaren.
ZvB	Zorg voor Borstvoeding. De stichting ZvB is in 1996 opgericht door UNICEF Nederland om zo het internationale borstvoedingsprogramma Baby Friendly Hospital Initiative (BFHI) van de WHO en UNICEF ook in ons land uit te voeren.
ZVN	Zorgverzekeraars Nederland.
ZVP	Zorg vernieuwingsproject.
ZVS	Zorgvraagschaal.
ZVW	Zorgverzekeringswet.
ZW	1: Ziektewet. 2: Ziekenhuis Walcheren in Vlissingen.
ZWoP	Zelfstandig wonen project.
Zygapofyse	Het gewrichtsuitsteeksel van een wervel.
Zygoma	Het jukbeen of jukboog.
Zymodeem	Het enzymenpatroon.
Zymogeen	Het niet actieve voorstadium van een enzym noemt men zymogeen, pro-enzym of proferment.
Zymologie	De kennis van de werking van enzymen en de gisting.
Zymose of zymosis	De werking van een enzym.
ZZ	Zwakzinnigenzorg.
ZZA	Zelfzorgarrangement.
ZZP	Zorg-zwaartepakket.